• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

یازدهم محرم

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


پس از شهادت امام حسین علیه‌السّلام در عاشورای سال شصت و یک هجری، عمر بن سعد به همراه یارانش تا ظهر روز یازدهم محرم در سرزمین کربلا ماندند و به جمع آوری و تدفین کشتگان خود پرداختند.
[۱] شیخ مفید، الارشاد، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳، ج۲، ص۱۱۴.    
[۲] طبرسی، اعلام الوری باعلام الهدی، تهران، اسلامیه، چاپ سوم، ۱۳۹۰ق، ج۱، ص۴۷۰.    
[۳] سید بن طاوس، اللهوف، تهران، جهان، ۱۳۴۸ش، ص۸۴.    
[۴] البحرانی، عبدالله، العوالم الامام الحسین علیه‌السّلام، تحقیق مدرسه الامام المهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف، قم، مدرسه الامام المهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف، چاپ اول، ۱۴۰۷، ص۳۶۷.    
[۵] البلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق محمد باقر محمودی، بیروت، دارالتعارف، چاپ اول، ۱۹۷۷، ج۳، ص۲۰۶.    
[۶] الطبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک (تاریخ الطبری)، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث، چاپ دوم، ۱۹۶۷، ج۵، ص۴۵۵.    



آن گاه در حالی که اجساد بی سر و مطهر امام علیه‌السّلام و یارانش را بر روی زمین رها کرده بودند، بانگ الرحیل سر داده زنان و دختران سالار شهیدان را که امانت‌های رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم در میان امتش بودند را در برابر دیدگان هزاران دشمن با رویی گشوده و بدون چادر و پوشش بر شترهای برهنه و بی جهاز سوار کردند و همانند اسیران ترک و روم و در حالی که در اوج مصیبت و غم و اندوه به سر می‌بردند به سوی کوفه حرکت کردند.
[۷] سید بن طاوس، اللهوف، تهران، جهان، ۱۳۴۸ش، ص۸۴.    


به دستور عمر بن سعد سپاه کوفه کاروان اسرا را از میان قتلگاه عبور دادند. (در برخی از منابع آمده که عبور اسرا از میان قتلگاه به درخواست خود اسرا بوده است).
[۸] سید بن طاوس، اللهوف، تهران، جهان، ۱۳۴۸ش، ص۱۳۲.    
در پی این اقدام ناجوانمردانه، داغ اهل بیت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم تازه شد و صدای شیون و زاری آنان به آسمان برخاست.

۲.۱ - روایت یکی از سپاهیان عمر بن سعد

از قرة بن قیس تمیمی (در برخی روایات نام راوی محمد بن مسلم ذکر شده است)
[۹] الخوارزمی، الموفق بن احمد، مقتل الحسین علیه‌السّلام ، تحقیق و تعلیق محمد السماوی، قم، مکتبة المفید، بی تا، ص۳۹.
-که خود یکی از سپاهیان عمر بن سعد و از حاضرین در میدان کربلا بود- روایت شده که می‌گفت:
«پس از عبور کاروان اسرا از میان قتلگاه، زنان اهل بیت علیه‌السّلام را دیدم که وقتی بر کشته حسین علیه‌السّلام و اهل بیتش گذشتند، شروع به شیون و زاری کردند و به صورتهای خویش می‌زدند. پس سوار بر اسب از کنارشان گذشتم....

