|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مجیدآباد majīd-ābād ، محلهای در منطقه ۴ شهرداری تهران، در گذشته باغ ـ روستایی از توابع شمیران بود. این روستا در دوره ناصری توسط محمد خان حاجبالدوله آباد شد و به نام فرزندش، مجید خان، مجیدآباد نامگذاری گردید. اقتصاد آن بر کشاورزی، دامداری و باغداری استوار بود و محصولاتی مانند غلات، صیفی، انار و انجیر تولید میشد. در دوره پهلوی، زمینهای مجیدآباد به افراد مختلف واگذار شد و جمعیتی از زردشتیان در آن اقامت گزیدند. در اواسط (دهه ۱۳۴۰ هـ.ش)، با گسترش شهرنشینی، مجیدآباد به یکی از محلههای تهران تبدیل شد و پس از انقلاب اسلامی بخشهایی از آن به برجهای مسکونی و پارک پلیس اختصاص یافت. این محله امروزه با مساحت حدود ۳/۳۴۰ هکتار در ناحیه ۹ شهرداری منطقه ۴ واقع است و شامل بوستان جنگلی لویزان، مجتمع مسکونی فرهنگیان و مجموعه ورزشی گرگانی میشود. مجیدآباد درگذشته باغ ـ روستایی از توابع شمیران و امروزه محلهای واقع در منطقه ۴ شهرداری تهران. زمینهای این روستا در دوره محمد شاه قاجار (سل ۱۲۵۰-۱۲۶۴ هـ.ق / ۱۸۳۴- ۱۸۴۸ م) چندان آباد نبوده است. در آن دوره حاجی میرزا آقاسی (د ۱۲۶۵ هـ.ق) ــ صدراعظم محمد شاه قاجار ــ قصد داشت با بستن سدی بر روی جاجرود، آب آن رودخانه را به سمت بخشهایی از زمینهای شمیران، از جمله باغ ـ روستای مجیدآباد جاری کند، اما در این کار توفیق نیافت. [۱]
مهندس، محمد، «جغرافیای دره رودبار قصران»، به کوشش حسین کریمان، میراث اسلامی ایران، به کوشش رسول جعفریان، قم، ۱۳۷۵ ش، ج ۳، ص ۷۰-۷۱.
این باغ ـ روستا در دوره ناصری توسط محمد خان حاجبالـدوله بسطامی (د پیش از ۱۳۰۴ هـ.ق) ــ از رجال دوره ناصری ــ آباد شد [۲]
اعتمادالسلطنه، محمدحسن، المآثر و الآثار، بهکوشش ایرج افشار، تهران، ۱۳۷۴ ش، ج۱، ص ۱۲۱.
و به نوشته بامداد، حاجبالدوله این باغ را به نام مجید خان، فرزند خود، مجیدآباد نامگذاری کرد. [۳]
بامداد، مهدی، شرح حال رجال ایران، تهران، ۱۳۵۷ ش، ج۵، ص۱۸۸.
مجیدآباد پس از مرگ محمد خان حاجبالدوله به فرزندانش از جمله محمدحسین خان مشیرخلوت رسید. [۴]
اعتمادالسلطنه، محمدحسن، روزنامه خاطرات، به کوشش ایرج افشار، تهران، ۱۳۴۵ ش، ص۵۸۶.
[۵]
بامداد، مهدی، شرح حال رجال ایران، تهران، ۱۳۵۷ ش، ج۵، ص۲۳۴.
گفته میشود که بعدها بخشی از زمینهای این باغ ـ روستا به تملک عبدالمجید میرزا عینالدوله (د ۱۳۰۶ هـ.ش) درآمد و پس از مرگ او، طلبکارانش بخش عمدهای از این زمینها را به عنوان غرامت تصرف کردند. [۶]
«تاریخچه»، شهرداری منطقه ۴ تهران (بش).
در دوره رضا شاه پهلوی (سل ۱۳۰۴-۱۳۲۰ هـ.ش) مجیدآبـاد به همراه دو روستای مجاورش ــ حسینآباد و مهدیآبـاد ــ به لطفعلـیخـان امیـر مفخم ــ رئیس ایل بختیاری ــ واگذار شد. رضا شاه با این کار میخواست با اقامت اجباری وی در تهران او را زیر نظر داشته باشد تا از این راه بر ناآرامیهای مناطق بختیارینشین فائق آید. پس از مرگ او، فرزندش ابوالقاسم بختیار زمینهای این ۳ پارچه آبادی را که مساحتی حدود ۶۰۰‘ ۳ هکتار داشت، طی دو مرحله به هرمز آرش معروف به ارباب هرمز، از زردشتیان متمول آن دوره و همسرش پری آگـاهی ــ هـر کـدام ۳ دانگ ــ فروخت؛ بدینترتیب پس از آن جمعیتی از زردشتیان در این روستا اقامت گزیدند. در آن زمان یهودیان قصد داشتند که ایـن زمینها را با چند برابر قیمت از ارباب هرمز خریداری کنند؛ اما او با این کار موافقت نکرد. [۷]
فرهنگ جغرافیایی ایران (آبادیها)، استان مرکزی، دایره جغرافیایی ستاد ارتش، تهران، ۱۳۲۸ ش، ج۱، ص۲۰۰.
