جهاد با منافقان (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آیات
قران کریم جهاد با منافقان
کفر پیشه، در صورت عدم
هجرت ، بر مسلمانان صدر
اسلام واجب است.
"فما لکم فی المنـفقین فئتین والله ارکسهم بما کسبوا اتریدون ان تهدوا من اضل الله ومن یضلل الله فلن تجد له سبیلا• ودوا لو تکفرون کما کفروا فتکونون سواء فلا تتخذوا منهم اولیاء حتی یهاجروا فی سبیل الله فان تولوا فخذوهم واقتلوهم حیث وجدتموهم....
چیست شما را که درباره منافقان دو گروه شده‌اید، و حال آنکه خدا آنان را به سبب کردارشان مردود ساخته است؟ آیا می‌خواهید کسی را که خدا
گمراه کرده است
هدایت کنید؟ و تو راهی پیش پای کسی که خداوند گمراهش کرده است نتوانی نهاد. • دوست دارند هم چنان که خود به راه
کفر می‌روند شما نیز کافر شوید تا برابر گردید. پس با هیچ یک از آنان دوستی مکنید تا آن گاه که در راه خدا
مهاجرت کنند. و اگر سرباز زدند در هر جا که آنها را بیابید بگیرید و بکشید و هیچ یک از آنها را به دوستی و یاری برمگزینید. "
بنا بر این آنها از کافران عادی نیز بدترند، زیرا کفار معمولی دزد و غارتگر عقائد دیگران نیستند، اما اینها هستند، فعالیتهای پی گیری برای تخریب
عقاید دیگران دارند.
اکنون که آنها چنین هستند هرگز نباید شما مسلمانان دوستانی از میان آنها انتخاب کنید (فلا تتخذوا منهم اولیاء). مگر اینکه در کار خود تجدید نظر کنند و دست از نفاق و تخریب بردارند و نشانه آن این است که از مرکز
کفر و
نفاق به مرکز اسلام (از
مکه به
مدینه )
مهاجرت نمایند.
(حتی یهاجروا فی سبیل الله).
" اما اگر آنها حاضر به
مهاجرت نشدند بدانید که دست از
کفر و
نفاق خود بر نداشتند و
اظهار اسلام آنها فقط به خاطر اغراض جاسوسی و تخریبی است و در این صورت می‌توانید هر جا بر آنها دست یافتید، آنها را
اسیر کنید و یا در صورت لزوم به
قتل برسانید".
(فان تولوا فخذوهم و اقتلوهم حیث وجدتموهم) و در پایان آیه بار دیگر تاکید می‌کند که هیچگاه دوست و یار و یاوری از میان آنها انتخاب نکنید.
(و لا تتخذوا منهم ولیا و لا نصیرا) این شدت عمل که در آیه فوق نسبت به این دسته از منافقان نشان داده شده به خاطر آن است که
نجات یک جامعه زنده که در مسیر یک
انقلاب اصلاحی گام بر می‌دارد، از چنگال دشمنان دوست نما و جاسوسان خطرناک، راهی جز این ندارد.
قابل توجه اینکه در حالی که اسلام افراد غیر مسلمانی همانند
یهود و
نصاری را با شرائطی تحت حمایت خود قرار داده، و اجازه هیچگونه
مزاحمت نسبت به آنها نمی‌دهد در مورد این دسته از منافقان این چنین شدت عمل به خرج داده است، و با اینکه آنان تظاهر به اسلام می‌نمودند دستور اسارت و حتی اعدام آنان را در صورت لزوم صادر کرده است، و این نیست مگر به خاطر آنکه این گونه افراد زیر پوشش اسلام می‌توانند ضربه‌هایی بزنند که هیچ دشمنی قادر بر آن نیست!
«المنافقین» گروهی بودند که پس از
اظهار اسلام در
مدینه به مکه برگشتند و اظهار کفر نمودند.
جهاد با منافقان، همراه با شدت عمل لازم است.
"یـایها النبی جـهد الکفار والمنـفقین واغلظ علیهم..
