• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

خلف بن عباس زهراوی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





خلف بن عباس زهراوی (پیش از ۳۵۰ ـ ۴۲۷ هـ.ق) پزشک و جراح برجسته اندلسی بود.
وی از اطبای دربار عبدالرحمن سوم بود و در زمینه جراحی، داروشناسی و تغذیه تبحر داشت.
شهرت او بیشتر به سبب اثر مهمش التصریف لمن عجز عن التألیف است که آن را جامع‌ترین کتاب پزشکی زمان خود می‌دانستند.
آثار دیگری مانند تفسیر الاکیال و الاوزان و رساله‌ای در عمل دست نیز از او به‌جا مانده است.
ایشان در سال ۴۲۷ (هجری قمری) درگذشت.



ابوالقاسم خلف بن عباس زهراوی اندلسی قرطبی در الزهراء شهری کوچک در ا ندلس نزدیک قرطبه به دنیا آمد و به آن‌جا منسوب شد.
در حدود سال ۴۰۰ (هجری قمری) شهرت علمی یافت.
[۱۱] سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات، ج۱، ص۸۳۳.

او که فاضل و عالمی دیندار بود، بیشترین شهرتش در علم پزشکی بود.



ابوالقاسم از اطبای قرطبه در دوران حکومت عبدالرحمن سوم (۳۰۰ ـ ۳۵۰ هـ.ق) به شمار می‌رفت.
[۱۷] بروکلمان، کارل، تاریخ الادب العربی، ج۴، ص۳۰۰.

از این‌رو تولد او مدتی پیش از سال ۳۵۰ (هجری قمری) رخ داده است.
در جراحی، فردی معروف نزد عرب‌ها و اولین کسی بود که برای پیشگیری از خونریزی، رگ را پیوند زد.
ایشان در داروشناسی هم تبحر داشت و پزشکی ماهر بود.


خلف بن عباس در حرفه پزشکی تصانیف مشهوری دارد که بهترین آن‌ها کتابی بزرگ، معروف به الزهراوی است.
او در ارتباط با پزشکی کتاب پرفایده دیگری نیز به نام التصریف لمن عجز عن التألیف دارد.
ابن حزم او را ستوده و درباره کتابش می‌گوید: اگر بگوییم کتابی جامع‌تر از این کتاب تألیف نشده دروغ نگفته‌ایم.
آثار دیگر او عبارت‌اند از:
• کتابی درباره تغذیه؛
[۳۶] بروکلمان، کارل، تاریخ الادب العربی، ج۴، ص۳۰۳.

• تفسیر الاکیال و الاوزان؛
• المقالة فی عمل الید.
زرکلی می‌گوید من به نسخه خطی تفسیر الاکیال دست یافتم که به خط اندلسی و به ترتیب حروف الفبا تنظیم شده بود.
همچنین در «کتابخانه رباط»، کتاب کوچک دیگری است که در آن چنین آمده:
• مختصر مفردات خلف بن عباس الزهراوی و خواصها.



زهراوی تاریخ وفاتش را در سال ۴۲۷ (هجری قمری) آورده‌اند.



۱. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۳۱۰.    
۲. حمیدی، محمد بن فتوح، جذوة المقتبس، ص۲۰۸.    
۳. ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۱۶۲.    
۴. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۳۴۸.    
۵. حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۴۱۱.    
۶. ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیة الملتمس، ص۲۸۶.    
۷. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۲۲۲.    
۸. مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۳، ص۱۷۵.    
۹. بالأندلس حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، ج۳، ص۱۶۱.    
۱۰. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۳۱۰.    
۱۱. سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات، ج۱، ص۸۳۳.
۱۲. حمیدی، محمد بن فتوح، جذوة المقتبس، ص۲۰۹.    
۱۳. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۳۴۸.    
۱۴. ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۱۶۲.    
۱۵. ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیة الملتمس، ص۲۸۶.    
۱۶. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۲۲۲.    
۱۷. بروکلمان، کارل، تاریخ الادب العربی، ج۴، ص۳۰۰.
۱۸. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۳۱۰.    
۱۹. ابن ابی‌اصیبعه، احمد بن قاسم، عیون الانباء فی طبقات الاطباء، ص۵۰۱.    
۲۰. حمیدی، محمد بن فتوح، جذوة المقتبس، ص۲۰۹.    
۲۱. ابن ابی‌اصیبعه، احمد بن قاسم، عیون الانباء فی طبقات الاطباء، ص۵۰۱.    
۲۲. ابن ابی‌اصیبعه، احمد بن قاسم، عیون الانباء فی طبقات الاطباء، ص۵۰۱.    
۲۳. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۳۴۸.    
۲۴. حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۴۱۱.    
۲۵. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۳۱۰.    
۲۶. حمیدی، محمد بن فتوح، جذوة المقتبس، ص۲۰۹.    
۲۷. ابن ابی‌اصیبعه، احمد بن قاسم، عیون الانباء فی طبقات الاطباء، ص۵۰۱.    
۲۸. ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۱۶۲.    
۲۹. ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیة الملتمس، ص۲۸۶.    
۳۰. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۲۲۲.    
۳۱. ابن ابی‌اصیبعه، احمد بن قاسم، عیون الانباء فی طبقات الاطباء، ص۵۰۱.    
۳۲. حمیدی، محمد بن فتوح، جذوة المقتبس، ص۲۰۹.    
۳۳. ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۱۶۲.    
۳۴. ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیة الملتمس، ص۲۸۶.    
۳۵. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۲۲۲.    
۳۶. بروکلمان، کارل، تاریخ الادب العربی، ج۴، ص۳۰۳.
۳۷. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۳۱۰.    
۳۸. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۳۱۰.    
۳۹. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۳۱۰.    
۴۰. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۳۱۱.    
۴۱. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۳۴۸.    
۴۲. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۳۱۰.    
۴۳. حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۴۱۱.    
۴۴. ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۱۶۲.    
۴۵. ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۱۶۲.    
۴۶. ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیة الملتمس، ص۲۸۶.    
۴۷. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۲۲۲.    
۴۸. حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۴۱۱.    
۴۹. مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۳، ص۱۷۵.    
۵۰. دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه دهخدا، ج۲۱، ص۶۹۳.



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «خلف بن عباس زهراوی»، ج۳، ص۱۵۲.






جعبه ابزار