۲.۱.۱ - سخنان حضرت زینب

من هر آن چه را فراموش کنم، سخنان زینب سلام‌الله‌علیهم ، دختر فاطمه سلام‌الله‌علیهم را فراموش نخواهم کرد، زمانی که بر کشته برادر خویش گذشت، می‌گفت:
«یا محمداه، یا محمداه صلی علیک ملائکة السماء، هذا الحسین علیه‌السّلام بالعراء، مزمل بالدماء، (معفر بالتراب،) قطع الاعضاء، یا محمداه و بناتک (فی العسکر) سبایا، و ذریتک مقتله (قتلی)، تسفی علیهم الصبا. هذا ابنک محزوز الراس من القفا، لا هو غائب فیرجی ولا جریح فیداوی؛ وا محمداه، وا محمداه، فرشتگان آسمان بر تو درود می‌فرستند، این حسین (تو) است که با تنی پاره پاره و آغشته به خون در این دشت افتاده است، یا محمداه، این‌ها دختران تو هستند که به اسارت می‌روند و کسانی که باقی مانده‌اند، این کشتگانند که (بی سر و عریان بر زمین افتاده‌اند و) باد بر آن‌ها می‌وزد.»
[۱۰] البلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق محمد باقر محمودی، بیروت، دارالتعارف، چاپ اول، ۱۹۷۷، ج۳، ص۲۰۶.    
[۱۱] الطبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک (تاریخ الطبری)، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث، چاپ دوم، ۱۹۶۷، ج۵، ص۴۵۶.    
[۱۲] الخوارزمی، الموفق بن احمد، مقتل الحسین علیه‌السّلام ، تحقیق و تعلیق محمد السماوی، قم، مکتبة المفید، بی تا، ص۳۹.
[۱۳] حلی، ابن نما، مثیر الاحزان، قم، مدرسه امام مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف، ۱۴۰۶، ص۸۴.    
«این، پسر توست، با سر بریده از قفا نه گم شده‌ای است که به بازگشتش امید باشد، و نه زخمی است که مداوایش کنند»
[۱۴] الخوارزمی، الموفق بن احمد، مقتل الحسین علیه‌السّلام ، تحقیق و تعلیق محمد السماوی، قم، مکتبة المفید، بی تا، ص۳۹.
-
[۱۵] سید بن طاوس، اللهوف، تهران، جهان، ۱۳۴۸ش، ص۷۸.    
[۱۶] البحرانی، عبدالله، العوالم الامام الحسین علیه‌السّلام، تحقیق مدرسه الامام المهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف، قم، مدرسه الامام المهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف، چاپ اول، ۱۴۰۷، ص۳۰۳.    
[۱۷] ابن شهر آشوب، مناقب آل ابیطالب، قم، علامه، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۱۱۲.


۲.۱.۲ - گریه دوست و دشمن

زینب سلام‌الله‌علیهم پیوسته از این سخنان می‌گفت تا این که به خدا سوگند ، دوست و دشمنی را باقی نگذاشت؛ مگر آن که همه از سخنانش به گریه افتادند.
[۱۸] البلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق محمد باقر محمودی، بیروت، دارالتعارف، چاپ اول، ۱۹۷۷، ج۳، ص۲۰۶.    
[۱۹] الطبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک (تاریخ الطبری)، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث، چاپ دوم، ۱۹۶۷، ج۵، ص۴۵۶.    
[۲۰] الخوارزمی، الموفق بن احمد، مقتل الحسین علیه‌السّلام ، تحقیق و تعلیق محمد السماوی، قم، مکتبة المفید، بی تا، ص۳۹.
[۲۱] حلی، ابن نما، مثیر الاحزان، قم، مدرسه امام مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف، ۱۴۰۶، ص۶۵.    
من حتی اشک بعضی از سپاهیان را دیدیم که بر سم اسبانشان فرو می‌ریخت.
[۲۲] الخوارزمی، الموفق بن احمد، مقتل الحسین علیه‌السّلام ، تحقیق و تعلیق محمد السماوی، قم، مکتبة المفید، بی تا، ص۳۹.


۲.۲ - عزاداری دختر امام حسین

سپس سکینه سلام‌الله‌علیهم - دختر امام حسین علیه‌السّلام - پیش آمد و جنازه پدر را در آغوش گرفت و به عزاداری پرداخت. سخنان او با پدر و گریه هایش بر شهید کربلا هم چنان ادامه داشت تا این که گروهی از یاران عمر بن سعد پیش آمدند و او را به زور از پیکر پاک پدرش جدا کردند و کشان کشان نزد دیگر اسرا بردند.
[۲۳] سید بن طاوس، اللهوف، تهران، جهان، ۱۳۴۸ش، ص۱۳۴.    
[۲۴] البحرانی، عبدالله، العوالم الامام الحسین علیه‌السّلام، تحقیق مدرسه الامام المهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف، قم، مدرسه الامام المهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف، چاپ اول، ۱۴۰۷، ص۳۰۳.    


