• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

رویه (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف




رَوِیّه (به فتح راء، کسر واو و تشدید یاء) از واژگان نهج البلاغه به معنای تفكّر و تأمّل است. مواردى از اين لفظ در «نهج البلاغه» آمده است.



رَوِيّه به معنای تفكّر و تأمّل است. «الروّيه: النظر و التفكير فى الامور». و جمع آن رويّات است.


امام (صلوات‌الله‌علیه) در وصف حق تعالى فرموده: ««مُتَكَلِّمٌ بِلاَ رَوِيَّة، مُرِيدٌ بِلاَ هِمَّة، صَانِعٌ لاَ بِجَارِحَة، لَطِيفٌ لاَ يُوصَفُ بِالْخَفَاءِ، كَبِيرٌ لاَ يُوصَفُ بِالْجَفَاءِ»» یعنى: «تكلّم كننده است نه با فكر قبلى، اراده كننده است نه با اهتمام كه اگر نكند سبب نقصى خواهد بود، عمل مى‌كند نه با عضو بدنى، لطيف است ولى با خفاء توصيف نمى‌شود.» بلكه معنى آن: «لا تدركه الابصار» است، بزرگ است ولى با خشونت و جفاء كه لازمه بزرگى است توصيف نمى‌شود، صلى الله عليک يا امیرالمؤمنین كه اين كلمات نخستين بار از تو سرزده است. (شرح‌های خطبه: )
و نيز امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره حق تعالى فرموده: ««خَلَقَ الْخَلْقَ مِنْ غَيْرِ رَوِيَّة، إِذْ كَانَتِ الرَّوِيَّاتُ لاَ تَلِيقُ إِلاَّ بِذَوي الضَّمائِرِ، وَلَيْسَ بِذِي ضَمِير فِي نَفْسِهِ»» «مخلوق را بدون فكر آفريد، چون فكرها فقط به صاحبان قلوب لياقت دارد كه با ضمير فكر مى‌كنند، خدا در ذرات خويش بى‌ضمير و مجرد محض است.» (شرح‌های خطبه: )
و امام (صلوات‌الله‌علیه) به معاویه مى‌نويسد: ««لاَِنَّهَا بَيْعَهٌ وَاحِدَةٌ لاَ يُثَنَّى فِيهَا النَّظَرُ، وَلاَ يُسْتَأْنَفُ فِيهَا الْخِيَارُ، الْخَارِجُ مِنْهَا طَاعِنٌ، وَالْمُرَوِّي فِيهَا مُدَاهِنٌ»» معاويه به آن حضرت نوشت: بايد دفعه ديگر به شما بيعت كنند يعنى اوّلى غير مقبول است، حضرت فرمود: «بيعت من يک بيعت است، بعد از نظر اوّل ديگر نظرى در آن تجديد نمى‌شود، و كسى اختيار استيناف آن‌را ندارد، هر كه از آن خارج شود، طعنه‌زن به بيعت صحيح است و هر كه در آن فكر كند كه قبول كند يا نه منافق مى‌باشد.» (شرح‌های خطبه: )


۱. قرشی بنایی، سید علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۴۸۴.    
۲. شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۲، ص۴۶۴.    
۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۳۹۹، خطبه ۱۷۹.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۱۲۰، خطبه ۱۷۴.    
۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۵۸، خطبه ۱۷۹.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۹۹، خطبه ۱۷۹.    
۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۶۸۲-۶۸۳.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۶۸۴.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۶، ص۶۳۹.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۲۶۰.    
۱۱. ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۶۵.    
۱۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۲۴۰، خطبه ۱۰۷.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۲۰۶، خطبه ۱۰۶.    
۱۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۵۵، خطبه ۱۰۸.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۲۹، خطبه ۱۰۸.    
۱۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۶۸.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۶۹-۷۰.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۴، ص۵۱۱-۵۱۰.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۲۸۲.    
۲۰. ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۱۸۱.    
۲۱. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۵۸۹، نامه ۷.    
۲۲. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۹، نامه ۷.    
۲۳. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۶۷، نامه ۷.    
۲۴. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۷۳، نامه ۷.    
۲۵. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۶۰۳.    
۲۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۶۰۷.    
۲۷. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۹، ص۹۳-۹۲.    
۲۸. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۱۷، ص۲۳۰.    
۲۹. ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۴، ص۴۴.    



قرشی بنایی، سید علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «رویه»، ج۱، ص۴۸۴.    






جعبه ابزار