• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

محمد بعقوبی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


بَعقوبی، محمدبن حسین، محدث و قاضیِ بَعقوبه در اوایل قرن پنجم است.



در ۳۷۷ در بعقوبه، قریه ای در ده فرسخی بغداد، به دنیا آمد و در زادگاهش به تحصیل پرداخت.
از جزئیات تحصیلات او اطلاع دقیقی در دست نیست جز آن‌که به گفته خطیب بغدادی
[۱] احمدبن علی خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۲۵۲، بیروت (بی تا).
[۲] ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الملوک والامم، ج۱۵، ص۲۷۱، چاپ محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت ۱۴۱۲/۱۹۹۲.
[۳] عبدالکریم بن محمد سمعانی، الانساب، ج۲، ص۲۶۵ـ۲۶۶، ج ۲، چاپ عبدالرحمن بن یحیی معلمی یمانی، حیدرآباد دکن ۱۳۸۳/۱۹۶۳.
وی از عبیدالله بن احمد، معروف به ابن صیدلانی (متوفی ۳۹۹)، حدیث شنیده است.
خطیب بغدادی
[۴] احمدبن علی خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۲۵۲، بیروت (بی تا).
به نقل از خود بعقوبی، می گوید که وی از عیسی بن علی جَرّاح (متوفی ۳۹۱) نیز حدیث شنیده بوده است؛ و خود می‌افزاید که من عین این گفته او را در بعقوبه نوشتم و او شخص موثّق و راستگویی بود.
سمعانی
[۵] عبدالکریم بن محمد سمعانی، الانساب، ج۲، ص۲۶۶، ج ۲، چاپ عبدالرحمن بن یحیی معلمی یمانی، حیدرآباد دکن ۱۳۸۳/۱۹۶۳.
و ابن جوزی
[۶] ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الملوک والامم، ج۱۵، ص۲۷۱، چاپ محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت ۱۴۱۲/۱۹۹۲.
نیز همین نظر را داشته اند.
خطیب بغدادی از جمله راویان بعقوبی بوده است.
[۷] عبدالکریم بن محمد سمعانی، الانساب، ج۲، ص۲۶۵، ج ۲، چاپ عبدالرحمن بن یحیی معلمی یمانی، حیدرآباد دکن ۱۳۸۳/۱۹۶۳.

بعقوبی دارای مراتب علمی بود و در بعقوبه مقام قضا، و در بغداد سرپرستی حسبه را بر عهده داشت.


او در ربیع الاول ۴۳۰، به دست ابوالشوک بن عنّاز امیر کرد (والی حُلوان) کشته شد.
منابع درباره سبب قتل و تاریخ عزیمت او از بغداد به حلوان خاموش اند، ولی با توجه به عبارت خطیب بغدادی،
[۸] احمدبن علی خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۲۵۲، بیروت (بی تا).
مسلماً وی در ۴۲۹ در بعقوبه متصدی امر قضا بوده است.


(۱) ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الملوک والامم، چاپ محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت ۱۴۱۲/۱۹۹۲.
(۲) احمدبن علی خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، بیروت (بی تا).
(۳) عبدالکریم بن محمد سمعانی، الانساب، ج ۲، چاپ عبدالرحمن بن یحیی معلمی یمانی، حیدرآباد دکن ۱۳۸۳/۱۹۶۳.

 
۱. ↑ احمدبن علی خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۲۵۲، بیروت (بی تا).
۲. ↑ ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الملوک والامم، ج۱۵، ص۲۷۱، چاپ محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت ۱۴۱۲/۱۹۹۲.
۳. ↑ عبدالکریم بن محمد سمعانی، الانساب، ج۲، ص۲۶۵ـ۲۶۶، ج ۲، چاپ عبدالرحمن بن یحیی معلمی یمانی، حیدرآباد دکن ۱۳۸۳/۱۹۶۳.
۴. ↑ احمدبن علی خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۲۵۲، بیروت (بی تا).
۵. ↑ عبدالکریم بن محمد سمعانی، الانساب، ج۲، ص۲۶۶، ج ۲، چاپ عبدالرحمن بن یحیی معلمی یمانی، حیدرآباد دکن ۱۳۸۳/۱۹۶۳.
۶. ↑ ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الملوک والامم، ج۱۵، ص۲۷۱، چاپ محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت ۱۴۱۲/۱۹۹۲.
۷. ↑ عبدالکریم بن محمد سمعانی، الانساب، ج۲، ص۲۶۵، ج ۲، چاپ عبدالرحمن بن یحیی معلمی یمانی، حیدرآباد دکن ۱۳۸۳/۱۹۶۳.
۸. ↑ احمدبن علی خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۲۵۲، بیروت (بی تا).



دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بَعقوبی»، شماره۱۴۶۳.    



جعبه ابزار