بسیاری از مورخان و سیره نگاران اعم از شیعه و سنی بر این اعتقادند که در روز یازدهم محرم و پس از عزیمت سپاه عمر بن سعد به سوی کوفه، گروهی از بنی اسد که در غاضریه ساکن بودند، خود را به اجساد مطهر امام حسین علیه‌السّلام و یارانش رسانده بر آنان نماز گزارده و آنان را دفن نمودند.
[۲۵] البلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق محمد باقر محمودی، بیروت، دارالتعارف، چاپ اول، ۱۹۷۷، ج۳، ص۲۰۵.    
[۲۶] الطبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک (تاریخ الطبری)، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث، چاپ دوم، ۱۹۶۷، ج۵، ص۴۵۵.    
[۲۷] شیخ مفید، الارشاد، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳، ج۲، ص۱۱۴.    
[۲۸] المسعودی، علی بن الحسین، مروج الذهب و معادن الجوهر، تحقیق اسعد داغر، قم، دارالهجره، چاپ دوم، ۱۴۰۹، ج۳، ص۶۳.
[۲۹] ابن شهر آشوب، مناقب آل ابیطالب، قم، علامه، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۱۱۲.
[۳۰] سید بن طاوس، الملهوف علی قتلی الطفوف، جمع آوری عبدالزهرا عثمان محمد، قم، المعد، چاپ اول، ۱۹۸۸، ص۹۳.    


۳.۱ - چگونگی دفن شهدا

بنی اسد امام حسین علیه‌السّلام را در همین جایی که اکنون قبر شریف آن حضرت علیه‌السّلام است، دفن نموده و سپس فرزندش علی اکبر علیه‌السّلام را کنار پای آن حضرت علیه‌السّلام به خاک سپردند آنان هم چنین برای دیگر شهیدان کربلا -اعم از بنی هاشم و غیر بنی هاشم- گودالی در پائین پای حسین علیه‌السّلام کنده و همگی را گرد آورده در آنجا دفن کردند، سپس به سراغ جسم مطهر علمدار کربلا - عباس بن علی علیه‌السّلام - رفتند و او را در سر راه غاضریه همان جایی که به شهادت رسیده بود و اکنون قبر شریف او است، دفن نمودند.
[۳۱] شیخ مفید، الارشاد، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳، ج۲، ص۱۱۴.    
[۳۲] طبرسی، اعلام الوری باعلام الهدی، تهران، اسلامیه، چاپ سوم، ۱۳۹۰ق، ج۱، ص۴۷۰ - ۴۷۱.    


نقل شده بعد از این که اسرای اهل بیت علیه‌السّلام را به کوفه منتقل کردند، بسیاری از مردم کوفه به تماشای اسرا آمدند و برخی از آنان چون اسرا را در این وضع ناگوار دیدند، صدا به گریه و زاری بلند کردند، امام سجاد علیه‌السّلام سر بلند کردند و خطاب به آنان فرمودند: «اگر شما برای ما گریه و زاری می‌کنید، پس چه کسی ما را کشت؟! »
[۳۳] الکوفی، ابن اعثم، الفتوح، تحقیق علی شیری، بیروت، دارالاضواء، چاپ اول، ۱۹۹۱، ج۵، ص۱۲۱.    
[۳۴] سید بن طاوس، الملهوف علی قتلی الطفوف، جمع آوری عبدالزهرا عثمان محمد، قم، المعد، چاپ اول، ۱۹۸۸، ص۱۹۲.    
سرانجام اسرای اهل بیت علیه‌السّلام را پس از مدتی گرداندن در کوچه‌های کوفه به دارالاماره بردند.

۴.۱ - دستور عبیدالله بن زیاد

آن روز عبیدالله بن زیاد در قصر دار الاماره نشست و بار عام داد و دستور داد تا سر امام حسین علیه‌السّلام را در پیش روی او قرار دادند، سپس دستور داد تا اهل بیت امام علیه‌السّلام را بر او وارد کردند.
[۳۵] شیخ مفید، الارشاد، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳، ج۲، ص۱۱۴.    
[۳۶] طبرسی، اعلام الوری باعلام الهدی، تهران، اسلامیه، چاپ سوم، ۱۳۹۰ق، ج۱، ص۴۷۱.    
[۳۷] سید بن طاوس، الملهوف علی قتلی الطفوف، جمع آوری عبدالزهرا عثمان محمد، قم، المعد، چاپ اول، ۱۹۸۸، ص۱۶۰.    
پس زنان اهل بیت علیه‌السّلام و نیز امام سجاد علیه‌السّلام را در حالی که غل و زنجیر بر گردنش افکنده بودند، بر پسر زیاد وارد کردند.
[۳۸] الخوارزمی، الموفق بن احمد، مقتل الحسین علیه‌السّلام ، تحقیق و تعلیق محمد السماوی، قم، مکتبة المفید، بی تا، ص۴۰.


