• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

محمد بن علی عُمَری

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: محمد بن علی عُمَری


محمد بن علی عُمَری (زنده در سال ۴۴۳ هـ.ق) از نسب‌شناسان برجسته و علمای شیعه در قرن پنجم هجری بود که در بصره می‌زیست.
وی از نوادگان عُمر اطرف، فرزند امام علی (علیه‌السلام) و شاگرد برجسته شیخ الشرف عبیدلی بود.
شهرت او در علم انساب به حدی بود که از مناطق دور برای تعیین صحت نسب‌ها با او مکاتبه می‌کردند.
فرزندش، ابوالحسن نجم‌الدین علی، نویسنده کتاب المجدی فی أنساب الطالبیین، بسیاری از مطالبش را از پدر نقل کرده و او را با احترام یاد کرده است.
کتاب الأنساب اثر او است.
ایشان تا سال ۴۴۳ (هجری قمری) زنده بوده است.


ابوالغنائم محمد بن علی بن محمد علوی عُمَری معروف به ابن صوفی و ابن مهلبیه
[۱] فخر رازی، محمد بن عمر، الشجرة المبارکه، ص۱۹۰.    
[۲] قاضی مروزی، اسماعیل بن حسین، الفخری فی انساب الطالبیین، ص۱۷۵.    
[۳] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۸، ص۷۰.    
[۴] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، ج۲، ص۲۸۲.    
[۵] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲، ص۳۸۰.    
از نسب‌شناسان معروف و از علمای امامیه در سده پنجم هجری است که در بصره می‌زیست.
[۶] لوی عمری، سید ابوالحسن، المجدی فی أنساب الطالبین، ص۲۹۰.    
[۷] قاضی مروزی، اسماعیل بن حسین، الفخری فی انساب الطالبیین، ص۱۷۵.    
[۸] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۸، ص۷۰.    

وی از نوادگان عُمر اطرف فرزند امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) است.
[۹] عبیدلی، محمد بن محمد، تهذیب الانساب، ص۲۹۲.
[۱۰] قاضی مروزی، اسماعیل بن حسین، الفخری فی انساب الطالبیین، ص۱۷۳.    
[۱۱] فخر رازی، محمد بن عمر، الشجرة المبارکه، ص۱۹۰.    
[۱۲] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۸، ص۷۰.    

مادرش فاطمه مهلبیه
[۱۳] علوی عمری، سید ابوالحسن، المجدی فی انساب الطالبین، ص۲۹۰.    
و جد اعلایش محمد صوفی بود که به دلیل کثرت زهد، تقوا و پوشیدن لباس‌های خشن، به صوفی معروف شده بود.
[۱۴] علوی عمری، سید ابوالحسن، المجدی فی انساب الطالبین، ص۲۹۰.    

شهرت و مهارت او در نسب‌شناسی به حدی بود که از شهرها و مناطق دوردست برای تشخیص نسب‌های مشکوک با وی مکاتبه می‌کردند و نظر او را در نفی یا اثبات هر نسبی می‌پذیرفتند.
[۱۵] شیرازی، سید علی‌خان، الدرجات الرفیعه، ص۴۸۵.    

همچنین ابوالحسن در مواضع متعددی از المجدی که از پدر خود مطالبی نقل کرده و به گفته او استناد می‌کند، همواره با کمال تجلیل و احترام از او یاد کرده و تعبیراتی نظیر «حَرَسه الله»
[۱۶] علوی عمری، سید ابوالحسن، المجدی فی انساب الطالبین، ص۲۹۰.    
و «أحسن الله توفیقه» به کار می‌برد. وی در جایی نیز تعبیر «ابوالغنائم نسّابه البصره الیوم» به کار برده است.
[۱۷] علوی عمری، سید ابوالحسن، المجدی فی انساب الطالبین، ص۲۹۰.    



ابوالغنائم در علم نسب ابوعلی عمر بن علی بن حسین علوی کوفی مشهور به موضح
[۱۸] ابن عنبه، احمد بن علی، عمدة الطالب، ص۴۰۹.
و نسّابه معروف ابوالحسن شیخ الشرف عبیدلی (م ۴۳۵ هـ.ق) بهره علمی برده است.
وی همراه عبیدلی به دمشق، مصر و طبریه رفت و از او بسیار استفاده کرده و بهره برد.
[۱۹] ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، لسان المیزان، ج۵، ص۳۶۶.



ابن صوفی مهم‌ترین شاگرد و راوی از او پسرش ابوالحسن نجم‌الدین علی علوی، نویسنده المجدی فی انساب الطالبیین است که مکرر در این کتاب از او نقل قول نموده است.
[۲۰] علوی عمری، سید ابوالحسن، المجدی فی انساب الطالبین، ص۴۱.    
[۲۱] علوی عمری، سید ابوالحسن، المجدی المجدی فی انساب الطالبین، ص۱۳۹.    
[۲۲] علوی عمری، سید ابوالحسن، المجدی فی انساب الطالبین، ص۱۳۶.    
[۲۳] فخر رازی، محمد بن عمر، الشجرة المبارکه، ص۱۹۰.    
[۲۴] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، ج۲، ص۲۸۲.    
وی در زمان خود مانند پدر از شهرت بسزایی برخوردار بوده و کسی به پایه او نمی‌رسید.
[۲۵] شیرازی، سید علی‌خان، الدرجات الرفیعه، ص۴۸۵.    


محمد بن علی کتاب الأنساب را نگاشته است.
[۲۶] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲، ص۳۷۳.    
[۲۷] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲، ص۳۸۰.    
[۲۸] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۸، ص۷۰.    