[۸]
فیروزمند، مهناز، «تهرانپارس»، پیک انجمن موبدان تهران، تهران، ۱۳۸۶ ش، پیششماره ۳، ص۵۱-۵۲.
[۹]
ستوده، منوچهر، جغرافیای تاریخی شمیران، تهران، ۱۳۷۴ ش، ج۲، ص۷۴۸.
اقتصاد روستای مجیدآباد درگذشته بر پایه کشاورزی، دامداری و باغداری استوار بود و غلات، صیفی، انار و انجیر از محصولات کشاورزی آن به شمار میآمده است. محصول انار مجیدآباد بسیار مرغوب و فراوان بود؛ باغ بزرگی به نام «باغ اناری» نیز که امروزه پارک پلیس (نیروی انتظامی) نام دارد، در این روستا قرار داشته است. آب مورد نیاز اهالی روستای مجیدآباد برای آشامیدن و کشاورزی از طریق ۳ رشته قنات تأمین میشده است. [۱۰]
فرهنگ جغرافیایی ایران (آبادیها)، استان مرکزی، دایره جغرافیایی ستاد ارتش، تهران، ۱۳۲۸ ش، ج۱، ص۲۰۰-۲۰۱.
[۱۱]
کریمان، حسین، تهران در گذشته و حال، تهران، ۱۳۵۵ ش، ص۴۴۱-۴۴۲.
[۱۲]
شهبازی، داریوش، «تاریخچه انار تهران»، اعتماد ملی، تهران، ۱۳۸۷ ش، شم ۶۹۴، ص۷.
جمعیت مجیدآباد در نخستین سرشماری عمومی در (۱۳۳۵ هـ.ش)، ۱۰۶ تن برآورد شده است. [۱۳]
گزارش مشروح حوزه سرشماری تهـران، وزارت کشور، ۱۳۳۷ ش، ص۶.
مزرعه حسینآباد که امروزه از محلههای تهران است، درگذشته بخشی از زمینهای این روستا به شمار میآمده. [۱۴]
فرهنگ جغرافیایی ایران (آبادیها)، استان مرکزی، دایره جغرافیایی ستاد ارتش، تهران، ۱۳۲۸ ش، ج۱، ص۲۰۱.
مجیدآباد تا پیش از ضمیمهشدن به کلانشهر تهران، از روستاهای توابع شمیران بهشمار میرفت. [۱۵]
اسامی دهات کشور، وزارت کشور، تهران، ۱۳۲۳ ش، ج۱، ص۷۳-۷۴.
این روستا در اواسط (دهه ۱۳۴۰ هـ.ش) بهسبب توسعه شهرنشینی در تهران، به یکی از محلههای شهر تهران بدل شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، در محله مجیدآباد برجهایی برای فرهنگیان ساخته شد و بخشی از زمینهای آن با نام پارک پلیس در اختیار عموم مردم قرار گرفت. [۱۶]
فیروزمند، مهناز، «تهرانپارس»، پیک انجمن موبدان تهران، تهران، ۱۳۸۶ ش، پیششماره ۳، ص۵۳.
این محله امـروزه بـا مساحتـی حـدود ۶۰۳‘۳۴۰‘ ۳ مـ۲، واقـع در ناحیه ۹ شهرداری منطقه ۴ تهران، از شمال به بزرگراه شهید بابایی، از جنوب به بزرگراه وفادار، از خاور به بزرگراه پروین (استخر) و از باختر به بزرگراه شهید باقری محدود میشود. [۱۷]
«تاریخچه»، شهرداری منطقه ۴ تهران (بش).
بخشی از بوستان جنگلی لویزان، مجتمع مسکونی فرهنگیان، شهرک پارس و مجموعه ورزشی گرگانی از اماکن مهم این محله به شمار میآیند. [۱۸]
اطلس کامل تهران، تهران، ۱۳۸۵ ش، ص۵۶.
[۱۹]
Region۴, Tehran, http: / / region۴.tehran:ir / Default.aspx? language=fa-IR&PageContentID=۳۰۴۲&tabid=۲۱۴۹۹.
• موسویزاده، حسن، دانشنامه تهران بزرگ، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «مجیدآباد»، ص۱۴۸۹. ردههای این صفحه : دانشنامه تهران بزرگ | محله های تهران
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
