• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عبیداللّه بن عبداللّه سدآبادی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: عبیداللّه بن عبداللّه سدآبادی


عبیداللّه بن عبداللّه سدآبادی (زنده در ۴۳۳ هـ.ق) دانشمند و متکلم شیعه امامیه در قرن پنجم هجری قمری بود.
اطلاعات کمی درباره او در منابع موجود است.
او معاصر سیدمرتضی بود.
وی چهار کتاب نگاشته که معروف‌ترین آن‌ها المقنع در باب امامت است.
او از سه استاد در حوزه روایات نام برده که نشان‌دهنده سفرهای علمی‌اش است.
اطلاعات زیادی درباره تاریخ فوت او در دست نیست ولی به احتمال زیاد، او اندکی پس از سید مرتضی درگذشته است.


ابوالحسن عبیدالله بن عبدالله سُدآبادی از دانشمندان فاضل و متکلمان شیعه امامیه
[۱] افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۳، ص۳۰۰.    
در قرن پنجم هجری و معاصر سید مرتضی (م ۴۳۶ هـ.ق) بود؛
[۲] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۵، ص۳۷۷.    
[۳] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲، ص۳۶۸.    
[۴] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۳، ص۲۰۶.    
[۵] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۸، ص۳۶۸.    
ولی داده‌های چندانی از وی در منابع وجود ندارد.
لقب او گویای ایرانی بودنش می‌باشد و احتمالا اهل سُدآباد شهرری بود؛ اگرچه در برخی نسخه‌ها اسدآبادی، سعدآبادی، استرآبادی و سرآبادی نیز آمده است.
[۶] سدآبادی، عبیدالله بن عبدالله، المقنع فی الامامه (مقدمه)، ص۲۲-۲۶.
گویا به همین دلیل که وی در ایران می‌زیسته است، شیخ طوسی (م ۴۶۰ هـ.ق) و نجاشی (م ۴۵۰ هـ.ق) از او بی‌خبر مانده و هیچ اشاره‌ای به او و آثارش نکرده‌اند.
اما ابن‌شهرآشوب (م ۵۸۸ هـ.ق)
[۷] خویی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۱۲، ص۸۲.    
[۸] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲، ص۳۶۸.    
[۹] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۵، ص۳۷۷.    
که بنا داشته تکمله‌ای بر فهرست شیخ بنویسد، از او یاد کرده و شیخ، رییس و مفید نامیده است.
[۱۰] ابن شهر آشوب، محمد بن علی، معالم العلماء، ج۱، ص۱۸.    
سدآبادی چهار کتاب داشته است:
المقنع که اثری کلامی در باب امامت می‌باشد.
[۱۱] امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۸، ص۱۳۶.    
[۱۲] شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، امل الآمل، ج۲، ص۱۶۷.    
[۱۳] خویی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۱۲، ص۸۲.    
[۱۴] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲، ص۳۶۸.    
[۱۵] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۳، ص۲۰۶.    
[۱۶] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۸، ص۳۶۸.    
[۱۷] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۵، ص۳۷۷.    
[۱۸] افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۳، ص۳۰۲.    
[۱۹] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۲، ص۱۲۱.    
سیدهبه‌الله بن ابی‌محمد حسن موسوی معاصر علامه حلی (م ۷۲۶ هـ.ق)، تمام این کتاب را به عنوان باب پنجم مجلد یکم کتاب المجموع الرائق من ازهار الحدائق (تألیف ۷۰۳ هـ.ق) قرار داده و موجب ماندگاری آن شده
[۲۰] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۰، ص۵۵-۵۶.    
[۲۱] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۲، ص۱۲۱-۱۲۲.    
و اکنون به صورت مستقل چاپ شده است.
[۲۲] افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۳، ص۳۰۰.    
ابوالحسن سدآبادی در این کتاب از سه کتاب خود نام برده و تفصیل بعضی مطالب را به آن‌ها ارجاع داده است؛ آن سه عبارت اند از:
• التاج الشرفی فی معجزات النبی (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) و دلائل امیرالمومنین و الائمه (علیه‌السلام)؛
[۲۳] امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۸، ص۱۳۶.    
[۲۴] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۳، ص۲۰۶.    
[۲۵] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۲، ص۱۲۲.    
• لوامع السقیفة و الدار و الجمل و الصفین و النهروان؛
[۲۶] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۸، ص۳۶۸.    
[۲۷] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۲، ص۱۲۲.    
• عیون البلاغة فی أُنس الحاضر و تعلة (نقلة) المسافر.
[۲۸] سدآبادی، عبیدالله بن عبدالله، المقنع فی الامامه (مقدمه)، ص۸۵، ۱۴۳ و ۱۵۱.
[۲۹] امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۸، ص۱۳۶.    
[۳۰] شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، امل الآمل، ج۲، ص۱۶۷.    
[۳۱] خویی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۱۲، ص۸۲.    
[۳۲] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲، ص۳۶۸.    
[۳۳] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۵، ص۳۷۷.    
[۳۴] افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۳، ص۳۰۲.    
[۳۵] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۲، ص۱۲۲.    
همچنین سدآبادی در کتاب المقنع سه تن از استادان روایی خود را نام برده است: ابوالحسن علی بن مظفر بندنیجی
[۳۶] افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۳، ص۳۰۲.    
که در سال ۴۲۲ (هجری قمری) در بندنیجین،
[۳۷] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۲، ص۱۲۲.    
شهری در شرق دجله از او روایت شنیده است، ابوالحسن ابن‌زنجی لغوی بصری که در سال ۴۳۳ (هجری قمری)
[۳۸] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲، ص۳۶۸.    
[۳۹] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۳، ص۲۰۶.    
در بصره محضر او را درک کرده و روایت نموده است
[۴۰] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۲، ص۱۲۲.    
و ابویحیی (یحیی) ابن‌وزیر ابوالقاسم حسین بن علی بن محمد بن یوسف مغربی.
[۴۱] سدآبادی، عبیدالله بن عبدالله، المقنع فی الامامه (مقدمه)، ص۵۵، ۷۹ و ۱۱۶.
همین امر نشان‌دهنده سفرهای او در پی علم و دانش نیز هست.
گفتنی است سیدمرتضی کتاب المقنع خود را به خواست وزیر مغربی نوشت. ۸
[۴۲] افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۳، ص۳۰۲.    
[۴۳] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۲، ص۱۲۲.    
بنابراین سدآبادی پس از سید کتاب خود را نوشته است، به این دلیل که از پسر وزیر اشعاری نقل می‌کند.
تاریخ درگذشت این عالم شیعه در دست نیست، ولی آقابزرگ معتقد است اندکی پس از سیدمرتضی درگذشته است.
[۴۴] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۵، ص۳۷۷.    


