• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

مرح (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف




مَرَح (به فتح میم و راء) از واژگان نهج البلاغه به معنای شادى فزون از حدّ و تكبّر است. و مَرِح (به فتح میم و كسر راء) وصف است به معنى متكبّر می‌باشد. این کلمه دو بار در نهج‌ البلاغه آمده است.



مَرَح (مثل شرف) به معنای شادى فزون از حدّ و تكبّر است.


حضرت علی (علیه‌السلام) درباره طاووس فرموده: «يَمْشِي مَشْيَ الْمَرِحِ الْـمُخْتَالِ، وَ يَتَصَفَّحُ ذَنَبَهُ وَ جَنَاحَهُ» يعنى: «مانند متكبّر ناز فروش راه مى‌رود و دم و بالهايش را باز مى‌كند.» (شرح‌های خطبه: ) «مرح» به فتح اول و كسر دوم وصف است به معنى متكبّر می‌باشد.
درباره انسان فرموده: «فَمَاتَ فِي فِتْنَتِهِ ... دَهِمَتْهُ فَجَعَاتُ الْمَنِيَّةِ فِي غُبَّرِ جِمَاحِهِ، وَ سَنَنِ مِرَاحِهِ» «غبّر» جمع غابر به معنى باقى مانده، «جماح» سركشى، «سنن»: راه‌ها و طريقه‌هاست يعنى «در فتنه‌اش از دنيا رفت، پيشامدهاى مرگ او را در باقيمانده‌هاى سركشى و راه‌هاى تكبّرش احاطه كرد.» (شرح‌های خطبه: )


دو مورد از آن در نهج البلاغه به كار رفته است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۹۷۰.    
۲. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۲، ص۴۱۱.    
۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۶۵، خطبه ۱۶۵.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۹۰، خطبه ۱۶۳.    
۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۳۷، خطبه ۱۶۵.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۶۳، خطبه ۱۶۵.    
۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۵۹.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۶۵.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۶، ص۳۷۹.    
۱۰. هاشمی خویی، میرزا حبیب الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۰، ص۵۶.    
۱۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۲۷۱.    
۱۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۵۹، خطبه ۸۲.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ص۱۴۱، خطبه ۸۱.    
۱۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۱۳، خطبه ۸۳.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۵۹، خطبه ۸۳.    
۱۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۵۳.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۵۸.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۳، ص۴۳۲.    
۱۹. هاشمی خویی، میرزا حبیب الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۶، ص۳۲.    
۲۰. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۲۶۹.    
۲۱. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۶۵، خطبه ۱۶۵.    
۲۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۵۹، خطبه ۸۲.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «مرح»، ج۲، ص۹۷۰.    






جعبه ابزار