علل گرایش به دموکراسی در جهان اسلام (فقه سیاسی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
دموکراسی نظامی است که بر مشارکت مردم،
آزادی و
برابری استوار است.
درباره علل گرايش جهان اسلام به
دموکراسی به دو علت اصلی استناد میشود:
- درونی: مسلمانان از گذشته با مفاهیمی مانند آزادی، عدالت و قانون آشنا بودند و تعالیم اسلامی نیز بر آزاداندیشی تأکید داشت؛ بنابراین پذیرش دموکراسی برای آنان بیریشه نبود.
- بیرونی: پس از فروپاشی امپراتوری عثمانی، نفوذ قدرتهای غربی و رقابت استعماری، الگوهای دموکراتیک را به کشورهای اسلامی وارد کرد.
ترکیب این دو عامل، مسیر پذیرش دموکراسی در
جهان اسلام را سرعت بخشید.
درباره علل گرايش جهان اسلام به دموكراسى به عوامل متعددى همچون عوامل داخلى و عوامل خارجى استناد مىشود:
مسلمانان سدهها با بسيارى از مفاهيم سياسى كه اجزاى مؤلفه دموكراسى را تشكيل مىدهند مانند: آزادى،
مساوات، عدالت،
بیعت و قانون، آشنا بودهاند.
هنگامى كه در يک رويارويى غافلگيرانه با موج عظيم آزادیخواهى و دموكراسى غرب مواجه شدند، در نخستين برخورد آنچه را در طلبش بودند در انديشه خود يافتند و به همين دليل پذيرش موج جديد براى اينان نياز به طى مراحل چند سدهاى كه دموكراسى در غرب از آن عبور كرده بود، نداشت.
بويژه آنكه تحت تعاليم اسلام با آزادانديشى به معناى نوگرايى و برخورد مثبت با افكار و آراى جديد مأنوس بودند و دستور قرآنى در زمينه انتخاب احسن
آويزه گوششان بود و با آن خو گرفته بودند.
سقوط و فروپاشى امپراطورى عثمانى به دول پيشرفته غرب اين فرصت را داد كه در توسعه نفوذ استعمارى و گسترش قلمروهاى جديد سلطهطلبى خود، جهان اسلام را مورد تاخت و تاز قرار دهند و ديديم پس از
جنگ اول جهانی چگونه مسابقه تند و رقابت شديدى بين دول اروپايى در توسعه مناطق استعمارى خود بهويژه در كشورهاى اسلامى در گرفت و اين عمل به شيوه علمى و فرهنگى دنبال شد.
•
عمید زنجانی، عباسعلی، فقه سیاسی، ج۲، ص۴۳.
