• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

محمد بن علی نیشابوری

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: محمد بن علی نیشابوری


محمد بن علی نیشابوری (قرن ششم هجری) محدث و قاری و نحوی در قرن ششم هجری قمری بود.
اطلاعات محدودی درباره زندگی او وجود دارد.
او به عنوان فردی موثق و از مشایخ معروف شناخته می‌شود.
وی آثاری شامل کتاب‌های التعلیق، الحدود، الموجز فی النحو و المجالس فی الحدیث دارد.
برخی احتمال می‌دهند که اثر البدایة فی الهدایه نیز به او تعلق داشته باشد، اگرچه شیخ منتجب‌الدین آن را در فهرست آثارش نیاورده است.


ابوجعفر محمد بن علی بن حسن قطب‌الدین نیشابوری محدث، قاری
[۱] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۴، ص۲۲۱.    
[۲] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۳، ص۲۵۱.    
[۳] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۹، ص۳۵۶.    
[۴] حر عاملی، محمد بن حسن، أمل الآمل، ج۲، ص۲۸۳.    
[۵] افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۵، ص۱۱۸.    
[۶] اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۲، ص۱۵۳.    
[۷] منتجب‌الدین، علی بن عبیدالله، فهرست منتجب الدین، ج۱، ص۱۰۲.    
و نحوی بود.
[۸] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۳۱۸.    

از تاریخ تولد، وفات و دیگر ابعاد حیات فردی و اجتماعی او اطلاع چندانی در دست نیست.
[۹] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۶، ص۲۲۷.    



ابوجعفر استادانی داشت که حسن بن احمد بن یعقوب و ابوعلی حسن بن محمد طوسی
[۱۰] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۴، ص۲۲۱.    
[۱۱] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۹، ص۳۵۶.    
[۱۲] افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۵، ص۴۳۲.    
[۱۳] منتجب‌الدین، علی بن عبیدالله، فهرست منتجب الدین، ج۱، ص۱۵۸.    
[۱۴] امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۹، ص۴۴۴.    
از استادان وی هستند.
او هم‌چنین از ابوالقاسم عبداللّه بن عبیداللّه حاکم حسکانی
[۱۵] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، ج۲، ص۱۰۸.    
و ابوالحسن بن عبدالصمد تمیمی
[۱۶] افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۵، ص۴۳۳.    
روایت کرده است.
[۱۷] امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۹، ص۴۴۴.    



محمد نیشابوری به گفته شیخ منتجب‌الدین، از اعیان شیعه، فردی موثق
[۱۸] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، ج۲، ص۱۷۳.    
[۱۹] حر عاملی، محمد بن حسن، أمل الآمل، ج۲، ص۲۸۳.    
[۲۰] افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۵، ص۱۱۸.    
[۲۱] اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۲، ص۱۵۳.    
و از مشایخ ابوالرضا فضل‌الدین علی راوندی (م حدود ۵۴۷ هـ.ق)،
[۲۲] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۶، ص۲۹۹.    
ابوالحسین سعید بن هبه‌اللّه قطب‌الدین راوندی (م ۵۷۳ هـ.ق)
[۲۳] منتجب‌الدین، علی بن عبیدالله، فهرست منتجب الدین، ج۱، ص۱۰۲.    
[۲۴] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۴، ص۲۲۱.    
[۲۵] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، ج۲، ص۱۷۳.    
[۲۶] حر عاملی، محمد بن حسن، أمل الآمل، ج۲، ص۲۸۳.    
[۲۷] افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۵، ص۱۱۸.    
[۲۸] افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۵، ص۴۳۲.    
[۲۹] اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۲، ص۱۵۳.    
[۳۰] امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۹، ص۴۴۴.    
و ابن‌شهرآشوب (م ۵۸۸ هـ.ق) بود.
[۳۱] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۶، ص۲۲۷.    



محمد بن علی آثاری داشت که عبارت‌اند از:
• التعلیق؛
[۳۲] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۴، ص۲۲۱.    
[۳۳] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۳۱۸.    
[۳۴] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، ج۲، ص۱۷۳.    
[۳۵] حر عاملی، محمد بن حسن، أمل الآمل، ج۲، ص۲۸۳.    
[۳۶] افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۵، ص۱۱۸.    
[۳۷] اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۲، ص۱۵۳.    
[۳۸] منتجب‌الدین، علی بن عبیدالله، فهرست منتجب الدین، ج۱، ص۱۰۲.    

