• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

نقد (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





نَقْد (به فتح نون و سکون قاف) از واژگان نهج البلاغه به معنای نگاه كردن به درهم و دينار تا خوب و بدش معلوم مى‌شود و به معنای آشكار كردن عيب سخن، دادن قيمت به عجله و بدون تأخير است. این کلمه دو بار در نهج‌ البلاغه آمده است.



نَقْد: (مثل عقل) به معنای نگاه كردن به درهم و دينار تا خوب و بدش معلوم مى‌شود و به معنای آشكار كردن عيب سخن، دادن قيمت به عجله و بدون تأخير است.


امام علی (صلوات‌الله‌علیه) درباره بنده بدكار فرموده: «فَجَعَلَ خَوْفَهُ مِنَ الْعِبادِ نَقْداً، وَ خَوْفَهُ مِنْ خالِقِهِ ضِماراً وَ وَعْداً» ضمار (مثل كتاب) وعده و قرضى را گويند كه اميدى به عمل به آن نيست. يعنى «ترس از مردم را نقد و حاضر قرار داده و خوف از خالق را وعده غير عملى.» (شرح‌های خطبه: )
حضرت به شریح قاضی نوشت: «فَانْظُرْ يَا شُرَيْحُ لاَ تَكُونُ ابْتَعْتَ هذِهِ الدّارَ مِنْ غَيْرِ مالِكَ، أَوْ نَقَدْتَ الَّثمَنَ مِنْ غَيْرِ حَلاَلِكَ! فَإِذَا أَنْتَ قدْ خَسِرْتَ دارَ الدُّنْيا وَ دارَ الاْخِرَةِ!» «نقدت الثمن» يعنى حاضر كرده‌اى قيمت را از غير حلال. (اى «شريح»! بنگر اين خانه را از ثروت غير خود نخريده و يا بهاى آن را از غير مال حلال خود نپرداخته باشى كه هم در دنيا و هم در آخرت خود را زيان‌كار كرده‌اى!) (شرح‌های نامه: )


این کلمه دو بار در نهج‌ البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۱۰۵۹.    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۳، ص۱۵۲.    
۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۴۵، خطبه ۱۵۹.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۷۲، خطبه ۱۵۴.    
۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۲۶، خطبه ۱۵۹.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۴۵.    
۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۱۱.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۱۷.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۶، ص۲۲۵.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۳۶۶.    
۱۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۲۲۶.    
۱۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۵۸۴، نامه ۳.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۵، نامه ۳.    
۱۴. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۶۴، نامه ۳.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۶۷، نامه ۳.    
۱۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۵۸۳.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۵۸۴.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۹، ص۴۵.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۷، ص۱۲۸.    
۲۰. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه ج۱۴، ص۲۷.    
۲۱. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۴۵، خطبه ۱۵۹.    
۲۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۵۸۴، نامه ۳.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه،برگرفته از مقاله «نقد»، ج۲، ص۱۰۵۹.    






جعبه ابزار