• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

احادیث اسباب نزول

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



احادیث مربوط به رخدادهاى زمینه ساز نزول آیه را احادیث اسباب نزول گویند.




"احادیث اسباب نزول"، احادیثى هستند که سبب نزول آیات را یادآور شده اند. با توجه به این که اسباب نزول، در حقیقت همان حوادث و رخدادهاى خارجى است که زمینه ساز نزول آیات قرآن بوده، تنها راه آگاهى از چنین اسباب و زمینه هایى، گزارش هاى شاهدانى است که آن عصر را درک کرده و از این اسباب و زمینه ها خبر داده اند؛ و لذا تنها منبع معتبر و قابل قبول براى آگاهى از اسباب نزول، همان "احادیث اسباب نزول" است.



هر چند در کتاب هاى روایى و تفسیرى شیعه، روایات و احادیث اسباب نزول ذکر شده، لیکن عمده احادیث موجود در این باب، از منابع "اهل سنت " نقل شده است.



على رغم اهمیت فوق العاده این احادیث در کشف معانى قرآن، و تلاش بسیار محققان، باید اعتراف کرد که امروزه از سبب نزول بسیارى از آیات آگاه نیستیم. از این گذشته، بسیارى از روایات موجود نه از نظر سند قابل اعتمادند و نه از نظر محتوا؛ تا جایى که این سخن نزد اهل تحقیق به مثابه اصلى پذیرفته شده است، که: "احادیث مربوط به جنگ ها (مغازی) ؛ و فتنه ها (ملاحم) ریشه و پایه اى ندارد.



در این میان نباید از نقش ویران گر دو عامل، یعنى منع تدوین احادیث تا نود سال پس از رحلت پیامبر و نیز انگیزه هاى نیرومند سیاسى و غیر سیاسى جعل و تحریف در احادیث اسباب نزول، غافل شد.



از این رو محققان براى بازشناسى احادیث معتبر از غیر معتبر، ملاک هایى را ذکر کرده اند؛ لیکن مهم ترین ملاکى که در این جا کارایى بیش ترى دارد آن است که روایت مأثور، صرف نظر از اسناد آن، بتواند به خوبى نقاط ابهام و سؤال برانگیز آیه را توضیح دهد و در عین حال، محتواى آن با بدیهیات عقل و دین مخالف نباشد.



زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فى علوم القرآن، ج۲، ص۱۵۶.
معرفت، محمد هادی، التمهید فى علوم القرآن، ج۱، ص۲۴۵.
جمعی از محققان، مجله پژوهشهاى قرآنى، ش ۲، ص۱۶-۳۴.



مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی.    



جعبه ابزار