• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

کلب (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف




کَلْب (به فتح کاف و سکون لام) از واژگان قرآن کریم به معنی سگ است. از مشتقات این کلمه در قرآن مجید مُکَلِّب (به ضم میم و فتح کاف) به معنی کسی است که به سگ تعلیم شکار می‌دهد، است.



کَلْب به معنی سگ است.


(فَمَثَلُهُ کَمَثَلِ‌ الْکَلْبِ‌ اِنْ تَحْمِلْ عَلَیْهِ یَلْهَثْ اَوْ تَتْرُکْهُ یَلْهَثْ...) «حکایت او مثل حکایت سگ است که اگر به آن حمله کنی زبانش را بیرون می‌کند و اگر با آن کار نداشته باشی باز زبانش را بیرون می‌کند.»

۲.۱ - مُکَلِّب

مُکَلِّب (به صیغه فاعل) کسی است که به سگ تعلیم شکار می‌دهد. «کلّب الکلب: علّمه الصّید».
(اُحِلَّ لَکُمُ الطَّیِّباتُ وَ ما عَلَّمْتُمْ مِنَ الْجَوارِحِ‌ مُکَلِّبِینَ‌ تُعَلِّمُونَهُنَّ مِمَّا عَلَّمَکُمُ اللَّهُ فَکُلُوا مِمَّا اَمْسَکْنَ عَلَیْکُمْ وَ اذْکُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلَیْهِ‌) «پاکیزه‌ها به شما حلال شده و آنچه از سگ‌های شکاری تعلیم داده‌اید که تعلیم دهنده آنها یا صاحبان شکار با سگ‌ها هستید آنچه از شکار برای شما نگه داشته‌اند بخورید و نام خدا را بر آنها بخوانید.»

۲.۲ - کلبهم

(وَ کَلْبُهُمْ‌ باسِطٌ ذِراعَیْهِ بِالْوَصِیدِ) « و سگ آنها مانند نگهبان دستهاى خود را بر دهانه غار گشوده بود. )
(سَيَقُولُونَ ثَلَاثَةٌ رَّابِعُهُمْ كَلْبُهُمْ وَيَقُولُونَ خَمْسَةٌ سَادِسُهُمْ كَلْبُهُمْ رَجْمًا بِالْغَيْبِ وَيَقُولُونَ سَبْعَةٌ وَثَامِنُهُمْ كَلْبُهُمْ قُل رَّبِّي أَعْلَمُ بِعِدَّتِهِم مَّا يَعْلَمُهُمْ إِلَّا قَلِيلٌ فَلَا تُمَارِ فِيهِمْ إِلَّا مِرَاء ظَاهِرًا وَلَا تَسْتَفْتِ فِيهِم مِّنْهُمْ أَحَدًا) (به زودى گروهى خواهند گفت: «آنها سه نفر بودند، كه چهارمين آنها سگشان بود.» و گروهى مى‌گويند: «پنج نفر بودند، كه ششمين آنها سگشان بود.»- در حالى كه اينها سخنانى بى‌دليل است- و گروهى مى‌گويند: «آنها هفت نفر بودند، و هشتمين آنها سگشان بود.» بگو: «پروردگار من از تعدادشان آگاهتر است.» جز گروه كمى، تعداد آنها را نمى‌دانند. پس درباره آنان جز با دليل سخن مگو؛ و از هيچ كس درباره آنها سؤال مكن.)
کلمه کلبهم که راجع به سگ اصحاب کهف است چهار بار در سوره کهف آیه ۱۸ و ۲۲ آمده است و نشان می‌دهد که در داستان آنها مورد اعتنا است. لابد سگ نیز در آن مدت با آنها بوده است. اگر چیزی در این باره بدست آید در «کهف» انشاء اللّه خواهیم آورد.


کلمه کلبهم که راجع به سگ اصحاب کهف است چهار بار در سوره کهف آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی اکبر، قاموس قرآن، ج۶، ص۱۳۵.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، دار القلم، ج۱، ص۷۲۰.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-حسینی، ج۲، ص۱۶۲.    
۴. اعراف/سوره۷، آیه۱۷۶.    
۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۸، ص۳۳۳.    
۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۸، ص۴۳۵.    
۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۳۹۶.    
۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۰، ص۱۱۶.    
۹. مائده/سوره۵، آیه۴.    
۱۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۵، ص۲۰۲.    
۱۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۵، ص۳۲۴.    
۱۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۳، ص۲۷۷.    
۱۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۶، ص۲۰۹.    
۱۴. کهف/سوره۱۸، آیه۱۸.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۲۹۵.    
۱۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۳، ص۲۵۶.    
۱۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۳، ص۳۵۵.    
۱۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۳۲۱.    
۱۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۵، ص۲۶.    
۲۰. کهف/سوره۱۸، آیه۲۲.    
۲۱. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۲۹۶.    
۲۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۳، ص۲۶۷.    
۲۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۳، ص۳۷۲.    
۲۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۳۲۸.    
۲۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۵، ص۳۸.    
۲۶. کهف/سوره۱۸، آیه۱۸.    
۲۷. کهف/سوره۱۸، آیه۲۲.    



قرشی بنایی، علی اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «کلب»، ج۶، ص۱۳۵.    






جعبه ابزار