• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ست‌الوزراء بنت عمر منجا

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


ست‌الوزراء بنت عمربن اسع دبن منجّا، بانوی محدّثه اهل دمشق در قرن هفتم و هشتم بود.


وی معروف به وزیره و کنیه‌اش ام‌عبداللّه بود.
[۱] ابن‌حجر عسقلانی، الدرر الکامنه فی اعیان المائه الثامنه، ج۲، ص۱۲۹، بیروت ۱۴۱۴/۱۹۹۳.
[۲] ابن‌تغری بردی، النجوم الزاهره فی ملوک مصر و قاهره، ج۹، ص۲۳۷، مصر.


در سال ۶۲۴ متولد شد.
[۳] ابن‌حجر عسقلانی، الدرر الکامنه فی اعیان المائه الثامنه، ج۲، ص۱۲۹، بیروت ۱۴۱۴/۱۹۹۳.

پدرش، قاضی شمس‌الدین عمر (متوفی ۶۴۱)، مقام قضا را برعهده داشت و از علمای عصر خود و شیخ حنبلیان به شمار می‌آمد.
[۴] ابن‌رجب حنبلی، کتاب الذیل علی طبقات الحنابله، ج۴، ص۲۲۵، بیروت.
[۵] محمدبن علی ابن‌طولون، القلائد الجوهریه فی تاریخ الصالحیه، ج۲، ص۵۰۰، چاپ محمداحمد دهمان، تاریخ مقدمه، ۱۴۰۱.


ست‌الوزراء در آغاز نزد پدرش تلمذ کرد و پس از آن مسند شافعی و صحیح بخاری را نزد ابوعبداللّه زبیدی فراگرفت.
[۶] ابن‌حجر عسقلانی، الدرر الکامنه فی اعیان المائه الثامنه، ج۲، ص۱۲۹، بیروت ۱۴۱۴/۱۹۹۳.

در منابع جز این مطلبی درباره استادان وی نیامده است، اما به‌نظر یوسف معتوق،
[۷] صالح یوسف معتوق، جهودالمرأه فی روایه الحدیث، ص ۲۰۲ـ۲۳۰، بیروت ۱۴۱۸/۱۹۹۷.
با توجه به روش محدّثان در سماع حدیث از مشایخ فراوان، وی استادان دیگری نیز داشته است.

ست‌الوزراء شاگردان بسیاری داشته است که از جملۀ آنان ابوعبداللّه ذهبی ، ابن‌محب، فخرالدین مصری و صلاح‌الدین علائی بودند .
[۸] ابن‌تغری بردی، المنهل الصافی و المستوفی بعد الوافی، ج۵، ص۳۸۲ـ۳۸۳، چاپ نبیل محمد عبدالعزیز، ۱۹۹۸.
[۹] صالح یوسف معتوق، جهودالمرأه فی روایه الحدیث، ص ۲۰۵ـ۲۱۸، بیروت ۱۴۱۸/۱۹۹۷.

وی را با القاب و اوصافی چون مسنده، دیّنه و صالحه ستوده‌اند.
[۱۰] ابن‌رجب حنبلی، کتاب الذیل علی طبقات الحنابله، ج۴، ص۴۶۹، بیروت.
[۱۱] ابن‌تغری بردی، المنهل الصافی و المستوفی بعد الوافی، ج۵، ص۳۸۲، چاپ نبیل محمد عبدالعزیز، ۱۹۹۸.


ست‌الوزراء دو بار به حج رفت و چهار بار ازدواج کرد که آخرین همسرش نجم‌الدین عبدالرحمان شیرازی بود.
[۱۲] ابن‌رجب حنبلی، کتاب الذیل علی طبقات الحنابله، ج۴، ص۴۶۹، بیروت.
[۱۳] ابن‌تغری بردی، المنهل الصافی و المستوفی بعد الوافی، ج۵، ص۳۸۲، چاپ نبیل محمد عبدالعزیز، ۱۹۹۸.

وی سفرهای بسیاری داشت و دیگر محدّثان جهان اسلام برای شنیدن حدیث نزد او می‌آمدند.
[۱۴] ابن‌تغری بردی، النجوم الزاهره فی ملوک مصر و قاهره، ج۹، ص۲۳۷، مصر.


بیشتر شهرت وی به سبب روایت صحیح بخاری بود،او بار‌ها این کتاب را در دمشق و قاهره روایت کرد.
[۱۵] ابن‌تغری بردی، المنهل الصافی و المستوفی بعد الوافی، ج۵، ص۳۸۲، چاپ نبیل محمد عبدالعزیز، ۱۹۹۸.

صفدی
[۱۶] صلاح‌الدین صفدی، الوافی بالوفیات، ج۱۵، ص۱۱۷، چاپ احمد ارناؤوط و ترکی مصطفی، بیروت ۱۴۲۰/۲۰۰۰.
او را آخرین کسی دانسته که مسند شافعی را روایت کرده است.

ست‌العرب در ۷۱۶ در دمشق وفات یافت و در جامع مظفری در قاسیون به خاک سپرده شد.
[۱۷] عمادالدین ابن‌کثیر، البدایه و النهایه، ج۱۴، ص۹۰، چاپ علی شیری، بیروت ۱۴۰۸/۱۹۸۸.
[۱۸] ابن‌رجب حنبلی، کتاب الذیل علی طبقات الحنابله، ج۴، ص۴۶۹، بیروت.
[۱۹] ابن‌تغری بردی، النجوم الزاهره فی ملوک مصر و قاهره، ج۹، ص۲۳۷، مصر.


