|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
حضرت مریم، مجتمع آموزشی mojtamaʾ-e āmūzešī-ye hazrat-e maryam، یکی از قدیمیترین مدارس ویژه ارمنیان تهران است که در خیابان میرداماد، میدان مادر قرار دارد. این مدرسه در (۱۳۱۵ هـ.ش /۱۹۳۶ م) توسط مگرودیچ آبکار شاهنظریان در اصفهان تأسیس شد و پس از ۴ سال به تهران منتقل گردید. مدرسه در ابتدا با مدیریت راهبههای کاتولیک و تدریس به زبان فرانسوی فعالیت میکرد و در سالهای بعد، زبانهای فارسی و ارمنی و رشتههای موسیقی نیز به برنامه آموزشی اضافه شد. پس از انقلاب (۱۳۵۷ هـ.ش)، مدرسه به دو واحد پسرانه و دخترانه تقسیم و زیر نظر وزارت آموزش و پرورش اداره شد. مجتمع شامل پنج ساختمان است که واحدهای پسرانه و دخترانه در ساختمانهای چهارطبقه جای دارند و کودکستان نیز در ساختمانی جداگانه با نظارت شورای خلیفهگری ارمنیان اداره میشود. کلیسای مریم مقدس در داخل مدرسه، مکان عبادت و برگزاری آیینهای دینی ارمنیان کاتولیک است. دانشآموزان عمدتاً ارمنی از محلههای مختلف تهران هستند و علاوه بر دروس عادی، زبان و ادبیات ارمنی، تاریخ و علوم دینی مسیحی را فرا میگیرند و هر یکشنبه در کلیسای مدرسه شرکت میکنند. مجتمع آموزشی حضرت مریم از قدیمیترین مدارس ویژه ارمنیان در تهران، واقع در خیابان میرداماد، میدان مادر، خیابان شهید آلن آبکار شاهنظریان. مدرسه حضرت مریم در (۱۳۱۵ هـ.ش/ ۱۹۳۶ م) توسط مگرودیچ آبکار شاهنظریان در شهر جلفای اصفهان تأسیس شد. وی که از (۱۳۱۳ هـ.ش/ ۱۹۳۴ م) رهبر دینی جمعیت کاتولیک ارامنه ایران بود، در (۱۳۳۳ هـ.ش/ ۱۹۵۴ م) به مقام اسقفی نایل گردید. او تا پیش از برقراری روابط سیاسی ایران و واتیکان و نیز تأسیس سفارت واتیکان در ایران، به عنوان بالاترین مقام مذهبی کلیسای کاتولیک ارامنه و رابط دولتهای این دو کشور، به فعالیت میپرداخت. افزون بر مدرسه حضرت مریم، کلیسای کاتولیک ارامنه مقدس و ساختمان خلیفهگری ارمنیان کاتولیک در تهران نیز به همت و ابتکار او تأسیس شدند. مدرسه حضرت مریم پس از ۴ سال، به سبب مهاجرت بسیاری از ارمنیان کاتولیک به تهران و کمبود مدرسه ویژه آنان در این شهر، به تهران انتقال یافت. این مدرسه در آن زمان در سفارتخانه فرانسه در خیابان نوفل لوشاتو مستقر شد. مدرسه حضرت مریم در آن زمان حدود ۳۰۰ دانشآموز داشت و اداره کلیه امور مربوط به آن برعهده راهبههای فرقه کاتولیک بود و هزینههای جاری آن نیز از محل امور خیریه تأمین میشد؛ از اینرو، مسئولان وقت تهران این مدرسه را از پرداخت مالیات معاف کردند. در (دهه ۱۳۲۰ هـ.ش / ۱۹۴۰ م) به سبب افزایش شمار دانشآموزان این مدرسه و نبود فضای کافی برای آنها، زمینی به مساحت ۳۰۰‘۶ مـ۲ توسط شورای خلیفهگری ارمنیان در منطقه داوودیه خریداری و بدین ترتیب، سنگ بنای مدرسه حضرت مریم در مکان فعلی، بنا نهاده شد. پس از آن کار ساخت بنای این مدرسه به دستور اسقف اعظم مگرودیچ آبکار شاهنظریان نماینده کلیسای کاتولیک در تهران و توسط یک طراح فرانسوی و نیز مهندس میکائیل غریبیان آغاز شد. در (۱۳۵۴ هـ.ش/ ۱۹۷۵ م) زمین مجاور این مدرسه با مساحت ۷۰۰‘۲ مـ۲ نیز خریداری و به فضای مدرسه افزوده شد. معلمان مدرسه حضرت مریم در ابتدای شکلگیری آن، معلمانی فرانسوی بودند و کلیه درسهای آن نیز به زبان فرانسوی تدریس میشد. در سالهای بعد، تدریس دروس به زبانهای فارسی و ارمنی و همچنین تدریس رشتههای موسیقی، به ویژه آموزش پیانو به دانشآموزان این مدرسه که از مدارس برتر تهران در آن زمان به شمار میآمد، آغاز شد. مسئولیت کلیه امور این مدرسه در آن سالها برعهده یکی از راهبههای کاتولیک به نام خواهر پولپن پالبان بود. مدرسه حضرت مریم در سالهای پیش از پیروزی انقلاب اسلامی به صورت مختلط و شبانهروزی اداره میشد و دانشآموزان بیسرپرست در خوابگاهی که برای آنها در نظر گرفته شده بود، مستقر بودند. افزون بر این، شماری از خانوادههای تهیدست ارمنی نیز در پرورشگاهی در این مدرسه زندگی میکردند. همچنین در (۱۳۵۴ هـ.