|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
کاخ جوانان kāx-e javānān، یکی از نخستین کانون‌های فرهنگی و ورزشی جوانان در تهران و شمیران قرار دارد. این کاخ در دهه (۱۳۴۰ هـ.ش) تأسیس شد و شعبه اصلی آن در جاده‌ی قدیم شمیران در (۴ آبان ۱۳۴۵ هـ.ش) توسط محمدرضا پهلوی گشایش یافت. این مرکز دارای تالار نمایش، کتابخانه، سینما، اتاق‌های موسیقی، شطرنج، تئاتر و زمین فوتبال بود و برنامه‌های هنری و فرهنگی متنوعی برگزار می‌کرد. شعبه‌های دیگری در تهران و شهرستان‌ها دایر شد و هفته‌نامه‌ی کاخ جوانان از سال (۱۳۴۷ هـ.ش) منتشر می‌شد. کاخ جوانان محلی برای آموزش هنری و معرفی فرهنگ غربی به جوانان بود و الگویی برای دیگر شعب در کشور به‌شمار می‌آمد. با اوج‌گیری انقلاب اسلامی در (۱۳۵۷ هـ.ش)، فعالیت کاخ‌ها تعطیل شد و پس از آن به مراکز فرهنگی و ورزشی تبدیل شدند. کاخ جوانان از نخستین کانون‌های فرهنگی و ورزشی جوانان در شمیران قرار دارد. در سال‌های پایانی دهه‌ی (۱۳۳۰ هـ.ش)، ساخت مرکزی برای پرورش جوانان در زمینه‌های فرهنگی در دستور کار مسئولان فرهنگی کشور قرار گرفت. به این منظور، طرحی به نام کاخ جوانان توسط دایره‌ی فرهنگ شورای عالی فرهنگ ارائه شد که مورد حمایت فرح دیبا نیز قرار گرفت. پیشرفت کار تا سال (۱۳۴۴ هـ.ش) رضایت‌بخش نبود تا این‌که در اواخر دی‌ماه همین سال، طرح تکمیل نخستین ساختمان کاخ جوانان به شرکت ساختمانی شهکاران سپرده شد و این مرکز در چهارم آبان‌ماه سال (۱۳۴۵ هـ.ش) توسط محمدرضا پهلوی گشایش یافت. این مرکز در جاده‌ی قدیم شمیران، بالاتر از سه‌راه ضراب‌خانه واقع شده بود. [۱]
ده‌پهلوانی، طلعت، «مراکز فساد در عصر پهلوی»، پژوهشکده‌ی باقرالعلوم (ع) (بش).
اساسنامه‌ی کاخ جوانان در ۲۶ ماده و ۱۴ تبصره در نخستین جلسه‌ی مجمع عمومی این نهاد در ۱۵ مهرماه سال (۱۳۴۶ هـ.ش) به تصویب رسید. [۲]
کامور بخشایش، جواد، «کاخ جوانان، از تأسیس تا انحلال»، فصلنامه‌ی مطالعات تاریخی (بش).
هیئت مدیره کاخ جوانان دارای ۱۱ عضو بود که ۶ عضو آن توسط نخست‌وزیر و ۵ عضو دیگر از سوی مجمع عمومی انتخاب می‌شدند. این‌ها مسئولیت تصویب برنامه‌ها و بودجه را برعهده داشتند. کاخ جوانان در تهران و شمیران دارای ۳ شعبه بود که شعبه‌ی اصلی آن در جاده‌ی قدیم شمیران، نزدیکی حسینیه ارشاد قرار داشت. این شعبه دارای یک تالار نمایش با گنجایش بیش از ۲۵۰ نفر، کتابخانه، سینما، کافه‌تریا و اتاق‌های شطرنج، موسیقی، تئاتر و بیلیارد بود. همچنین یک زمین فوتبال در پشت ساختمان‌های اصلی آن ساخته شده بود. هر روز در شعبه‌ی مرکزی کاخ جوانان، برنامه‌های متنوعی از قبیل نمایش فیلم و کنسرت و سخنرانی به اجرا درمی‌آمد. در کاخ جوانان فعالیت‌های بسیاری در زمینه‌ی موسیقی، تئاتر و بازیگری صورت می‌گرفت. بازیگران و هنرمندان نامدار آن زمان برای آموزش جوانان یا اجرای برنامه‌های هنری به آن‌جا رفت‌وآمد داشتند. در کاخ جوانان فرهنگ غربی که توسط دانشجویان تحصیل‌کرده در خارج از ایران به کشور آورده شده بود، بیش از پیش مورد توجه قرار می‌گرفت. کاخ جوانان در آن زمان به‌عنوان کانون مرکزی کاخ جوانان در سطح استان و حتى در سرتاسر کشور به حساب می‌آمد و تمامی کاخ‌های جوانان کشور در برنامه‌های خود از آن الگو می‌گرفتند. در حدود سال‌های (۱۳۴۷ هـ.ش) به بعد دو شعبه از کاخ جوانان در تهران دایر شد: • یکی در خیابان شوش در جنوب تهران؛ • دیگری در غرب تهران در خیابان سلسبیل (رودکی کنونی). در شهرستان‌های ری، تبریز، اصفهان، ساری، کرمان، سنندج، اورمیه، رشت و چند شهر دیگر شعبه‌های دیگری از کاخ جوانان ساخته شد. نحوه‌ی اداره‌ی این کاخ‌ها در شهرستان‌ها به روال کاخ‌های جوانان در تهران بود، اما ریاست هیئت مدیره‌ی آن شعبه برعهده‌ی استاندار مربوط بوده است. یکی از عمده کارهایی که در آن زمان صورت گرفت، انتشار هفته‌نامه‌ی کاخ جوانان بود که از سال (۱۳۴۷ هـ.ش) هر دو هفته یک‌بار به صورت منظم منتشر می‌شد. در آن فعالیت‌های صورت‌گرفته و در حال اجرا به چاپ می‌رسید. با زمزمه‌های انقلاب اسلامی و با گذشت زمان، بسیاری از کسانی که عضو کاخ جوانان بودند، به جریان مخالف رژیم پیوستند و کاخ را پوششی برای فعالیت‌های سیاسی خود قرار دادند. کاخ‌های جوانان با اوج‌گیری انقلاب در سال (۱۳۵۷ هـ.ش) تعطیل و پس از پیروزی انقلاب در شکل جدید به مراکز فرهنگی و ورزشی تبدیل شدند. [۳]
Ensani, www. ensani. ir / storage / files / ۲۰۱۰۱۱۱۰۱۴۹۳۹ = ۱۷۴.pdf(acc.Jul.۶,۲۰۱۳).
[۴]
Pajoohe,www.pajoohe.com / fa / index.php?Page=definition&UID=۳۹۴۲۴ (acc.Jul.۶, ۲۰۱۳).
• شعبانی، میلاد، دانشنامه تهران بزرگ، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «کاخ جوانان»، ص۱۲۶۷. رده‌های این صفحه : دانشنامه تهران بزرگ | کاخ های تهران
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