بنا بر نقل برخی از منابع، پس از شهادت امام حسین علیه‌السّلام و به اسارت در آمدن اهل بیت آن حضرت، دو تن از نوجوانان اهل بیت علیه‌السّلام از اسارتگاه عمر بن سعد فرار کردند. این دو نوجوان که از پسران عبدالله بن جعفر یا پسران پسر عبدالله بن جعفر بودند، به مردی از قبیله طی پناه بردند. اما این مرد آن دو نوجوان را با قساوت تمام به شهادت رساند و سرهایشان را نزد ابن زیاد برد.

۵.۱ - مزد عمل ناجوانمردانه

ابن زیاد نیز به مامورانش دستور داد تا به پاس این عمل ناجوانمردانه، گردن آن مرد را زدند و خانه‌اش را ویران کردند.
[۳۹] البلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق محمد باقر محمودی، بیروت، دارالتعارف، چاپ اول، ۱۹۷۷، ج۳، ص۲۲۶.    
[۴۰] الطبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک (تاریخ الطبری)، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث، چاپ دوم، ۱۹۶۷، ج۵، ص۳۹۳.    
[۴۱] ابن کثیر، ابوالفداء اسماعیل بن عمر، البدایه و النهایه، بیروت، دارالفکر، ۱۹۸۶، ج۸، ص۱۸۵.    


