لویزان، پارک جنگلی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
لویزان، پارک جنگلی pārk-e jangalī-ye lavīzān ، پارک شهری و فرامنطقه‌ای در
محلۀ لویزان.
این پارک در محدودۀ
منطقۀ ۴ شهرداری تهران در ناحیه‌های ۳، ۷، ۸ و ۹، و در حدود ۱۳ کیلومتری مرکز شهر تهران واقع است و از شمال به
قوچک، از جنوب به
محلۀ شمس‌آباد، از غرب به محلۀ لویزان، و از شرق به
پادگان خاتم‌الانبیاء محدود می‌شود.
پارک لویزان که بر روی
تپۀ لویزان و در ارتفاع ۵۰۰‘۱ متری از سطح دریا، توسط
سازمان منابع طبیعی به صورت جنگل طراحی شده است، در ۱۳۴۶ ش در مساحتی حدود ۴۰۰‘ ۱ هکتار به بهره‌برداری رسید و تا بیستم آبان ۱۳۶۹ توسط سازمان منابع طبیعی اداره می‌شد.
ادارۀ پارک جنگلی لویزان از این تاریخ به بعد برای مدت ۳۰ سال به سازمان پارکها و فضای سبز شهرداری تهران واگذار، و طرح‌های گسترش، سازماندهی، رفاهی، امنیتی و ایجاد فضاهای تفریحی و ورزشی آن به مرحلۀ اجرا گذاشته شد.
در حال حـاضر (۱۳۹۱ ش)
بزرگراه شمالی جنوبی هنگام از این پارک جنگلی می‌گذرد و آن را به دو قسمت شرقی و غربی تقسیم می‌کند. همچنین
بزرگراه بابایی از شمال این پارک و
بزرگراه زین‌الدین از جنوب آن می‌گذرد. در بهمن ۱۳۸۴ برای احداث بزرگراه زین‌الدین، صدها اصله درخت از درختان سوزنی‌برگ پارک جنگلی لویزان قطع شد؛ اما به‌گفتۀ کارکنان پارک لویزان در ازای هر اصله درختی که در آن زمان در مسیر بزرگراه زین‌الدین قطع شد، در نقطۀ دیگری از این پارک نهال دیگری کاشته شد.
پوشش گیاهی پارک لویزان شامل درختانی از نوع کاج تهران، سرو خمره‌ای، سرو نقره‌ای، چنار، اقاقیا، زبان‌گنجشک، داغداغان، توت، مو، عرعر، ارغوان، گز و جوالدوز است. حیات جانوری این پارک نیز متشکل از حیواناتی از نوع سنجاب و مار و همچنین پرندگانی از گونه‌های عقاب، شاهین و کبوتر کوهی است.
از این پارک قناتی به نام قاسم‌آباد می‌گذرد که مالک خصوصی
دارد؛ ازاین‌رو، برای آبیاری این پارک مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.
سیستم آبیاری پارک جنگلی لویزان به روش
لوله‌کشی ثقلی است، به گونه‌ای که آب مورد نیاز برای آبیاری این پارک از
تصفیه خانۀ شمارۀ ۳ تهران‌پارس تأمین می‌شود و از طریق شبکۀ لوله‌کشی به استخری (منبع) می‌رسد و از آنجا به صورت پمپاژ در مسیرها جریان می‌یابد. شبکۀ پیچیدۀ معابر و خیابان‌های این پارک مساحتی به وسعت ۱۹۸‘ ۱۰۷ مـ۲ را پوشش داده است. در حال حاضر بیش از ۲۰۰ هکتار از زمینهای نیمۀ شرقی پارک جنگلی لویزان توسط ارگان‌ها و نهادهای دولتی و نظامی تصرف گردیده و تغییر کاربری داده شده است.
درگذشته در حدود نیمی از زمینهای این پارک به‌سبب عدم برخورداری از امکانات رفاهی و به‌ویژه امنیتی، عملاً بدون استفاده مانده بود. ازاین‌رو، منطقۀ ۴ شهرداری تهران با هدف افزایش سطح کیفی و کمی امکانات رفاهی و تفریحی این پارک، طرح گسترش و توسعۀ آن را در دستور کار خود قرار داد. ازجمله امکانات رفاهی و تفریحی پارک لویزان می‌توان به زمین‌بازی کودکان، زمینهای فوتبال و والیبال، چمن مصنوعی فوتبال بـه مساحت ۱۴۰‘ ۱ مـ۲ و ۱۵ دستگاه فوتبال‌دستی، میزهای پینگ‌پنگ، ۱۰ مجموعۀ کامل دستگاه ورزشی در مناطق مختلف پارک، مسجد، رستوران، قهوه‌خانۀ سنتی، استخر، سونا و آبشار اشاره کرد. همچنین در تابستان ۱۳۹۰ ش شهرداری تهران در راستای
طرح توسعۀ پارک لویزان، اجرای طرح احداث باغ پرندگان (ه م) را در محوطه‌ای به مساحت ۲۳ هکتار در نیمۀ شرقی پارک لویزان در دستور کار خود قرارداد. فاز اول این باغ به‌شکل سرپوشیده است و در حدود ۶ / ۵ هکتار مساحت
دارد.
اطراف پارک جنگلی لویزان را پهنه‌های عملکردی مهمی چـون مسکونـی، نظامی، و مسکـونی ـ کارگاهی احاطه کرده است.
نویسنده جعفری،شیوا، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دانشنامه تهران بزرگ، برگرفته از مقاله «لویزان، پارک جنگلی»، ص۱۴۷۷.
