نضل (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نَضْل (به فتح نون و سکون ضاد) از
واژگان نهج البلاغه به معنای غلبه در تيراندازى است. از مشتقات این کلمه در
نهج البلاغه،
مناضله به معنای مسابقه و مغالبه در تيراندازى و دفاع از كسى است.
نضال به معنای مغالبه در تيراندازى است. مواردی از این کلمه در نهج البلاغه آمده است.
نَضْل:
(مثل عقل) به معنای غلبه در تيراندازى است.
چنان‌كه
حضرت علی (علیه‌السلام) فرموده:
«وَ الصَّبْرُ يُنَاضِلُ الْحِدْثَانَ، و الْجَزَعُ مِنْ أَعْوَانِ الزَّمَانِ» «حدثان» (مثل كرمان) به معنای نوائب روزگار است. يعنى «استقامت نوائب روزگار را دفع مى‌كند، بى‌تابى از ياران زمان است بر ضرر انسان.»
(شرح‌های حکمت:
)
و نيز فرموده:
«إِنَّمَا الْمَرْءُ فِي الدُّنْيَا غَرَضٌ تَنْتَضِلُ فِيهِ الْمَنَايَا وَ نَهْبٌ تُبَادِرُهُ الْمَصَائِبُ» «شخص در دنيا هدفى است كه مرگ‌ها به آن اصابت مى‌كند.» انتضال در اين جا به معنى انداخته شدن است يعنى انداخته مى‌شود در او مرگ‌ها.
(شرح‌های حکمت:
)
حضرت به اصحابش در
صفّین كه ياران
معاویه را عقب زدند فرمود:
«وَ تُزِيلُونَهُمْ عَنْ مَوَاقِفِهمْ كَمَا أَزَالُوكُمْ؛ حَسّاً بالنِّصَالِ، وَ شَجْراً بِالرِّمَاحِ» «آن‌ها را از مواضع‌شان عقب مى‌زنيد با كشتن به وسيله تير انداختن و طعن زدن با نيزه‌ها چنان‌كه آن‌ها شما را چنان كرده بودند.»
(شرح‌های خطبه:
)
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «نضل»، ج۲، ص۱۰۴۶.