ای پیامبر، با کافران و منافقان بجنگ و با آنان به شدت رفتار کن، جایگاهشان
جهنم است که بد سرانجامی است "
"یـایها النبی جـهد الکفار والمنـفقین واغلظ علیهم..
ای پیامبر، با کافران و منافقان بجنگ و با آنان به شدت رفتار کن، جایگاهشان جهنم است که بد سرانجامی است "
و اما
منافقین هر چند در واقع
کافر و حتی از کفار هم خطرناک ترند، چون از راه کید و مکر وارد شده و کارشکنی می‌کنند، لیکن آیات
جهاد ایشان را شامل نمی‌شود، برای اینکه ایشان تظاهر به کفر و دشمنی نداشته، در عوض از سایر مسلمانان هم خود را مسلمان تر جلوه می‌دهند، و با این حال دیگر معنا ندارد که با ایشان جهاد شود.
و لذا چه بسا از استعمال جهاد در خصوص منافقین این معنا بذهن برسد که منظور از آن هر رفتاریست که مطابق مقتضای
مصلحت باشد، اگر مصلحت اقتضاء داشت معاشرتشان
تحریم و ممنوع شود و اگر اقتضاء داشت نصیحت و
موعظه شوند و اگر اقتضاء داشت بسرزمین دیگری
تبعید شوند، و یا اگر رده‌ای از ایشان شنیده شد کشته گردند، و اگر طور دیگری اقتضاء داشت در حقشان عملی کنند.
خلاصه معنای جهاد با منافقین
مقاومت در برابر کارشکنی‌ها و نقشه کشی‌های ایشان است بهر وسیله‌ای که مصلحت باشد.
و چه بسا جمله" و اغلظ علیهم" در دنبال جمله" جاهد الکفار و المنافقین" شاهد بر این معنا باشد که مقصود از جهاد غلظت و
خشونت است.
جمله" و ماواهم جهنم و بئس المصیر" عطف است بر امری که قبل از آن گذشت، و شاید اگر
جمله خبریه به عطف بر
جمله انشائیه (امر) شده، مصحح آن این بوده که امر" و اغلظ" در معنای خبر است، و معنایش این است که این کفار و منافقین مستوجب غلظت و خشونت و جهادند- و خدا داناتر است.
جهاد با منافقان تا
تسلیم شدن آنان لازم است.
همچنین جنگ با منافقان کفر پیشه، در صورت هم پیمانی آنان با هم پیمان مسلمانان ممنوع گشته است.
"فما لکم فی المنـفقین فئتین والله ارکسهم بما کسبوا اتریدون ان تهدوا من اضل الله ومن یضلل الله فلن تجد له سبیلا• ستجدون ءاخرین یریدون ان یامنوکم ویامنوا قومهم کل ما ردوا الی الفتنة ارکسوا فیها فان لم یعتزلوکم ویلقوا الیکم السلم ویکفوا ایدیهم فخذوهم واقتلوهم حیث ثقفتموهم واولـئکم جعلنا لکم علیهم سلطـنـا مبینا.
چیست شما را که درباره منافقان دو گروه شده‌اید، و حال آنکه خدا آنان را به سبب کردارشان مردود ساخته است؟ آیا می‌خواهید کسی را که خدا گمراه کرده است
هدایت کنید؟ و تو راهی پیش پای کسی که خداوند گمراهش کرده است نتوانی نهاد. • گروه دیگری را خواهید یافت که می‌خواهند از شما و قوم خود در
امان باشند، اینان هر گاه که به
کفر دعوت شوند بدان بازگردند. پس اگر خود را به کناری نکشند و
صلح نکنند و از اعمال خویش باز نایستند آنان را هر جا که یافتید بگیرید و بکشید که شما را بر آنان تسلطی آشکار داده‌ایم "
به دنبال دستور به شدت عمل در برابر منافقانی که با دشمنان اسلام همکاری نزدیک داشتند، در این آیه دستور می‌دهد که دو دسته از این
قانون مستثنی هستند:
۱- آنها که با یکی از هم پیمانان شما ارتباط دارند و پیمان بسته‌اند.
