صاغر (فقه سیاسی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
صاغر در لغت به کسی گفته میشود که به کوچکی و خضوع خویش آگاهانه اعتراف و رضایت دارد.
در
قرآن، واژه در
آیه ۲۹ سوره توبه درباره
اهل کتاب بهکار رفته و اساس قرارداد
ذمه را بیان میکند.
مقصود از
(و هم صاغرون) خضوع و پذیرش داوطلبانه قوانین و احکام اسلامی از سوی ذمیان است، نه تحقیر یا اجبار.
در
فقه سیاسی، این تعبیر بیانگر التزام اهل کتاب به اقتدار قضایی و حقوقی
دولت اسلامی در برابر پرداخت
جزیه است.
صاغر از نظر لغت به كسى گفته مىشود كه به كوچكى و خضوع اعتراف و رضايت داشته باشد.
از آنجا كه پذيرفتن كوچكى در بسيارى از موارد توأم با يک نوع پستى و ذلت نيز مىشود، از اينرو بسيارى از دانشمندان
علم لغت و
تفسیر كلمه صاغر را به معناى كسى كه به ذلت و پستى رضايت دهد تفسير كردهاند.
بنابر اين مفهوم پستى و ذلت از معناى مستقيم صاغر بيرون بوده و از خصوصياتى است كه به مناسبت موارد استعمال اين كلمه به آن ضميمه مىشود.
اين عنوان در قرارداد ذمه به كار گرفته مىشود و مستند آن آيه ۲۹ سوره توبه است.
عبارت
(هُمْ صٰاغِرُونَ) در آيه مذكور متضمّن پايه و اساس قرارداد ذمه است و به صورت ذيل در قرارداد ذمه قيد مىشود:
«متحدين بايد به احكام صادره از دادگاههاى صلاحيتدار اسلامى ملتزم شوند و در برابر اجراى قوانين اسلام خاضع باشند.»
بديهى است التزام به خضوع در برابر دادگاهى است كه بر اساس قوانين اسلامى احكامى صادر و اجرا مىكند.
نكتهاى كه در به كار بردن كلمه صاغر در آيه منظور شده، اين است كه شركت اهل كتاب در پيمان و تعهد پرداخت جزيه و ابراز خضوع در برابر
احکام و قوانين
اسلام، همه از روى رضايت و بر اساس اعتراف رسمى آزاد تحقق مىيابد، زيرا صاغر در مورد كسى به كار مىرود كه به خضوع و كوچكى راضى و معترف باشد.۲۱۷
•
عمید زنجانی، عباسعلی، فقه سیاسی، ج۲، ص۲۱۶-۲۱۷.