• الحدود؛
[۳۹] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۶، ص۲۹۹.    
[۴۰] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۳۱۸.    
[۴۱] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، ج۲، ص۱۷۳.    
[۴۲] حر عاملی، محمد بن حسن، أمل الآمل، ج۲، ص۲۸۳.    
[۴۳] افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۵، ص۱۱۸.    
[۴۴] اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۲، ص۱۵۳.    
[۴۵] منتجب‌الدین، علی بن عبیدالله، فهرست منتجب الدین، ج۱، ص۱۰۲.    

• الموجز فی النحو؛
[۴۶] منتجب‌الدین، علی بن عبیدالله، فهرست منتجب الدین، ج۱، ص۱۰۲.    
[۴۷] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۳، ص۲۵۱.    
[۴۸] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۳۱۸.    
[۴۹] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، ج۲، ص۱۷۳.    
[۵۰] حر عاملی، محمد بن حسن، أمل الآمل، ج۲، ص۲۸۳.    
[۵۱] افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۵، ص۱۱۸.    
[۵۲] اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۲، ص۱۵۳.    

• المجالس فی الحدیث.
[۵۳] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۹، ص۳۵۶.    
[۵۴] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۳۱۸.    
[۵۵] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۶، ص۲۲۷.    

ابن‌شهرآشوب در المناقب خود از کتاب اخیر روایات بسیاری نقل کرده است.
[۵۶] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۹، ص۳۵۶.    
[۵۷] افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۵، ص۴۳۲.    
[۵۸] امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۹، ص۴۴۴.    

سیدمحسن امین بر اساس دو نسخه از نسخه‌های خطیِ معالم العلماء کتابی با عنوان البدایة فی الهدایه
[۵۹] حر عاملی، محمد بن حسن، أمل الآمل، ج۲، ص۳۵۱.    
[۶۰] افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۵، ص۴۳۲.    
[۶۱] امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۹، ص۴۴۴.    
[۶۲] امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۹، ص۴۴۴.    
را به نام ابوجعفر نیشابوری ذکر کرده که احتمال اتحاد او با ابوجعفر محمد بن علی مذکور و این‌که این اثر نیز از آثار او باشد وجود دارد؛ اگرچه شیخ منتجب‌الدین این اثر را در شمار آثار او به شمار نیاورده است؛
[۶۳] امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۲، ص۳۱۶.    
ضمن این‌که در بعضی از نسخه‌های معالم العلماء، این کتاب به ابوشعیب نیشابوری نسبت داده شده است.
[۶۴] ابن شهر آشوب، محمد بن علی، معالم العلماء، ج۱، ص۱۳۸.    

(دیگر منابع:
[۶۵] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۴، ص۲۲۱.    
[۶۶] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۶، ص۲۹۹.    
[۶۷] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۳، ص۲۵۱.    
[۶۸] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۳۱۷.    
[۶۹] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، ج۲، ص۱۷۳.    
[۷۰] حر عاملی، محمد بن حسن، أمل الآمل، ج۲، ص۲۸۳.    
[۷۱] حر عاملی، محمد بن حسن، أمل الآمل، ج۲، ص۳۵۱.    
[۷۲] افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۵، ص۱۱۸.    
[۷۳] افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۵، ص۴۳۲.    
[۷۴] قمی، عباس، فوائد الرضویه، ص۵۵۹.
[۷۵] اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۲، ص۱۵۳.    
[۷۶] تفضلی، آذر و مهین فضائلی جوان، فرهنگ بزرگان، ص۵۴۳.
)


