|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||
حکیم، کنیسه kanīse-ye hakīm، در محله زعفرانیه تهران، خیابان پسیان واقع است و زمین آن اوایل (دهه ۱۳۴۰ هـ.ش) توسط خانواده حکیم وقف شد. بنای کنیسه به‌دست منصور ماکابی و امیر شوشانی با الهام از «خیمه عهد» و معماری ایرانی ساخته و در سال (۱۳۴۹ هـ.ش) افتتاح گردید. ساختمان هشت‌ضلعی با گنبد مخروطی ۱۴ متری، گنجایش حدود ۴۰۰ نفر دارد و طراحی آن امکان پخش طبیعی صدا را فراهم می‌کند. پنجره‌ها با شیشه‌های ویترای مزین به نقوش دینی و صحن مرکزی به مردان و فضاهای شرقی و شمالی به زنان اختصاص دارد. از پیش‌نمازان آن می‌توان به مراد اریه، خلیل نهایی، روح‌الله ربیعی و در سال‌های اخیر اسرائیل سلیمانی، یوسف شیبانی و موسی رفوآ اشاره کرد. کنیسه پسیان کنیسه‌ای واقع در محله زعفرانیه، خیابان پسیان. وجه تسمیه این کنیسه برگرفته از نام واقف آن، خانواده حکیم است. به دلیل قرار گرفتن کنیسه حکیم در خیابان پسیان، به آن کنیسه پسیان نیز می‌گویند. جای این کنیسه در ابتدا باغی متعلق به خانواده حکیم بود که در اوایل (دهه ۱۳۴۰ هـ.ش) با هدف احداث کنیسه، وقف انجمن کلیمیان تهران شد. انجمن کلیمیان تهران طرح احداث کنیسه را در حدود سال‌های (۱۳۴۱-۱۳۴۲ هـ.ش) ارائه کرد و پس از تصویب آن، سرانجام در اواخر سال (۱۳۴۹ هـ.ش)، کار احداث بنا را به پایان رساند. ۳.۱ - شکل کلیساختمان این کنیسه به صورت بنایی هشت‌ضلعی با گنبد مخروطی‌شکل است.۳.۲ - مهندسان و طراحاناین بنا توسط مهندس منصور ماکابی و امیر شوشانی با تبعیت از الگوی «خیمه عهد» در سنت یهودی و الهام از معماری سنتی ایرانی ساخته شده است.۳.۳ - ویژگی‌های بصری و نمادینکالبد هشت‌ضلعی ساختمان از لحاظ بصری، گردشی دایره‌وار دارد و نیز استقرار گنبد هرمی‌شکل بر فراز بنا در انتقال حس مکان و تداعی خیمه عهد در ذهن مؤمنان یهودی موفق عمل کرده است.خیمه در باورها و آموزه‌های یهودی از تقدس ویژه‌ای برخوردار است و همواره به عنوان منزلگاه، پناهگاه و محل اجتماع و عبادت مورد استفاده قرار می‌گرفته است. ساختمان کنیسه در میانه عرصه جای دارد. ۳.۴ - ارتفاع و احوال مکانبلندی سقف از نوک گنبد تا کف ۱۴ متر است.این سقف بلند، اشاره به عظمت و شکوه خداوند دارد و القاء کننده حس عروج در حاضران و نمازگزاران است. گنجایش صحن هشت‌ضلعی کنیسه در حدود ۴۰۰ تن است. صندلی‌ها به صورت گرد و پلکانی چیده شده‌اند تا حاضران بتوانند جایگاه پیش‌نماز (همال یا محراب) را که در نقطه مرکزی صحن قرار دارد، به‌خوبی ببینند. سالن بزرگ یا صحن زیر گنبد به آقایان و ملحقات شرقی و شمالی به بانوان اختصاص دارد. گنبد کنیسه به شیوه‌ای طراحی شده که پخش صدا بدون استفاده از بلندگو نیز امکان‌پذیر است. پنجره‌های کنیسه مزین به نقاشی روی شیشه (ویترای) است؛ این نقاشی‌ها شامل نمادهایی از اسباط حضرت یعقوب و ده‌فرمان حضرت موسی است که به زیبایی کنیسه می‌افزاید. زیربنـای کنیـسه حـدود ۵۰۰ مـ۲، شـامل ورودی، کتابخانه و جایگاه زنان و مردان هریک به طور مجزا است. کنیسه حکیم همچنین دارای یک سالن مجزای ۹۰ متری برای پذیرایی و خدمات مربوط به آن است. مراد اریه، خلیل نهایی و روح‌الله ربیعی از خاخام‌ها و پیش‌نمازان پیشین این کنیسه بوده‌اند. این کنیسه اکنون (۱۳۸۸ هـ.ش) خاخامی ندارد و اسرائیل سلیمانی، یوسف شیبانی و دکتر موسى رفوآ پیش‌نمازان این کنیسه‌اند. رفوآ، مسعود (سرپرست کنیسه)، مصاحبه با مؤلف. • مرادیان منفرد، علی‌محمد، دانشنامه تهران بزرگ، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «کنیسه پسیان»، ص۷۹۰. رده‌های این صفحه : دانشنامه تهران بزرگ | کنیسه های تهران
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