(الا الذین یصلون الی قوم بینکم و بینهم میثاق)
۲- کسانی که از نظر موقعیت خاص خود در شرائطی قرار دارند که نه قدرت مبارزه با شما را در خود می‌بینند، و نه توانایی همکاری با شما و مبارزه با قبیله خود دارند.
(او جاؤکم حصرت صدورهم ان یقاتلوکم او یقاتلوا قومهم).
روشن است که دسته اول به خاطر
احترام به پیمان باید از این قانون مستثنی باشند و دسته دوم نیز اگر چه معذور نیستند و باید پس از تشخیص حق به حق بپیوندند ولی چون اعلان بی طرفی کرده‌اند تعرض نسبت به آنها بر خلاف اصول
عدالت و جوانمردی است.
سپس برای اینکه مسلمانان در برابر این پیروزیهای چشمگیر مغرور نشوند و آن را مرهون قدرت نظامی و ابتکار خود ندانند و نیز برای اینکه احساسات انسانی آنها در برابر این دسته از بی طرفان تحریک شود می‌فرماید: " اگر خداوند بخواهد می‌تواند آن (جمعیت ضعیفان) را بر شما مسلط گرداند تا با شما پیکار کنند".
(و لو شاء الله لسلطهم علیکم فلقاتلوکم) بنا بر این همواره در پیروزیها به یاد خدا باشید و هیچگاه به نیروی خود مغرور نشوید و نیز گذشت از ضعیفان را برای خود خسارتی نشمرید.
در پایان آیه بار دیگر نسبت به دسته اخیر تاکید کرده و با توضیح بیشتری چنین می‌فرماید: " اگر آنها از پیکار با شما کناره گیری کنند و پیشنهاد
صلح نمایند خداوند به شما
اجازه تعرض نسبت به آنها را نمی‌دهد و موظفید دستی را که به منظور صلح به سوی شما دراز شده بفشارید".
جنگ با منافقان
کفر صفت، در صورت بیطرفی آنان در نبرد با مسلمانان و کافران ممنوع شده است.
"الا الذین یصلون الی قوم بینکم وبینهم میثـق او جاءوکم حصرت صدورهم ان یقـتلوکم او یقـتلوا قومهم ولو شاء الله لسلطهم علیکم فلقـتلوکم فان اعتزلوکم فلم یقـتلوکم والقوا الیکم السلم فما جعل الله لکم علیهم سبیلا.
مگر کسانی که به قومی که میان شما و ایشان پیمانی است می‌پیوندند، یا خود نزد شما می‌آیند در حالی که از جنگیدن با شما یا جنگیدن با
قوم خود ملول شده باشند. و اگر خدا می‌خواست بر شما پیروزشان می‌ساخت و با شما به جنگ برمی خاستند. پس هر گاه کناره گرفتند و با شما نجنگیدند و به شما پیشنهاد صلح کردند، خدا هیچ راهی برای شما بر ضد آنان نگشوده است. "
این آیه شریفه استثنایی است از حکمی که در جمله: " فان تولوا فخذوهم و اقتلوهم"، می‌باشد و در آن دو طائفه را از حکم دستگیر کردن و کشتن مشرکین استثنا کرده، یکی آن مشرکینی که بین آنان و بین بعضی از اقوام که با مسلمانان پیمان صلح دارند رابطه‌ای باشد، که آن دو را به هم وصل کرده باشد، مثلا بین آن مشرکین و بین آن اقوام
سوگندی و چیزی نظیر آن بر قرار باشد که هر یک از دو طائفه مورد حمله قرار گرفت دیگری یاریش کند و طائفه دوم آن مشرکینی بوده‌اند که نه میل داشتند با مسلمانان قتال کنند و نه نیروی آن داشته‌اند که با مشرکین قوم خود بجنگند و یا عوامل دیگری در کارشان دخالت داشته و وادارشان کرده خود را به کناری بکشند و به مسلمانان اعلام کنند که ما نه علیه شمائیم و نه له شما، نه به ضرر شما و نه به نفع شما.
پس این دو طائفه از حکم مذکور در آیه قبل
استثناء شده‌اند. و معنای اینکه فرمود:
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله « جهاد با منافقان»
