مسجد علی بن جعفر عریضی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مسجد و
مقبره علی بن جعفر در
عُرَیْض عُرَیض محلّه ای در غرب
مدینه، در راه فرودگاه است.
در این محل بنایی وجود دارد که در اصل بر روی
مرقد علی فرزند امام جعفر صادق(علیه السلام) ساخته شده. این بنای نسبتا بزرگ از هر سو بسته و تنها چند در دارد که آنها را نیز با آجر گرفته اند. یک چهار دیواری ملحق به بقیه ساختمان با در مستقل هست که درِ آن را هم آجر گرفته اند.
علی بن جعفر عُرَیْضی ـ
جدّ سادات عریضی ایران ـ از
اصحاب خاص
برادرش امام کاظم(علیه السلام) بوده که بعد از آن حضرت، در شمار اصحاب
امام رضا و
امام جواد(علیهما السلام)درآمده است.
او از
راویان اخبار
ائمه(
علیهم السلام) بوده و از وی نزدیک به ۸۶۲
حدیث نقل شده است که با عنوان
مسائل علی بن جعفر به چاپ رسیده است.
در باره محل
دفن علی بن جعفر اختلاف نظر وجود دارد. برخی از جمله مرحوم
محمد تقی مجلسی گفته اند که او در
قم مدفون است؛ جایی که هم اکنون به نام
علی بن جعفر شهرت دارد، امّا
علامه مجلسی می گوید: این مطلب در کتاب های معتبر نیامده است، گرچه اثر قبری با نام
علی بن جعفر در قم وجود دارد.
.
در
سمنان نیز
امام زاده‌ای به نام
علی بن جعفر موجود است. اماآنچه درست است این است که محل اصلی دفن
علی بن جعفر همان منطقه عُرَیض در
مدینه منوّره است.
نوادگان علی بن جعفر با
لقب سادات عریضی مشهورند و شماری از آنان تا به امروز با همین
نام خانوادگی در شهرهای
یزد،
نائین و
اصفهان و نقاط دیگر
زندگی می کنند.
اصل بنایی که روی مقبره
علی بن جعفر ساخته شده، قدیمی است و به نظر می رسد که از دوره
عثمانی باقی مانده است.
بر اساس اظهارات برخی از افراد محلی، بنای مذکور در این اواخر
مکتب خانه بوده و چنان که از ظاهر آن به دست می آید، امکانات جدید مانند لوله کشی و... دارد که نشان می دهد مورد استفاده بوده است.
به نظر می رسد دلیل مسدود شدن آن، رفت و آمد برخی از
زائران به آنجا باشد.
محل مقبره
علی بن جعفر در
شارع مطار، پیش از میدانی که حکم یک چهار راه بزرگ را در میانه
راه مطار به سمت فرودگاه دارد، دست راست خیابان، در یک خیابان فرعی در درون
نخلستان ها است.
در کنار آن
سنگ های حرّه و نیز کوهکی قرار دارد که از بالای آن شهر
مدینه دیده می شود. برخی آن را بقایای یک قلعه کوچک یا به اصطلاح
اطم می دانند که از پیش از
اسلام یا اوائل آن برجای مانده است.
بنای مقبره و مسجد
علی بن جعفر که دیواره هایی در حدود ۸ تا ده متر دارد و به صورت یک مستطیل بزرگ و با مساحت تقریبی ۵۲ متر در ۲۴ متر است، یک بنای دست کم دو طبقه می باشد. دو در قسمت شمالی و یک در هم در دیوار غربی آن تعبیه شده که در حال حاضر همه آنها با آجر مسدود شده است. بخشی از
مقبره از بیرون پیداست و مشخص است که سقف آن فرو ریخته است.
شنیده شد که این بنا اخیراً ـ نیمه نخست سال ۸۱ ـ تخریب شده است.
آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۲۸۳-۲۸۶، رسول جعفریان.
