• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

علی بن شیبانی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: علی بن ابی‌الرجال شیبانی

علی بن ابی‌الرجال شیبانی (۴۰۶ ـ ۴۵۴ هـ.ق) ریاضیدان، ستاره‌شناس، نویسنده، شاعر و رئیس دیوان رسائل امیر معز بن بادیس در تونس بود.
هم‌چنین مربی معز در کودکی بود و او را به مذهب مالک تشویق کرد.
وی مدتی در بغداد به رصد ستارگان پرداخت.
از آثار او البارع فی احکام النجوم، ارجوزة فی الاحکام و ارجوزة فی دلیل الرعد است.
وی در سال ۴۵۴ (هجری قمری) یا به روایتی ۴۳۲ (هجری قمری) درگذشت.


ابوالحسن علی بن ابی‌الرجال شیبانی مغربی قیروانی مشهور به ابن ابی‌الرجال در سال ۴۰۶ (هجری قمری)
[۱] کحاله، عمررضا،معجم المؤلفین، ج۷، ص۹۲.    
در فاس یا قرطبه زاده و در قیروان ساکن و مشهور شد.
[۲] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۴، ص۲۸۸.    
[۳] مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۲، ص۶۵۴.
[۴] البیان المغرب فی اخبار الاندلس و المغرب ج۱، ص۲۷۳.    

او ریاضیدان، ستاره شناس،
[۵] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۲۱۷.    
نویسنده، شاعر، مربی و رییس دیوان رسائل چهارمین امیر زیری معز بن بادیس
[۶] البیان المغرب فی اخبار الاندلس و المغرب ج۱، ص۲۷۳.    
(حکومت ۴۰۷ ـ ۴۵۴ هجری قمری) در تونس بود.
[۷] مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۲، ص۶۵۴.
[۸] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۴، ص۲۸۸.    
[۹] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۴، ص۲۸۸.    

زمانی که شمال آفریقا دارای مذهب رسمی اسماعیلی بود، معزّ را بر مذهب مالک تشویق نمود.
[۱۰] البیان المغرب فی اخبار الاندلس و المغرب ج۱، ص۲۷۳.    

او از ابن رشیق شاعر دربار معزّ هواداری می‌نمود و او هم دیوان خود را به نام شیبانی کرد.
[۱۱] جمعی از نویسندگان، دانشنامه ایران و اسلام، ج۲، ص۳۹۲.

مدتی نیز همراه ابوسهل وَیْجَن بن رستم کوهی در بغداد به رصد ستارگان پرداخت.
[۱۲] جمعی از دانشمندان، فرهنگ زندگی نامه‌ ها، ج۱، ص۲۳۰.


ابوالحسن در آغاز امارت معزّ، یعنی زمانی که معزّ هشت سال داشت، به دربار وی راه یافت و مربی
[۱۳] البیان المغرب فی اخبار الاندلس و المغرب ج۱، ص۲۷۳.    
او شد.
[۱۴] مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۲، ص۶۵۴.


ابن ابی الرجال آثاری داشت که از جمله عبارتند از:
• البارع فی احکام النجوم؛
[۱۵] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۷، ص۹۲.    
[۱۶] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۴، ص۲۸۸.    

• ارجوزة فی الاحکام؛
[۱۷] سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات العربیه، ج۱، ص۳۱.    
[۱۸] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۴، ص۲۸۸.    

• ارجوزة فی دلیل الرعد.
[۱۹] بروکلمان، کارل، تاریخ الادب العربی، ج۴، ص۲۲۵.
[۲۰] بروکلمان، کارل، تاریخ الادب العربی، ج۴، ص۲۲۷.
[۲۱] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۴، ص۲۸۸.    


شیبانی در سال ۴۵۴ (هجری قمری) درگذشت.
[۲۲] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۷، ص۹۲.    

برخی تاریخ وفات او را ۴۳۲ (هجری قمری) ذکر کرده‌اند.
[۲۳] جمعی از دانشمندان، فرهنگ زندگی نامه‌ ها، ج۱، ص۲۳۰.
[۲۴] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۴، ص۲۸۸.    


