• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عبیدالله بن سعید وائلی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





عبیدالله بن سعید وائلی۴۴۴ هـ.ق) یکی فقیهان و از حفاظ برجسته حدیث بود.
وی به منظور تحصیل علوم بیش‌تر به مناطق مختلفی از جمله خراسان، مصر، مکه و عراق سفر کرد.
او مذهب حنفی داشت.
وی از شیوخ مورد اعتماد اهل‌سنت و حدیث‌شناس مسلط بر اصول و فروع بود.
او بیش از صد شاگرد ممتاز تربیت کرد.
گفته می‌شود او در حفظ حدیث پنجاه یا شصت برابر از ابوعبداللّه صوری قوی‌تر بود.
او کتابی بزرگ و مفید به نام الابانة الکبری در اثبات غیرمخلوق بودن قرآن نوشت.
تاریخ نیز یکی از آثار دیگر اوست.
وی در سال ۴۴۴ (هجری قمری) در مکه درگذشت.



ابونصر عبیداللّه بن سعید بن حاتم وائلی سجزی بکری اهل روستای وایل در سه فرسخی سجستان بود. ابونصر مذهب حنفی داشت. فقه را نزد پدرش آموخت؛ سپس به منظور تحصیل علوم بیش‌تر به مناطق گوناگون از جمله خراسان، مصر، مکه و عراق سفر نمود و از بزرگان و شیوخ آن‌جا بهره علمی برد. او از محضر استادانی چون ابوسلیمان اصم، محمد بن اسماعیل عنبری و در نیشابور از ابوعبداللّه حاکم نیشابوری استفاده نمود. سپس به مکه رفت و مقیم شد. وائلی یکی از حفاظ برجسته حدیث و از شیوخ مورد اعتماد اهل‌سنت و از حدیث‌شناسان شایسته و مسلط بر اصول و فروع بود. او بیش از صد شاگرد ممتاز تربیت نمود که ابومحمد عبدالعزیز نخشبی و ابوالفضل جعفر حکاک از شاگردان او به شمار می‌روند. گویند او در حفظ حدیث پنجاه یا شصت برابر از ابوعبداللّه صوری قوی‌تر بوده است.

سجزی کتابی بزرگ و مفید به نام الابانة الکبری در اثبات غیرمخلوق بودن قرآن نوشت که دلالت بر علمیت و بصیرت او به علم رجال و طرق حدیث دارد. تاریخ هم اثر دیگر اوست.

ابونصر در سال ۴۴۴ در مکه درگذشت.


۱. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۲۷۹.    
۲. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۶، ص۱۸۷.    
۳. حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، ج۵، ص۳۵۶.    
۴. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۶۴۸.    
۵. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۶۴۸.    
۶. قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیئه، ج۱، ص۳۳۸.    
۷. ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۲۵۸.    
۸. ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۲۵۸.    
۹. فاسی، محمد بن احمد، العقد الثمین، ج۴، ص۴۴۷.    
۱۰. ابن ماکولا، علی بن هبةالله، الاکمال، ج۷، ص۳۰۵.    
۱۱. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۶۵۴-۶۵۵.    
۱۲. ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۳، ص۲۱۱.    
۱۳. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۲۷۹.    
۱۴. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۲۸۰.    
۱۵. ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۲۵۸.    
۱۶. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، طبقات الحفاظ، ج۱، ص۴۲۸.    
۱۷. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۲۸۰.    
۱۸. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۶۵۵.    
۱۹. ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۳، ص۲۱۱.    
۲۰. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۹۶.    
۲۱. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۲۷۹.    
۲۲. فاسی، محمد بن احمد، العقد الثمین، ج۴، ص۴۴۷.    
۲۳. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، طبقات الحفاظ، ج۱، ص۴۲۸.    
۲۴. حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، ج۵، ص۳۵۶.    
۲۵. ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۲۵۸.    
۲۶. فاسی، محمد بن احمد، العقد الثمین، ج۴، ص۴۴۷.    
۲۷. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، طبقات الحفاظ، ج۱، ص۴۲۸.    
۲۸. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۲۷۹.    
۲۹. حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، ج۵، ص۳۵۶.    
۳۰. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۶۵۴.    
۳۱. ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۳، ص۲۱۱.    
۳۲. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۶۴۸.    
۳۳. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۹۶.    
۳۴. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۲۸۰.    
۳۵. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۶۵۴.    
۳۶. ابن ماکولا، علی بن هبةالله، الاکمال، ج۷، ص۳۰۵.    
۳۷. ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۲۵۸.    
۳۸. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۲۸۱.    
۳۹. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۶، ص۱۸۷.    
۴۰. حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، ج۵، ص۳۵۶.    
۴۱. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۶۵۵.    
۴۲. ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۳، ص۲۱۱.    
۴۳. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۲۸۰.    
۴۴. حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، ج۵، ص۳۵۶.    
۴۵. ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۲۵۸-۲۸۶.    
۴۶. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، طبقات الحفاظ، ج۱، ص۴۲۸.    
۴۷. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۶، ص۱۸۷.    
۴۸. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۶۵۵.    
۴۹. ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۳، ص۲۱۱.    
۵۰. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۹۷.    
۵۱. حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۱.    
۵۲. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۶، ص۱۸۷.    
۵۳. ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۳، ص۲۱۱.    
۵۴. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۶۴۸.    
۵۵. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۹۶.    
۵۶. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۶۵۴.    
۵۷. ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۳، ص۲۱۱.    
۵۸. فاسی، محمد بن احمد، العقد الثمین، ج۴، ص۴۴۷.    
۵۹. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، طبقات الحفاظ، ج۱، ص۴۲۸.    
۶۰. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۶۵۴.    
۶۱. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۶۴۸.    
۶۲. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۲۸۰.    
۶۳. قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیئه، ج۱، ص۳۳۸.    
۶۴. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۹۷.    
۶۵. ابن ماکولا، علی بن هبةالله، الاکمال، ج۷، ص۳۰۵.    
۶۶. ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۲۵۸.    
۶۷. فاسی، محمد بن احمد، العقد الثمین، ج۴، ص۴۴۸.    
۶۸. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، طبقات الحفاظ، ج۱، ص۴۲۸.    
۶۹. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۶۵۶.    
۷۰. ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۳، ص۲۱۱.    
۷۱. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۶۴۸.    
۷۲. بیهقی، علی بن زید، لباب الانساب، ج۱، ص۱۱۸.    
۷۳. ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۲۵۸.    
۷۴. ذهبی، محمد بن احمد، المشتبه فی الرجال، ج۱، ص۳۵۴.
۷۵. فاسی، محمد بن احمد، العقد الثمین، ج۴، ص۴۴۷.    
۷۶. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، طبقات الحفاظ، ج۱، ص۴۲۸.    
۷۷. ذهبی، محمد بن احمد، الاعلام بوفیات الاعلام، ج۱، ص۲۹۶.
۷۸. ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، تبصیر المنتبه، ج۲، ص۷۲۷.    
۷۹. حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۱.    



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلام، برگرفته از مقاله «عبیدالله بن سعید وائلی»، ج۳، ص۲۲۷-۲۲۸.






جعبه ابزار