(دیگر منابع:
[۴۵] امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۸، ص۱۳۶.    
[۴۶] شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، امل الآمل، ج۲، ص۱۶۷.    
[۴۷] خویی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۱۲، ص۸۲.    
[۴۸] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲، ص۳۶۸.    
[۴۹] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۳، ص۲۰۶.    
[۵۰] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۸، ص۳۶۸.    
)




۱. ↑ افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۳، ص۳۰۰.    
۲. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۵، ص۳۷۷.    
۳. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲، ص۳۶۸.    
۴. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۳، ص۲۰۶.    
۵. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۸، ص۳۶۸.    
۶. ↑ سدآبادی، عبیدالله بن عبدالله، المقنع فی الامامه (مقدمه)، ص۲۲-۲۶.
۷. ↑ خویی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۱۲، ص۸۲.    
۸. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲، ص۳۶۸.    
۹. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۵، ص۳۷۷.    
۱۰. ↑ ابن شهر آشوب، محمد بن علی، معالم العلماء، ج۱، ص۱۸.    
۱۱. ↑ امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۸، ص۱۳۶.    
۱۲. ↑ شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، امل الآمل، ج۲، ص۱۶۷.    
۱۳. ↑ خویی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۱۲، ص۸۲.    
۱۴. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲، ص۳۶۸.    
۱۵. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۳، ص۲۰۶.    
۱۶. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۸، ص۳۶۸.    
۱۷. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۵، ص۳۷۷.    
۱۸. ↑ افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۳، ص۳۰۲.    
۱۹. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۲، ص۱۲۱.    
۲۰. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۰، ص۵۵-۵۶.    
۲۱. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۲، ص۱۲۱-۱۲۲.    
۲۲. ↑ افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۳، ص۳۰۰.    
۲۳. ↑ امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۸، ص۱۳۶.    
۲۴. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۳، ص۲۰۶.    
۲۵. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۲، ص۱۲۲.    
۲۶. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۸، ص۳۶۸.    
۲۷. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۲، ص۱۲۲.    
۲۸. ↑ سدآبادی، عبیدالله بن عبدالله، المقنع فی الامامه (مقدمه)، ص۸۵، ۱۴۳ و ۱۵۱.
۲۹. ↑ امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۸، ص۱۳۶.    
۳۰. ↑ شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، امل الآمل، ج۲، ص۱۶۷.    
۳۱. ↑ خویی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۱۲، ص۸۲.    
۳۲. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲، ص۳۶۸.    
۳۳. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۵، ص۳۷۷.    
۳۴. ↑ افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۳، ص۳۰۲.    
۳۵. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۲، ص۱۲۲.    
۳۶. ↑ افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۳، ص۳۰۲.    
۳۷. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۲، ص۱۲۲.    
۳۸. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲، ص۳۶۸.    
۳۹. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۳، ص۲۰۶.    
۴۰. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۲، ص۱۲۲.    
۴۱. ↑ سدآبادی، عبیدالله بن عبدالله، المقنع فی الامامه (مقدمه)، ص۵۵، ۷۹ و ۱۱۶.
۴۲. ↑ افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۳، ص۳۰۲.    
۴۳. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۲، ص۱۲۲.    
۴۴. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۵، ص۳۷۷.    
۴۵. ↑ امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۸، ص۱۳۶.    
۴۶. ↑ شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، امل الآمل، ج۲، ص۱۶۷.    
۴۷. ↑ خویی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۱۲، ص۸۲.    
۴۸. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲، ص۳۶۸.    
۴۹. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۳، ص۲۰۶.    
۵۰. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۸، ص۳۶۸.    


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلام، برگرفته از مقاله «عبیداللّه بن عبداللّه سدآبادی»، ج۳، ص۲۲۵-۲۲۶.


رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 433 (قمری) | شخصیت‌های شیعه قرن 5 (قمری) | علمای شیعه قرن 5 (قمری) | مؤلفان شیعه قرن 5 (قمری) | متکلمان شیعه قرن 5 (قمری)
جعبه ابزار