(دیگر منابع:
[۲۵] نلینو، کرلو الفونسو، ترجمه احمد آرام، تاریخ نجوم اسلامی، ص۲۴۲.
[۲۶] مقدمه بر تاریخ علم، ج۱، ص۸۲۲.
[۲۷] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۶، ص۸۱.
[۲۸] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۲۱۷.    
[۲۹] قیروانی، حسن بن رشیق، العمده، ص۳.
[۳۰] سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات العربیه، ج۱، ص۳۱.    
[۳۱] دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه دهخدا، ج۱۰، ص۱۴۲۰۱.
[۳۲] دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه دهخدا، ج۱، ص۲۵۷.
[۳۳] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۴، ص۲۸۸.    
)
۱. ↑ کحاله، عمررضا،معجم المؤلفین، ج۷، ص۹۲.    
۲. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۴، ص۲۸۸.    
۳. ↑ مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۲، ص۶۵۴.
۴. ↑ البیان المغرب فی اخبار الاندلس و المغرب ج۱، ص۲۷۳.    
۵. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۲۱۷.    
۶. ↑ البیان المغرب فی اخبار الاندلس و المغرب ج۱، ص۲۷۳.    
۷. ↑ مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۲، ص۶۵۴.
۸. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۴، ص۲۸۸.    
۹. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۴، ص۲۸۸.    
۱۰. ↑ البیان المغرب فی اخبار الاندلس و المغرب ج۱، ص۲۷۳.    
۱۱. ↑ جمعی از نویسندگان، دانشنامه ایران و اسلام، ج۲، ص۳۹۲.
۱۲. ↑ جمعی از دانشمندان، فرهنگ زندگی نامه‌ ها، ج۱، ص۲۳۰.
۱۳. ↑ البیان المغرب فی اخبار الاندلس و المغرب ج۱، ص۲۷۳.    
۱۴. ↑ مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۲، ص۶۵۴.
۱۵. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۷، ص۹۲.    
۱۶. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۴، ص۲۸۸.    
۱۷. ↑ سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات العربیه، ج۱، ص۳۱.    
۱۸. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۴، ص۲۸۸.    
۱۹. ↑ بروکلمان، کارل، تاریخ الادب العربی، ج۴، ص۲۲۵.
۲۰. ↑ بروکلمان، کارل، تاریخ الادب العربی، ج۴، ص۲۲۷.
۲۱. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۴، ص۲۸۸.    
۲۲. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۷، ص۹۲.    
۲۳. ↑ جمعی از دانشمندان، فرهنگ زندگی نامه‌ ها، ج۱، ص۲۳۰.
۲۴. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۴، ص۲۸۸.    
۲۵. ↑ نلینو، کرلو الفونسو، ترجمه احمد آرام، تاریخ نجوم اسلامی، ص۲۴۲.
۲۶. ↑ مقدمه بر تاریخ علم، ج۱، ص۸۲۲.
۲۷. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۶، ص۸۱.
۲۸. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۲۱۷.    
۲۹. ↑ قیروانی، حسن بن رشیق، العمده، ص۳.
۳۰. ↑ سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات العربیه، ج۱، ص۳۱.    
۳۱. ↑ دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه دهخدا، ج۱۰، ص۱۴۲۰۱.
۳۲. ↑ دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه دهخدا، ج۱، ص۲۵۷.
۳۳. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۴، ص۲۸۸.    


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلام، برگرفته از مقاله «علی بن ابی‌الرجال شیبانی»، ج۳، ص۲۴۹-۲۵۰.


رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 432 (قمری) | درگذشتگان سال 454 (قمری) | ریاضیدانان مالکی قرن 5 (قمری) | زادگان سال 406 (قمری) | ستاره‌شناسان مالکی قرن 5 (قمری) | شاعران مالکی قرن 5 (قمری) | شخصیت‌های قرن 5 (قمری) | علمای مالکی قرن 5 (قمری) | مؤلفان مالکی قرن 5 (قمری)
جعبه ابزار