(۱) ابن‌تغری بردی، النجوم الزاهره فی ملوک مصر و قاهره، مصر.
(۲) ابن‌تغری بردی، المنهل الصافی و المستوفی بعد الوافی، چاپ نبیل محمد عبدالعزیز، ۱۹۹۸.
(۳) ابن‌حجر عسقلانی، الدرر الکامنه فی اعیان المائه الثامنه، بیروت ۱۴۱۴/۱۹۹۳.
(۴) ابن‌رجب حنبلی، کتاب الذیل علی طبقات الحنابله، بیروت.
(۵) محمدبن علی ابن‌طولون، القلائد الجوهریه فی تاریخ الصالحیه، چاپ محمداحمد دهمان، تاریخ مقدمه، ۱۴۰۱.
(۶) عمادالدین ابن‌کثیر، البدایه و النهایه، چاپ علی شیری، بیروت ۱۴۰۸/۱۹۸۸.
(۷) صلاح‌الدین صفدی، الوافی بالوفیات، چاپ احمد ارناؤوط و ترکی مصطفی، بیروت ۱۴۲۰/۲۰۰۰.
(۸) صالح یوسف معتوق، جهودالمرأه فی روایه الحدیث، بیروت ۱۴۱۸/۱۹۹۷.

۱. ↑ ابن‌حجر عسقلانی، الدرر الکامنه فی اعیان المائه الثامنه، ج۲، ص۱۲۹، بیروت ۱۴۱۴/۱۹۹۳.
۲. ↑ ابن‌تغری بردی، النجوم الزاهره فی ملوک مصر و قاهره، ج۹، ص۲۳۷، مصر.
۳. ↑ ابن‌حجر عسقلانی، الدرر الکامنه فی اعیان المائه الثامنه، ج۲، ص۱۲۹، بیروت ۱۴۱۴/۱۹۹۳.
۴. ↑ ابن‌رجب حنبلی، کتاب الذیل علی طبقات الحنابله، ج۴، ص۲۲۵، بیروت.
۵. ↑ محمدبن علی ابن‌طولون، القلائد الجوهریه فی تاریخ الصالحیه، ج۲، ص۵۰۰، چاپ محمداحمد دهمان، تاریخ مقدمه، ۱۴۰۱.
۶. ↑ ابن‌حجر عسقلانی، الدرر الکامنه فی اعیان المائه الثامنه، ج۲، ص۱۲۹، بیروت ۱۴۱۴/۱۹۹۳.
۷. ↑ صالح یوسف معتوق، جهودالمرأه فی روایه الحدیث، ص ۲۰۲ـ۲۳۰، بیروت ۱۴۱۸/۱۹۹۷.
۸. ↑ ابن‌تغری بردی، المنهل الصافی و المستوفی بعد الوافی، ج۵، ص۳۸۲ـ۳۸۳، چاپ نبیل محمد عبدالعزیز، ۱۹۹۸.
۹. ↑ صالح یوسف معتوق، جهودالمرأه فی روایه الحدیث، ص ۲۰۵ـ۲۱۸، بیروت ۱۴۱۸/۱۹۹۷.
۱۰. ↑ ابن‌رجب حنبلی، کتاب الذیل علی طبقات الحنابله، ج۴، ص۴۶۹، بیروت.
۱۱. ↑ ابن‌تغری بردی، المنهل الصافی و المستوفی بعد الوافی، ج۵، ص۳۸۲، چاپ نبیل محمد عبدالعزیز، ۱۹۹۸.
۱۲. ↑ ابن‌رجب حنبلی، کتاب الذیل علی طبقات الحنابله، ج۴، ص۴۶۹، بیروت.
۱۳. ↑ ابن‌تغری بردی، المنهل الصافی و المستوفی بعد الوافی، ج۵، ص۳۸۲، چاپ نبیل محمد عبدالعزیز، ۱۹۹۸.
۱۴. ↑ ابن‌تغری بردی، النجوم الزاهره فی ملوک مصر و قاهره، ج۹، ص۲۳۷، مصر.
۱۵. ↑ ابن‌تغری بردی، المنهل الصافی و المستوفی بعد الوافی، ج۵، ص۳۸۲، چاپ نبیل محمد عبدالعزیز، ۱۹۹۸.
۱۶. ↑ صلاح‌الدین صفدی، الوافی بالوفیات، ج۱۵، ص۱۱۷، چاپ احمد ارناؤوط و ترکی مصطفی، بیروت ۱۴۲۰/۲۰۰۰.
۱۷. ↑ عمادالدین ابن‌کثیر، البدایه و النهایه، ج۱۴، ص۹۰، چاپ علی شیری، بیروت ۱۴۰۸/۱۹۸۸.
۱۸. ↑ ابن‌رجب حنبلی، کتاب الذیل علی طبقات الحنابله، ج۴، ص۴۶۹، بیروت.
۱۹. ↑ ابن‌تغری بردی، النجوم الزاهره فی ملوک مصر و قاهره، ج۹، ص۲۳۷، مصر.


دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «ست‌الوزراء بنت عمر منجا»، شماره۵۴۴۸.    



جعبه ابزار