• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

دهق (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





دَهْق (به فتح دال و سکون هاء) از واژگان نهج البلاغه به معنای پر كردن و ريختن است. از این لفظ فقط یک مورد در نهج‌ البلاغه آمده است.



دَهْق: به معنای پر كردن و ريختن است. «دَهَقَ‌ الكاسَ‌ دَهْقاً: ملاَها»


حضرت علی (علیه‌السلام) درباره خدا و خلقت انسان فرموده: «أَمْ هذَا الَّذِي أَنْشَأَهُ فِي ظُلُمَاتِ الاَْرْحَامِ... نُطْفَةً دِفاقاً وَ عَلَقَةً مِحَاقاً وَ جَنِيناً وَ رَاضِعاً وَ وَلِيداً وَ يَافِعاً» (مگر اين همان نطفه و خون نيم بند نيست، كه خداوند او را در تاريكی‌هاى رحم و غلاف‌هاى تو در توى (شكم مادر) آفريد تا (به صورت) جنين درآمد، سپس كودكى شيرخوار شد، كم كم بزرگتر گرديد تا نوجوانى (خوش منظر) گرديد.) (شرح‌های خطبه: ) منظور از دهاق، ظاهرا ريخته شده است در لغت آمده: «دهق الماء دهقا: افرغه افراغا شديدا»
در قرآن مجید آمده: (مِنْ ماءٍ دافِقٍ) يعنى: «بلكه خدا آن است كه انسان را در تاريكی‌هاى رحم آفريد نطفه ريخته شده و علقه بى‌شكل و جنین و شيرخوار و مولود جوان شده.»


این کلمه فقط یک بار در نهج‌ البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۳۹۸.    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۶، ص۲۵۰.    
۳. شرتونی، سعید، أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۲، ص۲۴۵.    
۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۵۸، خطبه ۸۲.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۱۴۰، خطبه ۸۱.    
۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۱۲، خطبه ۸۳.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۵۷، خطبه ۸۳.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۵۲.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۵۵.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۳، ص۴۲۶.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۳۰.    
۱۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۲۶۹.    
۱۳. طارق/سوره۸۶، آیه۶.    
۱۴. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۵۹۱.    
۱۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۲۶۰.    
۱۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۴۳۱.    
۱۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۷۱۵.    
۱۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۷، ص۱۰.    
۱۹. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۵۸، خطبه ۸۲.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «دهق»، ج۱، ص۳۹۸.    






جعبه ابزار