• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

مسک (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: (مقالات مرتبط).

مَسْک (به فتح میم و سکون سین) از واژگان نهج البلاغه به معنای گرفتن و نگاه داشتن است. از مشتقات این کلمه در نهج البلاغه، إِمْساک ( به کسر همزه و سکون میم) و تَمْسیک (به فتح تاء و سکون میم) که هر دو به معنای گرفتن و نگاه داشتن است. مِساک (به کسر میم) اوّل چيزى كه با آن نگاه داشته مى‌شود.



مَسْک و إِمْساک به معنای گرفتن و نگاه داشتن است. تمسيک نيز به همان معنى است، بخل را از آن جهت امساک گويند كه منع كردن مال و نگاه داشتن از ديگران است. مِساک (به کسر میم) اوّل چيزى كه با آن نگاه داشته مى‌شود. مواردى از این کلمه در نهج البلاغه آمده است.


چنان‌كه حضرت علی (علیه‌السّلام) فرموده: «طُوبَى لِمَنْ ... أَنْفَقَ الْفَضْلَ مِنْ مَالِهِ، وَ أَمْسَكَ الْفَضْلَ مِنْ لِسَانِهِ» «خوشا به حال كسى كه زيادى مالش را انفاق كند و زيادى سخنش را نگاه دارد و نگويد.» (شرح‌های حکمت:)
درباره آن‌هایی‌كه گفتند: كشندگان عثمان محاكمه شوند، حضرت فرمود: وقتش هنوز نرسيده است و در آخر فرمود: «وَ سَأُمْسِكُ الاَْمْرَ مَا اسْتَمْسَكَ، وَ إذَا لَمْ أَجِدْ بُدّاً فَآخِرُ الدَّواءِ الْكَيُّ» «جريان امر را در همين وضع نگاه مى‌دارم تا نگاه داشته مى‌شود، و اگر چاره‌اى پيدا نكردم و در مقابلم ايستادند ناچار مى‌جنگم و از بين مى‌برم، چون آخرين دوا داغ نهادن بر زخم است.» (شرح‌های خطبه:)
و حضرت فرموده: «بِمِسَاكِ قُوَّتِهِ» «با فكر و عقل نارساى بشر او را نتوان درک كرد» (شرح‌های خطبه:)


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۹۷۸.    
۲. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۵، ص۲۸۸.    
۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۰۰، حکمت ۱۱۸.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۷۹، حکمت ۱۲۳.    
۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۹۰، حکمت ۱۲۳.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۶۳، حکمت ۱۲۳.    
۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۱۸.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۲۰.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۳، ص۳۰.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۱۸۸.    
۱۱. ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۳۱۱.    
۱۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۷۶، خطبه ۱۶۸.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۹۹، خطبه ۱۶۳.    
۱۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۴۳، خطبه ۱۶۸.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۷۳، خطبه ۱۶۸.    
۱۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۸۵.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۸۸.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۶، ص۴۴۸.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۰، ص۱۰۴.    
۲۰. ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۲۹۴.    
۲۱. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۸۴، خطبه ۹۰.    
۲۲. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ص۱۶۲، خطبه ۸۹.    
۲۳. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۲۶، خطبه ۹۱.    
۲۴. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۸۱، خطبه ۹۱.    
۲۵. ابن میثم بحرانی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۶۹۴.    
۲۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۱۴.    
۲۷. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۴، ص۵۱.    
۲۸. هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۶، ص۳۱۷.    
۲۹. ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۶، ص۴۱۰.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «مسک»، ج۲، ص۹۷۸.    






جعبه ابزار