ش) کار ساخت کلیسایی در داخل فضای مدرسه حضرت مریم به پایان رسید. این کلیسا که کلیسای مریم مقدس نام گرفت، عبادتگاه راهبههایی بود که تمامی اوقات خود را صرف رسیدگی به امور دانشآموزان میکردند. آنها همچنین مسئولیت اداره کودکستانی را که از ابتدای شکلگیری این مجموعه تأسیس شده بود، برعهده داشتند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در (بهمنماه ۱۳۵۷ هـ.ش) با کشیدن دیواری در وسط ساختمان اصلی، فضای این مدرسه به دو بخش پسرانه و دخترانه تقسیم شد و اداره آن که تا پیش از انقلاب اسلامی زیر نظر شورای خلیفهگری ارامنه بود، به وزارت آموزش و پرورش واگذار شد. این مدرسه در آن زمان کلاً حدود ۲۰۰‘۱ دانشآموز داشت. واحد پسرانه مجتمع آموزشی حضرت مریم در حال حاضر (۱۳۹۲ هـ.ش) دارای کلیه مقاطع ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان و حدود ۱۸۰ دانشآموز و واحد دخترانه این مجتمع دارای مقاطع ابتدایی، راهنمایی، دبیرستان و هنرستان و حدود ۱۹۰ دانشآموز است. این واحدها به طورکلی زیر نظر وزارت آموزش و پرورش قرار دارند و با مدیریت مدیرانی به انتخاب این وزارتخانه اداره میشوند. دانشآموزان این مدرسه که عمدتاً کودکان و نوجوانانی ارمنی از محلههای مجیدیه، نارمک، هفتِ تیر، ونک و قلعه ارامنه اند، افزون بر فراگیری دروس عادی، به آموزش زبان و ادبیات ارمنی و همچنین تاریخ و علوم دینی مسیحی میپردازند. این دانشآموزان روزهای یکشنبه هر هفته به کلیسای واقع در مجتمع آموزشی حضرت مریم میروند و در آیینهای دینی ویژه خود شرکت میکنند. کلیسای مریم مقدس در واقع کلیسایی خصوصی است که والدین دانشآموزان و به طورکلی ارمنیان کاتولیک تنها با اجازه مسئولان کلیسا میتوانند در آن حضور یابند. در این کلیسا همچون کلیساهای دیگر، اسقفی به طور دائم حضور دارد و افزون بر نیایشهای روزانه، در مناسبتها و عیدهای مسیحی، مراسم ویژهای در آن برگزار میشود. مجتمع آموزشی حضرت مریم در مجموع از ۵ ساختمان تشکیل شده است که همگی آنها به جز ساختمان کودکستان، به یکدیگر متصلاند. این ساختمانها به صورت نیمدایره طراحی و برای تقسیم واحدهای آموزشی مختلف توسط دیوارهایی از یکدیگر جدا شدهاند. ۸.۱ - واحدهای پسرانه و دخترانهواحدهای پسرانه و دخترانه این مجتمع در دو ساختمان چهارطبقه قرار دارند؛طبقه اول این ساختمانها به بخشهای اداری و طبقات دیگر آن به کلاسها و فضاهای آموزشی اختصاص دارد. ۸.۲ - سالن آمفیتئاترسالن آمفیتئاتر این مجتمع با گنجایش ۰۰۰‘۲ تن در مناسبتهای مختلف مورد استفاده قرار میگیرد.۸.۳ - کودکستانکودکستان مجتمع آموزشی حضرت مریم که در ساختمانی چهارطبقه قرار دارد، توسط شورای خلیفهگری ارمنیان کاتولیک و با نظارت سازمان بهزیستی کل کشور اداره میشود.۸.۳.۱ - ساختمان کودکستان (۱۳۴۷ ش)ساختمان کودکستان حضرت مریم در (۱۳۴۷ هـ.ش) به همت دو تن از خیران جامعه ارمنیان کاتولیک یعنی مانوک و کاراپت پطروسیان ساخته شد.آنها این ساختمان را به یاد خواهر خود که در جریان کشتاری که در کشور ترکیه، احداث کردند (۱۹۱۵ تا ۱۹۲۲ م) صورت گرفت، کشته شده بود، بر دیوار ساختمان کودکستان (در جبهه شرقی داخل ساختمان) تندیس بزرگی از حضرت مریم تعبیه شده است که از حیاط مجتمع دیده میشود. گفتنی است آلن آبکار شاهنظریان در (دهه ۱۳۵۰ هـ.ش) دانشآموز این مدرسه بود که در (مرداد ۱۳۶۱ هـ.ش) در جنگ تحمیلی ایران و عراق به شهادت رسید و پس از آن، نام خیابانی که مجتمع آموزشی حضرت مریم در آن قرار دارد، به نام او نامگذاری شد. [۱]
تحقیقات میدانی مؤلف.
[۲]
طاطوسیان، ماریت (راهبه کلیسای مریم مقدس و مدیر کودکستان حضرت مریم)، مصاحبه با مؤلف.
[۳]
کیانی، محمدرضا (مدیر واحد پسرانه مجتمع آموزشی حضرت مریم)، مصاحبه با مؤلف.
[۴]
لازاریان، ژ. د.، دانشنامه ایرانیان ارمنی، تهران، ۱۳۸۲ ش/ ۲۰۰۳ م.
• آقامحمدحسنی، میترا، دانشنامه تهران بزرگ، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «مجتمع آموزشی حضرت مریم»، ص۷۸۶. ردههای این صفحه : دانشنامه تهران بزرگ | مجتمع های تهران
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