۱. ↑ شیخ مفید، الارشاد، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳، ج۲، ص۱۱۴.    
۲. ↑ طبرسی، اعلام الوری باعلام الهدی، تهران، اسلامیه، چاپ سوم، ۱۳۹۰ق، ج۱، ص۴۷۰.    
۳. ↑ سید بن طاوس، اللهوف، تهران، جهان، ۱۳۴۸ش، ص۸۴.    
۴. ↑ البحرانی، عبدالله، العوالم الامام الحسین علیه‌السّلام، تحقیق مدرسه الامام المهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف، قم، مدرسه الامام المهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف، چاپ اول، ۱۴۰۷، ص۳۶۷.    
۵. ↑ البلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق محمد باقر محمودی، بیروت، دارالتعارف، چاپ اول، ۱۹۷۷، ج۳، ص۲۰۶.    
۶. ↑ الطبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک (تاریخ الطبری)، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث، چاپ دوم، ۱۹۶۷، ج۵، ص۴۵۵.    
۷. ↑ سید بن طاوس، اللهوف، تهران، جهان، ۱۳۴۸ش، ص۸۴.    
۸. ↑ سید بن طاوس، اللهوف، تهران، جهان، ۱۳۴۸ش، ص۱۳۲.    
۹. ↑ الخوارزمی، الموفق بن احمد، مقتل الحسین علیه‌السّلام ، تحقیق و تعلیق محمد السماوی، قم، مکتبة المفید، بی تا، ص۳۹.
۱۰. ↑ البلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق محمد باقر محمودی، بیروت، دارالتعارف، چاپ اول، ۱۹۷۷، ج۳، ص۲۰۶.    
۱۱. ↑ الطبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک (تاریخ الطبری)، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث، چاپ دوم، ۱۹۶۷، ج۵، ص۴۵۶.    
۱۲. ↑ الخوارزمی، الموفق بن احمد، مقتل الحسین علیه‌السّلام ، تحقیق و تعلیق محمد السماوی، قم، مکتبة المفید، بی تا، ص۳۹.
۱۳. ↑ حلی، ابن نما، مثیر الاحزان، قم، مدرسه امام مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف، ۱۴۰۶، ص۸۴.    
۱۴. ↑ الخوارزمی، الموفق بن احمد، مقتل الحسین علیه‌السّلام ، تحقیق و تعلیق محمد السماوی، قم، مکتبة المفید، بی تا، ص۳۹.
۱۵. ↑ سید بن طاوس، اللهوف، تهران، جهان، ۱۳۴۸ش، ص۷۸.    
۱۶. ↑ البحرانی، عبدالله، العوالم الامام الحسین علیه‌السّلام، تحقیق مدرسه الامام المهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف، قم، مدرسه الامام المهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف، چاپ اول، ۱۴۰۷، ص۳۰۳.    
۱۷. ↑ ابن شهر آشوب، مناقب آل ابیطالب، قم، علامه، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۱۱۲.
۱۸. ↑ البلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق محمد باقر محمودی، بیروت، دارالتعارف، چاپ اول، ۱۹۷۷، ج۳، ص۲۰۶.    
۱۹. ↑ الطبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک (تاریخ الطبری)، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث، چاپ دوم، ۱۹۶۷، ج۵، ص۴۵۶.    
۲۰. ↑ الخوارزمی، الموفق بن احمد، مقتل الحسین علیه‌السّلام ، تحقیق و تعلیق محمد السماوی، قم، مکتبة المفید، بی تا، ص۳۹.
۲۱. ↑ حلی، ابن نما، مثیر الاحزان، قم، مدرسه امام مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف، ۱۴۰۶، ص۶۵.    
۲۲. ↑ الخوارزمی، الموفق بن احمد، مقتل الحسین علیه‌السّلام ، تحقیق و تعلیق محمد السماوی، قم، مکتبة المفید، بی تا، ص۳۹.
۲۳. ↑ سید بن طاوس، اللهوف، تهران، جهان، ۱۳۴۸ش، ص۱۳۴.    
۲۴. ↑ البحرانی، عبدالله، العوالم الامام الحسین علیه‌السّلام، تحقیق مدرسه الامام المهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف، قم، مدرسه الامام المهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف، چاپ اول، ۱۴۰۷، ص۳۰۳.    
۲۵. ↑ البلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق محمد باقر محمودی، بیروت، دارالتعارف، چاپ اول، ۱۹۷۷، ج۳، ص۲۰۵.    
۲۶. ↑ الطبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک (تاریخ الطبری)، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث، چاپ دوم، ۱۹۶۷، ج۵، ص۴۵۵.    
۲۷. ↑ شیخ مفید، الارشاد، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳، ج۲، ص۱۱۴.    
۲۸. ↑ المسعودی، علی بن الحسین، مروج الذهب و معادن الجوهر، تحقیق اسعد داغر، قم، دارالهجره، چاپ دوم، ۱۴۰۹، ج۳، ص۶۳.
۲۹. ↑ ابن شهر آشوب، مناقب آل ابیطالب، قم، علامه، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۱۱۲.
۳۰. ↑ سید بن طاوس، الملهوف علی قتلی الطفوف، جمع آوری عبدالزهرا عثمان محمد، قم، المعد، چاپ اول، ۱۹۸۸، ص۹۳.    
۳۱. ↑ شیخ مفید، الارشاد، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳، ج۲، ص۱۱۴.    
۳۲. ↑ طبرسی، اعلام الوری باعلام الهدی، تهران، اسلامیه، چاپ سوم، ۱۳۹۰ق، ج۱، ص۴۷۰ - ۴۷۱.    
۳۳. ↑ الکوفی، ابن اعثم، الفتوح، تحقیق علی شیری، بیروت، دارالاضواء، چاپ اول، ۱۹۹۱، ج۵، ص۱۲۱.    
۳۴. ↑ سید بن طاوس، الملهوف علی قتلی الطفوف، جمع آوری عبدالزهرا عثمان محمد، قم، المعد، چاپ اول، ۱۹۸۸، ص۱۹۲.    
۳۵. ↑ شیخ مفید، الارشاد، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳، ج۲، ص۱۱۴.    
۳۶. ↑ طبرسی، اعلام الوری باعلام الهدی، تهران، اسلامیه، چاپ سوم، ۱۳۹۰ق، ج۱، ص۴۷۱.    
۳۷. ↑ سید بن طاوس، الملهوف علی قتلی الطفوف، جمع آوری عبدالزهرا عثمان محمد، قم، المعد، چاپ اول، ۱۹۸۸، ص۱۶۰.    
۳۸. ↑ الخوارزمی، الموفق بن احمد، مقتل الحسین علیه‌السّلام ، تحقیق و تعلیق محمد السماوی، قم، مکتبة المفید، بی تا، ص۴۰.
۳۹. ↑ البلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق محمد باقر محمودی، بیروت، دارالتعارف، چاپ اول، ۱۹۷۷، ج۳، ص۲۲۶.    
۴۰. ↑ الطبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک (تاریخ الطبری)، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث، چاپ دوم، ۱۹۶۷، ج۵، ص۳۹۳.    
۴۱. ↑ ابن کثیر، ابوالفداء اسماعیل بن عمر، البدایه و النهایه، بیروت، دارالفکر، ۱۹۸۶، ج۸، ص۱۸۵.    


سایت پژوهه برگرفته از مقاله «یازدهم محرم».    



جعبه ابزار