تولید1
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
توليد
يكى از سياستها و مقررات كلى اسلام در هدايت اقتصادى، توليد است. توليد فعالترين عامل درآمد و توسعۀ اقتصادى است كه از مشاركت سرمايه و نيروى كار به وجود مىآيد. به عبارت ديگر توليد كه در يك جملۀ كوتاه به «ايجاد چيز سودمند» خلاصه مىشود، از به كارگيرى دو نوع سرمايۀ خدادادى و اندوختۀ انسان حاصل مىشود.
بخشى از سرمايههاى خدادادى در وجود و توانمندىهاى بالفعل و بالقوه خود انسان متجلى است و بخشى ديگر نيز در گوشه و كنار آفرينش و طبيعت در اختيار انسان قرارگرفته است. («وَ سَخَّرَ لَكُمْ مٰا فِي اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ مٰا فِي اَلْأَرْضِ جَمِيعاً»). (۱)
توليد با تمام اهميت و نقش تعيينكننده آن در توسعه، مىتواند همۀ آفتهاى ناشى از سرمايه و كار را به همراه داشته باشد، از اين رو است كه در ديدگاه اسلام اين بخش از توسعه، بيشتر نياز به هدايت و كنترل دارد و اين دو در مورد هر كدام از سه عامل مهم تشكيل دهنده توليد اعمال مىشود.
اغلب به فرايندى كه از سه عامل اصلى: عناصر طبيعى (مانند زمين، آب و منابع زير زمينى) و نيروى انسانى (اعم از كارگر و كارفرما) و سرمايه به وجود مىآيد، توليد گفته مىشود، تعاليم اسلام چه در زمينۀ مقررات حقوقى و قواعد آمره قانونى و چه در بعد اخلاقى و ارزشهاى انسانى، شامل هر سه مرحلۀ حساس فوق است.
بىشك محورىترين عامل در فرايند توليد، همان كار است كه علت اصلى در فعليت يافتن عوامل سهگانه عناصر طبيعى، نيروى انسانى و سرمايه محسوب مىشود و بدون آن هيچكدام از اين عوامل بالقوه در توليد نمىتوانند نقشى داشته باشند.
در نظام اقتصادى اسلام اصول اخلاقى و ارزشهاى
۵۷۲والاى انسانى ستون فقرات توليد محسوب مىشود.
توليد كه يكى از عوامل و آثار توسعهيافتگى است در ذات خود تضادى با اخلاق جمع گرايانه ندارد. نه توليد به مفهوم خاص و نه توسعهيافتگى به مفهوم عام، هيچ كدام اخلاق را تهديد نمىكنند. (۲)
منابع
۱ - جاثيه / ۱۳؛ ۲ - فقه سياسى ۲۹/۴-۲۷.
