خلیفه الله (فقه سیاسی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خلیفة الله، در
قرآن، جایگاه
انسان به عنوان جانشین
خدا در
زمین است.
انسان مأمور به برپایی حاکمیت الهی و وارث نهایی زمین معرفی شده است.
او باید با بهرهگیری از تواناییها، امکانات مادی و معنوی، مسئولیت خلافت را تحقق بخشد.
آیات متعددی از قرآن، مانند آیات مربوط به آفرینش
آدم، خلافت
داود و وعده جانشینی مؤمنان، این مقام را تبیین میکنند.
خلیفة الله، از ديدگاه قرآن، انسان خليفه خدا در زمين، عهدهدار استقرار حاكميت و وارث نهايى زمين و حكومت در آن است.
انسان موظف است خصايص و شرايط لازم را براى احراز اين مسئوليت بزرگ كسب كند و از همه امكانات مادى و معنوى كه خداى جهان در اختيار وى نهاده است، بهره بگيرد.
اگر قرآن از مسخر بودن در دست انسان سخن مىگويد براى آن است كه به انسان تفهيم كند كه او توانايى به دوش كشيدن چنين مسئوليت بزرگى را دارد و امكانات لازم نيز در صورتىكه او بخواهد و اراده كند، در اختيارش نهاده شده است.
اين بينش و اعتقاد، مسئوليت و عمل سياسى گستردهاى را در زندگى مسلمان ايجاب مىكند كه قلمروى آن را مىتوان با ملاحظه آيات زير دريافت:
• الف - آنگاه كه
پروردگار تو خطاب به
فرشتگان گفت: من اراده كردهام كه در روى زمين خليفهاى بنهم؛
• ب - هان اى داود ما ترا در روى زمين خليفه قرار داديم؛ بايد كه در ميان مردم بحق حكومت كنى؛
• ج - خداوند به آنها كه ايمان آوردند و عمل صالح بجا آوردند وعده داده است كه آنها را خليفه در زمين قراردهد همانطوركه پيشينيان را چنان كرد.
•
عمید زنجانی، عباسعلی، فقه سیاسی، ج۲، ص۷۹۴.
