• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

درع (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف




دِرْع (به کسر دال و سکون راء) از واژگان نهج البلاغه به معنای زره و لباس جنگ است. از مشتقات آن در نهج البلاغه مِدْرَعَه (به کسر میم و سکون دال و فتح راء و عین) به معنای لباسی است از پشم و آن با معناى اولّى تناسب دارد و جمع مدرعه مَدارِع (به فتح میم و دال و کسر راء) است. دارِع نیز (به فتح دال و کسر راء) به معنای زره پوشيده است. امام علی (علیه‌السّلام) درباره جهاد و نیز زهد خویش از این واژه استفاده کرده است. از اين ماده شش مورد در نهج البلاغه آمده است.



دِرْع به معنای زره و لباس جنگ است: «الدِرْع: ثوب يُنسَج من زرد الحديد.» مِدْرَعَه لباسى است از پشم و آن با معناى اولّى تناسب دارد. جمع مدرعه مَدارِع است. دارِع نیز به معنای زره پوشيده است.


درباره جهاد فرموده: «وَهُوَ لِباسُ التَّقْوَى وَدِرْعُ اللهِ الحَصِينَةُ وَجُنَّتُهُ الوَثِيقَةُ» «جهاد لباس تقوى و زره محافظ خدا و سپر محكم اوست.» (شرح‌های خطبه: )
آن حضرت درباره زهد خويش فرموده: «وَاللهِ لَقَدْ رَقَّعْتُ مِدْرَعَتِي هذِهِ حَتَّى اسْتَحْيَيْتُ مِنْ رَاقِعِهَا» «به خدا قسم اين لباسم را گفتم وصله بزنند، تا حدّی كه از وصله‌زن خجل شدم.» (شرح‌های خطبه: )
هم چنین در فرموده: «وَلَقَدْ دَخَلَ مُوسَى بْنُ عِمْرَانَ وَمَعَهُ أَخُوهُ هَارُونُ(عليهما السلام) عَلَى فِرْعَوْنَ وَعَلَيْهِمَا مَدَارِعُ الصُّوفِ وَبِأَيْدِيهِمَا الْعِصِيُّ» (موسی بن عمران با برادرش هارون بر فرعون وارد شدند؛ در حالى كه لباس‌هاى پشمين به تن داشتند و در دست هر كدام عصايى بود) (شرح‌های خطبه: )
«دارع» زره پوشيده؛ چنان كه در «ح س ر» گذشت.


از اين ماده شش مورد در «نهج» يافته است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۳۸۳.    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۴، ص۳۲۴.    
۳. شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۲، ص۱۹۵.    
۴. شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۲، ص۱۹۵.    
۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۷، خطبه۲۷.    
۶. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۶۳، خطبه۲۷.    
۷. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۶۹، خطبه۲۷.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۵، خطبه۲۷.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۶۸.    
۱۰. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۲.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۲، ص۱۳۷-۱۳۸.    
۱۲. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۹۵.    
۱۳. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۴.    
۱۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۵۰، خطبه۱۶۰.    
۱۵. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۷۶، خطبه۱۵۸.    
۱۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۲۹، خطبه۱۶۰.    
۱۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۵۱، خطبه۱۶۰.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۱۴.    
۱۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۲۴-۵۲۵.    
۲۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۶، ص۲۵۸.    
۲۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۳۹۱.    
۲۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۲۳۳.    
۲۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۵۸، خطبه۱۹۲.    
۲۴. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۱۶۸، خطبه۱۹۰.    
۲۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۹۱، خطبه۱۹۲.    
۲۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۵۳، خطبه۱۹۲.    
۲۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۴۵۷.    
۲۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۴۶۵.    
۲۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۷، ص۴۱۱.    
۳۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۱، ص۳۱۷.    
۳۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۳، ص۱۵۲.    
۳۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۷، خطبه۲۷.    
۳۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۵۰، خطبه۱۶۰.    
۳۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۵۸، خطبه۱۹۲.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «درع»، ج۱، ص۳۸۳.    






جعبه ابزار