محمد بن علی قصاب
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
محمد بن علی قصاب، از
عارفان بغداد در قرن سوم بود.
قصّاب، محمّد بن علی،
کنیه اش ابوجعفر، از عارفان بغداد در قرن سوم بودند.
از زندگی وی اطلاع چندانی در دست نیست.
گفته‌اند که با
ابوالحسین نوری و
سمنون بن حمزه و
سَری سَقَطی مصاحبت داشته است.
جنید بغدادی ، به گفتۀ خود، شاگرد محمّد بن علی قصّاب بوده است نه سرّی سَقَطی.
از محمد بن علی قصّاب سخنان کمی در کتابهای صوفیه آمده که معروفترین آن‌ها در تعریف تصوّف است. از نظر او
تصوف «حال» بود و به «قال» تنزل یافت و از آن پس به فریبکاری انجامید (محمد بن منور، ج۱، ص۲۶۱). در جای دیگری نیز تصوف را «خلق کریم» خوانده است.
یکی از سخنان وی دربارۀ سبب ناشناخته ماندن اصحابش است. به گفتۀ او، خواست
خدا بوده است که از در آثار دیگران آنان ذکری به میان نیاید، زیرا وجود آنان اشارتی است به سوی خدا و نباید خود مورد اشاره باشند، بن ابراین خدای تعالی آنان را از توجه و اقبال غیر منع کرده و خاص خویش گردانیده است.
تاکنون از محمّد بن علی قصّاب اثری به دست نیامده و در منابع نیز به تألیفی از او اشاره‌ای نشده است.
تاریخ درگذشت او را ۲۷۵ یا ۲۷۶ ذکر کرده‌اند.
منابع :
(۱) ا بن اثیر، الکامل فی التاریخ.
(۲) عبداللّه بن محمد انصاری، طبقات الصوفیه، چاپ محمد سرور مولائی، تهران ۱۳۶۲ش.
(۳) خطیب بغدادی.
(۴) عبدالملک خرگوشی، تهذیب الاسرار، چاپ محمد احمد عبدالحلیم، قاهره ۱۴۳۱/۲۰۱۰.
(۵) محمد بن حسین سلمی، طبقات الصوفیه، چاپ نورالدین شریبه، حلب ۱۴۰۶/ ۱۹۸۶.
(۶) عبدالکریم بن هوازن قشیری، الرساله قشیریه، چاپ معروف زریق و علی عبدالحمید بلطه جی، دمشق، بیروت ۱۴۰۸/۱۹۸۸.
(۷) محمد بن منور، اسرارالتوحید فی مقامات الشیخ ابی سعید، چاپ محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران ۱۳۶۶ش.
دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «محمد بن علی قصاب»، شماره۷۲۴۰.
