• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

رسل (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





رِسل (به کسر راء) از واژگان نهج البلاغه در اصل به معنى برخاستن با تأنّى است.
رَسول (به فتح راء و ضم سین) به معنى‌ برخاسته از همان است.
رَسول گاهى به معنى پيام است.
رَسول گاهى به معنى شخص پيام‌آور است.
رِسالَت (به کسر راء و فتح سین و لام) به معنى پيام است.
مُرْسَل(به ضم میم و سکون راء و فتح سین) به معنای فرستاده شده است.
اين كلمه با معنى رها شدن و به سر خود واگذار شدن نيز مى‌سازد.
آن در «نهج البلاغه» به معنى پيامبر و غير آن آمده است.



رِسل در اصل به معنى برخاستن با تأنّى است.
رَسول به معنى‌ برخاسته از همان است.
رسول گاهى به معنى پيام است؛ مثل قول شاعر:
الا ابلغ ابا حفض رسولا

رَسول گاهى به معنى شخص پيام‌آور است.
رِسالَت به معنى پيام است.
مُرْسَل به معنای فرستاده شده است.
اين كلمه با معنى رها شدن، به سر خود واگذار شدن نيز مى‌سازد.
آن در «نهج البلاغه» به معنى پيامبر و غير آن آمده است.


به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به‌ کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - خطبه ۱۹۵

امام علی (صلوات‌الله‌علیه) می‌فرماید: «وَ اعْلَموا عِبادَ الله أَنَّهُ لَمْ يَخْلُقْكُمْ عَبَثاً وَ لَمْ يُرْسِلْكُمْ هَمَلاً» «بدانيد خدا شما را عبث نيافريده و به سر خود رها نكرده است.» (شرح‌های خطبه: )

۲.۲ - خطبه ۱۶۲

آن حضرت در جواب آن مرد از «بنى اسد» كه پرسيد با آنكه شما احقّ بوديد چرا اين مقام را از شما گرفتند فرمود: «يَا أَخا بَنی أَسَد إنَّکَ لَقَلِقُ الْوَضينِ تُرْسِلُ فی غَيْرِ سَدَد... وَ قَدِ اسْتَعْلَمْتَ فاعْلَمْ» (اى برادر اسدى! تو مردى مضطرب و دستپاچه‌اى، بى موقع پرسش مى‌كنى... اكنون كه مى‌خواهى بدانى، بدان.) (شرح‌های خطبه: )
«ترسل فى غير» يعنى زبانت را رها مى‌كنى و به كار مى‌اندازى بدون درستى. مشروح اين كلام در «اسد» گذشت.

۲.۳ - حکمت ۲۹۲

در حكمت ۳۰۱ فرموده: «رَسولُکَ تَرْجُمانُ عَقْلِکَ وَ كِتابُکَ أَبْلَغُ ما يَنْطِقُ عَنْکَ» «فرستاده تو تفسير كننده عقل و خرد توست و نامه‌ات فصيح‌ترين چيز است كه از جانب تو سخن مى‌گويد.» (شرح‌های حکمت: )

۲.۴ - خطبه ۲۰۲

در وقت دفن فاطمه زهرا (س) كه دلش پر از درد شد چنين فرمود: «السَّلامُ عَلَيْکَ يا رَسولَ اللهِ عَنّی وَ عَنِ ابْنَتِکَ النّازِلَةِ فی جِوارِکَ وَ السَّريعَةِ اللَّحاقِ بِکَ! قَلَّ يا رَسولَ اللهِ عَنْ صَفيَّتِکَ صَبْری» (اى رسول خدا! از جانب من و دخترت كه هم اكنون در جوارت فرود آمده و به سرعت به تو ملحق شده است، سلام! اى پيامبر! از فراق دختر برگزيده و پاكت پيمانه صبرم لبريز شده.) (شرح‌های خطبه: )


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۴۴۷.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۵، ص۳۸۲-۳۸۴.    
۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۴۸۸، خطبه۱۹۵.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۱۹۳، خطبه۱۹۰.    
۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۳۰۹، خطبه۱۹۵.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۸۱، خطبه۱۹۵.    
۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۸۳.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۸۶.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۷، ص۶۳۰-۶۳۱.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۱۲، ص۱۸۹.    
۱۱. ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۱۷۰.    
۱۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۵۳، خطبه۱۶۲.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۷۹، خطبه۱۵۷.    
۱۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۲۳۱، خطبه۱۶۲.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۵۳، خطبه۱۶۲.    
۱۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۳۵.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۳۶-۵۳۷.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۶، ص۲۸۶-۲۸۷.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۵-۶.    
۲۰. ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۲۴۱.    
۲۱. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۸۵۰، حکمت۲۹۲.    
۲۲. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۲۲۶، حکمت۳۰۱.    
۲۳. صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۵۲۸، حکمت۳۰۱.    
۲۴. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۱۳، حکمت۳۰۱.    
۲۵. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۷۰.    
۲۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۷۰-۶۷۱.    
۲۷. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۴، ص۴۷۹-۴۸۲.    
۲۸. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۳۹۲.    
۲۹. ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۹، ص۲۰۷.    
۳۰. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۵۰۸، خطبه۲۰۲.    
۳۱. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۲۰۷، خطبه۱۹۷.    
۳۲. صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۳۱۹، خطبه۲۰۲.    
۳۳. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۹۷، خطبه۲۰۲.    
۳۴. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۱.    
۳۵. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۲-۳.    
۳۶. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۸، ص۳۲-۳۴.    
۳۷. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۱۳، ص۸-۱۲.    
۳۸. ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۲۶۵.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «رسل»، ج۱، ص۴۴۷-۴۴۸.    






جعبه ابزار