مطر (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مَطَر(به فتح میم و فتح طاء) از
واژگان قرآن کریم که در یک آیه به معنای معنای باران و در آیه‌ای دیگر به معنای باريدن سنگ عذاب است. از مشتقات این کلمه در
قرآن مجید مُمْطِر ( به ضم و سکون میم و کسر طاء) به معنای باران دهنده است.
مَطَر به معنای باران است. در
قاموس و
اقرب گفته: «المطر: ماء السّحاب.»
در
مفردات گفته: «الماء المنسكب.»
در اقرب الموارد گويد: فعل مَطَر در خير و
رحمت و فعل امطر در
عذاب و شرّ گفته می‌شود.
به نظر قاموس: امطر فقط در عذاب گفته می‌شود.
راغب آن را به لفظ قيل آورده است.
ناگفته نماند در
قرآن کریم فقط در يک محلّ مَطَر به معنى باران معمولى آمده:
(لا جُناحَ عَلَيْكُمْ إِنْ كانَ بِكُمْ أَذىً مِنْ مَطَرٍ أَوْ كُنْتُمْ مَرْضى أَنْ تَضَعُوا أَسْلِحَتَكُمْ) (و اگر از باران ناراحتيد، و يا بيمار و مجروح هستيد،
گناهی بر شما نيست كه سلاح‌هاى خود را بر زمين بگذاريد.)
و بقيّه همه در باريدن سنگ عذاب و فعل آن همه از باب افعال است. نحو:
(وَ أَمْطَرْنا عَلَيْهِمْ حِجارَةً مِنْ سِجِّيلٍ) (بارانى از سنگ به صورت گِل‌هاى متحجّر بر آن‌ها فرو ريختيم.)
مگر در آيه «مُمْطِرُنا» كه خواهد آمد.
در آياتى نظير:
(وَ أَمْطَرْنا عَلَيْهِمْ مَطَراً فَساءَ مَطَرُ الْمُنْذَرِينَ) (سپس بارانى از سنگ بر آن‌ها فرو ريختيم و همگى زير آن مدفون شدند.)
مراد از «مَطَراً» كه نكره آمده مطر عجيب و به خصوصى است كه همان سنگ‌هاى باريده باشد.
مُمْطِربه معنای باران دهنده است.
(قالُوا هذا عارِضٌ مُمْطِرُنا) (گفتند: اين ابرى است كه بر ما مى‌بارد.)
گفتند: اين ابر ظاهرى است كه به ما باران دهنده است در اين آيه «امطر» در باران معمولى و باران
رحمت به كار رفته است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «مَطَر»، ج۶، ص۲۶۱.
