محمود بن عبدالله خوارزمی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
محمود بن عبدالله خوارزمی (م
۵۳۲ هـ.ق) متکلم معتزلی و از اعیان علمای اهل سنت بود.
اطلاعات دقیق و کامل دربارهٔ زندگی فردی، اجتماعی و علمی او اندک و پراکنده است.
بیشتر عقاید او پیروی از متکلم بصره، ابوالحسین محمد بن علی بن طیب بصری است.
علی بن طاووس او را مدافع علم اخترشناسی و قائل به صحت و مشروعیت علم نجوم معرفی کرده است.
تاریخ‌های متفاوتی برای وفات او ذکر شده: کحّاله سال ۵۳۲ (هجری قمری) و برخی منابع معاصر سال
۶۳۶ (هجری قمری) را ذکر کرده‌اند.
الفائق فی اصول‌الدین و
المعتمد فی اصول‌الدین از جمله آثار او هستند.
وفات وی در سال ۵۳۲ (هجری قمری) است.
محمود بن عبداللّه (محمد بن عبیداللّه) بن احمد رکن الدین ملاحمی خوارزمی منجم، متکلم معتزلی و از اعیان علمای اهل سنت بود.
از حیات فردی، اجتماعی و علمی او اطلاع بسیاری در دست نیست.
وی در بیشتر عقایدش پیرو متکلم
بصره ابوالحسین محمد بن علی بن طیب بصری (م
۴۳۶ هـ.ق) بود.
علی بن طاووس ( م
۶۶۴ هـ.ق) از وی یاد کرده و او را مدافع اخترشناسی و ازجمله قائلان به صحت و مشروعیت
علم نجوم دانسته است.
ملاحمی دارای آثاری است که عبارت‌اند از:
• الفائق فی اصول الدین
ابن طاووس در کتاب الطرائف خود بیشترین نقل را از این کتاب آورده و در موارد متعدد دیدگاه‌های خوارزمی را درباره بعضی عقاید و صاحبان آنان منعکس کرده است؛ برای نمونه به نقل از خوارزمی در کتاب الفائق فی الاصول آورده که وی می‌گوید: شیوخ ما قائل و معتقد به کفر مشبهه و مجسمه که به جسمیت و ذوابعادبودن خداوند متعال قائلند، هستند.
در مورد دیگر به نقل از خوارزمی آورده که شیوخ ما معتقد به کفر قائلین به جبر هستند و می‌گویند هر کس در کفر آنان نیز شک کند کافر است.
ابن طاووس می گوید: جد
[۷] من شیخ ورّام بن ابی‌فراس (م
۶۰۵ یا
۶۰۶ هـ.ق) همواره از این کتاب مدح و تعریف می‌کرد و ارزش بسیاری برای آن قائل بود.
کتاب مذکور به‌وسیله مادلونگ و درموت تصحیح و تحقیق شده و به‌چاپ رسیده است؛
• المعتمد فی اصول‌الدین است و بخشی از این کتاب باقی مانده که با تصحیح دو مستشرق مذکور در سال ۱۹۹۱ (میلادی) در
لندن به‌چاپ رسیده است.
خوارزمی بنابر نظر
کحّاله وفات او در سال ۵۳۲ (هجری قمری) است.
بعضی از منابع معاصر دیگر درگذشتش را در سال
۶۳۶ (هجری قمری) دانسته‌اند.
(دیگر منابع:
)
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلام، برگرفته از مقاله «محمود بن عبدالله خوارزمی»، ج۴، ص۴۰۸-۴۰۹.
