شهر بانده
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
شهر بانْده ، مرکز ناحیه بانده (جمعیت در ۱۳۶۰ ش/ ۱۹۸۱: حدود ۳۷۹، ۷۲ تن)، در محل تلاقی جاده با راه آهنی مهمّ قرار دارد.
رود کن از
مغرب آن می‌گذرد و آبراهی به همین نام در مشرق آن احداث شده است.
شهر،
بازار فراورده های
کشاورزی است.
محصول صادراتی آن عقیقهایی است که از بستر رود کن به دست می‌آید.
بانده از لحاظ بافت شهری وضع مناسبی ندارد.
شهر دارای چند
مسجد از جمله مسجد جامع و معبد هندوهاست.
مسجد جامع آن را آخرین نواب، علی بهار دوّم، ساخته است که مشوّق
فرهنگ و
ادب و حامی شاعران پارسی گوی و
اردو زبان بود.
در بیرون شهر بانده، ویرانه های قلعه کالنجر از قرن دوازدهم هنوز برجاست.
این
شهر در طی جنگهای میان مسلمانان و نیروهای مراتهه ای (رجوع کنید به مراتهه ها) فرانسویان و انگلیسیها بارها دست به دست گشته و آسیب فراوان دیده است.
از گذشته دور بانْده اطلاعی نداریم.
در سده دوازدهم/ هیجدهم، دهکده کوچکی بیش نبود.
در این زمان، شمشیر بهادر، که مادرش مسلمان بود، آنجا را مرکز ناحیه ای قرار داد که از پیشوا باجی رائوی اول (حک: ۱۱۳۹ـ۱۱۵۳/ ۱۷۲۶ـ۱۷۴۰) به
ارث برده بود.
از آن پس بانده اهمیّت یافت.
در ۱۱۷۵/۱۷۶۱،
شمشیر بهادر در سوّمین جنگ پانی پت دوش به دوش نیروهای مراتهه ای با انگلیسیها به نبرد پرداخت و سخت مجروح شد و در بهر تیپور درگذشت.
در ۱۲۲۷/ ۱۸۱۲، ذوالفقار بهادر با انگلیسیها به توافق رسید و آنان نیز
حقوق او را نسبت به باندا به عنوان «جاگیر» (تیول) به رسمیت شناختند و به او
لقب نواب داده شد.
در ۱۲۷۳/۱۸۵۷، قیام کنندگان در بانده به سرپرستی نواب بانده که برضد انگلیسیها قیام کرده بودند، با شدت عمل وزیر محمدخان مواجه شدند.
در همان سال، قشون
انگلیس برای سرکوبی نهضت مقاومت در نزدیک بانده، در حدود ۱۴۴ کیلومتری مغرب اللّه آباد، با ارتش هفت هزار نفری که حدود هزار تن آن از سپاهیان ارتش
بنگال بودند، با نواب بانده به
جنگ پرداختند، و در نتیجه، نواب بانده به دیگر نیروهای قیام کننده که مراکز مقاومت تشکیل داده بودند، پیوست.
(۱) اردو دائره المعارف اسلامیّه، لاهور ۱۳۸۴ـ۱۴۱۰/۱۹۶۴ـ۱۹۸۹، ذیل «بانده» (نوشته
بزمی انصاری).
(۲) اشرف.
(۳) بوریج.
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بانده»، شماره۳۷۴.