۱. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۴، ص۲۲۱.    
۲. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۳، ص۲۵۱.    
۳. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۹، ص۳۵۶.    
۴. ↑ حر عاملی، محمد بن حسن، أمل الآمل، ج۲، ص۲۸۳.    
۵. ↑ افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۵، ص۱۱۸.    
۶. ↑ اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۲، ص۱۵۳.    
۷. ↑ منتجب‌الدین، علی بن عبیدالله، فهرست منتجب الدین، ج۱، ص۱۰۲.    
۸. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۳۱۸.    
۹. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۶، ص۲۲۷.    
۱۰. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۴، ص۲۲۱.    
۱۱. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۹، ص۳۵۶.    
۱۲. ↑ افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۵، ص۴۳۲.    
۱۳. ↑ منتجب‌الدین، علی بن عبیدالله، فهرست منتجب الدین، ج۱، ص۱۵۸.    
۱۴. ↑ امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۹، ص۴۴۴.    
۱۵. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، ج۲، ص۱۰۸.    
۱۶. ↑ افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۵، ص۴۳۳.    
۱۷. ↑ امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۹، ص۴۴۴.    
۱۸. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، ج۲، ص۱۷۳.    
۱۹. ↑ حر عاملی، محمد بن حسن، أمل الآمل، ج۲، ص۲۸۳.    
۲۰. ↑ افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۵، ص۱۱۸.    
۲۱. ↑ اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۲، ص۱۵۳.    
۲۲. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۶، ص۲۹۹.    
۲۳. ↑ منتجب‌الدین، علی بن عبیدالله، فهرست منتجب الدین، ج۱، ص۱۰۲.    
۲۴. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۴، ص۲۲۱.    
۲۵. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، ج۲، ص۱۷۳.    
۲۶. ↑ حر عاملی، محمد بن حسن، أمل الآمل، ج۲، ص۲۸۳.    
۲۷. ↑ افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۵، ص۱۱۸.    
۲۸. ↑ افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۵، ص۴۳۲.    
۲۹. ↑ اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۲، ص۱۵۳.    
۳۰. ↑ امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۹، ص۴۴۴.    
۳۱. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۶، ص۲۲۷.    
۳۲. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۴، ص۲۲۱.    
۳۳. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۳۱۸.    
۳۴. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، ج۲، ص۱۷۳.    
۳۵. ↑ حر عاملی، محمد بن حسن، أمل الآمل، ج۲، ص۲۸۳.    
۳۶. ↑ افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۵، ص۱۱۸.    
۳۷. ↑ اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۲، ص۱۵۳.    
۳۸. ↑ منتجب‌الدین، علی بن عبیدالله، فهرست منتجب الدین، ج۱، ص۱۰۲.    
۳۹. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۶، ص۲۹۹.    
۴۰. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۳۱۸.    
۴۱. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، ج۲، ص۱۷۳.    
۴۲. ↑ حر عاملی، محمد بن حسن، أمل الآمل، ج۲، ص۲۸۳.    
۴۳. ↑ افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۵، ص۱۱۸.    
۴۴. ↑ اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۲، ص۱۵۳.    
۴۵. ↑ منتجب‌الدین، علی بن عبیدالله، فهرست منتجب الدین، ج۱، ص۱۰۲.    
۴۶. ↑ منتجب‌الدین، علی بن عبیدالله، فهرست منتجب الدین، ج۱، ص۱۰۲.    
۴۷. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۳، ص۲۵۱.    
۴۸. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۳۱۸.    
۴۹. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، ج۲، ص۱۷۳.    
۵۰. ↑ حر عاملی، محمد بن حسن، أمل الآمل، ج۲، ص۲۸۳.    
۵۱. ↑ افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۵، ص۱۱۸.    
۵۲. ↑ اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۲، ص۱۵۳.    
۵۳. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۹، ص۳۵۶.    
۵۴. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۳۱۸.    
۵۵. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۶، ص۲۲۷.    
۵۶. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۹، ص۳۵۶.    
۵۷. ↑ افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۵، ص۴۳۲.    
۵۸. ↑ امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۹، ص۴۴۴.    
۵۹. ↑ حر عاملی، محمد بن حسن، أمل الآمل، ج۲، ص۳۵۱.    
۶۰. ↑ افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۵، ص۴۳۲.    
۶۱. ↑ امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۹، ص۴۴۴.    
۶۲. ↑ امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۹، ص۴۴۴.    
۶۳. ↑ امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۲، ص۳۱۶.    
۶۴. ↑ ابن شهر آشوب، محمد بن علی، معالم العلماء، ج۱، ص۱۳۸.    
۶۵. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۴، ص۲۲۱.    
۶۶. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۶، ص۲۹۹.    
۶۷. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۳، ص۲۵۱.    
۶۸. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۳۱۷.    
۶۹. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، ج۲، ص۱۷۳.    
۷۰. ↑ حر عاملی، محمد بن حسن، أمل الآمل، ج۲، ص۲۸۳.    
۷۱. ↑ حر عاملی، محمد بن حسن، أمل الآمل، ج۲، ص۳۵۱.    
۷۲. ↑ افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۵، ص۱۱۸.    
۷۳. ↑ افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۵، ص۴۳۲.    
۷۴. ↑ قمی، عباس، فوائد الرضویه، ص۵۵۹.
۷۵. ↑ اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۲، ص۱۵۳.    
۷۶. ↑ تفضلی، آذر و مهین فضائلی جوان، فرهنگ بزرگان، ص۵۴۳.


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلام، برگرفته از مقاله «محمد بن علی نیشابوری»، ج۴، ص۳۹۹.


رده‌های این صفحه : شخصیت‌های قرن 6 (قمری) | علمای قرن 6 (قمری) | قاریان قرن 6 (قمری) | مؤلفان قرن 6 (قمری) | محدثان قرن 6 (قمری) | نحویان قرن 6 (قمری)
جعبه ابزار