محمد بن طاهر حارثی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
محمد بن طاهر حارثی، شخصیت برجستۀ
اسماعیلیان مستعلوی طیبی
یمن در
قرن ششم است.
وی از
قبیلۀ حارث، از شاخۀ ائتلاف
همدان بود که پس از
مرگ استادش علی بن حسین بن جعفر بن ابراهیم ولید در ۵۵۴، ابراهیم بن حامدی (دومین داعی مطلق اسماعیلیان مستعلوی ـ طیبی) او را همراه با آخرین
فرزند خود، حاتم، برای یاری دادن به وی در امور
دعوت برگزید.
پس از مرگ داعی ابراهیم در ۵۵۷، حاتم بن ابراهیم داعی مطلق شد و محمد بن طاهر به درجۀ مأذون ارتقا یافت و به عنوان قائم مقام داعی، در
صنعا مستقر شد.
محمد بن طاهر در شهری که تحت فرمان علی بن حاتم، سلطان همدانی، بود آشکارا رسالت خود را به جا می‌آورد.
او و سلطان منازعه‌ای طولانی داشتند.
بعدها، که
شهر به تصرف
ایوبیان درآمد، وی اختیار جریان پناهندگانی را در دست گرفت که در
سرزمین کوهستانی حراز، در تشکیلات دعوت پناه می‌جستند.
محمد بن طاهر در
شوال ۵۸۴ در صنعا از
دنیا رفت.
کتاب مهم او با عنوان مجموعة التربیة، در دو مجلد، منتخبی از آثار رسمی اسماعیلی است که الگویی برای مؤلفان بعدی شد.
به واسطۀ این اثر، قسمتی از آثار متقدم‌تر و نیز رسالات کوتاهی که جز در این کتاب اثری از آن‌ها نیست، حفظ شده است.
انوار اللطیف، نوشتۀ حارثی، نیز کتاب مهمی در باب تعالیم اسماعیلی است و منبع کسانی است که در دعوت طیبی مدارج بالا را طی کرده باشند.
(۱) ادریس بن حسن، نزهة الافکار (نسخۀ مجموعۀ همدانی)، ج ۱، ص ۹۲، ۱۰۴.
(۲) حسن بن نوح بهروچی، کتاب الازهار، ج۱، چاپ عادل عوا درمنتخبات اسماعیلیه، دمشق ۱۹۵۸.
(۳) اسماعیل بن عبدالرسول مجدوع، فهرسة الکتب و الرسائل و لمن هی من العلماء و الأئمة و الحدود الأفاضل، چاپ علینقی منزوی، تهران ۱۳۴۴ش.
(۴) Ismail K. Poonawala, Bibibliorraphy of Ismā`ilī Literature, Malibu, California, ۱۹۷۷.
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «محمد بن طاهر حارثی»، شماره۶۸۳۲.