ابن مهلبیه به طور قطع در سال ۴۳۵ (هجری قمری) و بلکه تا سال ۴۴۳ (هجری قمری) زنده بوده است. زیرا فرزند او ابوالحسن در کتاب خود موضوعی را درباره قاسم بن حسن (علیه‌السلام) نقل کرده و می‌گوید این موضوع را در این سال (۴۳۵هـ.ق) به سمع و نظر پدر رسانده و او آن را تأیید کرده است.
[۲۹] علوی عمری، سید ابوالحسن، المجدی فی انساب الطالبین، ص۱۹.    

که گویای زنده بودن پدرش در زمان تألیف المجدی در سال ۴۴۳ (هجری قمری) می‌باشد.
[۳۰] علوی عمری، سید ابوالحسن، المجدی فی انساب الطالبین، ص۴۴.    
[۳۱] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲، ص۳۸۰.    
[۳۲] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، ج۲، ص۲۸۲.    
[۳۳] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۸، ص۷۰.    

(دیگر منابع:
[۳۴] فخر رازی، محمد بن عمر، الشجرة المبارکه، ص۱۹۰.    
[۳۵] قاضی مروزی، اسماعیل بن حسین، الفخری فی انساب الطالبیین، ص۱۷۵.    
[۳۶] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۸، ص۷۰.    
[۳۷] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، ج۲، ص۲۸۲.    
[۳۸] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲، ص۳۸۰.    
[۳۹] جمعی از دانشمندان، فرهنگ زندگی نامه‌ها، ج۱، ص۵۲۸.
[۴۰] تفضلی‌ و فضایلی جوان، مهین، فرهنگ بزرگان اسلام و ایران، ص۵۴۰.
[۴۱] ابن عنبه، احمد بن علی، عمدة الطالب، ص۷۲.    
)


۱. ↑ فخر رازی، محمد بن عمر، الشجرة المبارکه، ص۱۹۰.    
۲. ↑ قاضی مروزی، اسماعیل بن حسین، الفخری فی انساب الطالبیین، ص۱۷۵.    
۳. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۸، ص۷۰.    
۴. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، ج۲، ص۲۸۲.    
۵. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲، ص۳۸۰.    
۶. ↑ لوی عمری، سید ابوالحسن، المجدی فی أنساب الطالبین، ص۲۹۰.    
۷. ↑ قاضی مروزی، اسماعیل بن حسین، الفخری فی انساب الطالبیین، ص۱۷۵.    
۸. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۸، ص۷۰.    
۹. ↑ عبیدلی، محمد بن محمد، تهذیب الانساب، ص۲۹۲.
۱۰. ↑ قاضی مروزی، اسماعیل بن حسین، الفخری فی انساب الطالبیین، ص۱۷۳.    
۱۱. ↑ فخر رازی، محمد بن عمر، الشجرة المبارکه، ص۱۹۰.    
۱۲. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۸، ص۷۰.    
۱۳. ↑ علوی عمری، سید ابوالحسن، المجدی فی انساب الطالبین، ص۲۹۰.    
۱۴. ↑ علوی عمری، سید ابوالحسن، المجدی فی انساب الطالبین، ص۲۹۰.    
۱۵. ↑ شیرازی، سید علی‌خان، الدرجات الرفیعه، ص۴۸۵.    
۱۶. ↑ علوی عمری، سید ابوالحسن، المجدی فی انساب الطالبین، ص۲۹۰.    
۱۷. ↑ علوی عمری، سید ابوالحسن، المجدی فی انساب الطالبین، ص۲۹۰.    
۱۸. ↑ ابن عنبه، احمد بن علی، عمدة الطالب، ص۴۰۹.
۱۹. ↑ ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، لسان المیزان، ج۵، ص۳۶۶.
۲۰. ↑ علوی عمری، سید ابوالحسن، المجدی فی انساب الطالبین، ص۴۱.    
۲۱. ↑ علوی عمری، سید ابوالحسن، المجدی المجدی فی انساب الطالبین، ص۱۳۹.    
۲۲. ↑ علوی عمری، سید ابوالحسن، المجدی فی انساب الطالبین، ص۱۳۶.    
۲۳. ↑ فخر رازی، محمد بن عمر، الشجرة المبارکه، ص۱۹۰.    
۲۴. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، ج۲، ص۲۸۲.    
۲۵. ↑ شیرازی، سید علی‌خان، الدرجات الرفیعه، ص۴۸۵.    
۲۶. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲، ص۳۷۳.    
۲۷. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲، ص۳۸۰.    
۲۸. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۸، ص۷۰.    
۲۹. ↑ علوی عمری، سید ابوالحسن، المجدی فی انساب الطالبین، ص۱۹.    
۳۰. ↑ علوی عمری، سید ابوالحسن، المجدی فی انساب الطالبین، ص۴۴.    
۳۱. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲، ص۳۸۰.    
۳۲. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، ج۲، ص۲۸۲.    
۳۳. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۸، ص۷۰.    
۳۴. ↑ فخر رازی، محمد بن عمر، الشجرة المبارکه، ص۱۹۰.    
۳۵. ↑ قاضی مروزی، اسماعیل بن حسین، الفخری فی انساب الطالبیین، ص۱۷۵.    
۳۶. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۸، ص۷۰.    
۳۷. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، ج۲، ص۲۸۲.    
۳۸. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲، ص۳۸۰.    
۳۹. ↑ جمعی از دانشمندان، فرهنگ زندگی نامه‌ها، ج۱، ص۵۲۸.
۴۰. ↑ تفضلی‌ و فضایلی جوان، مهین، فرهنگ بزرگان اسلام و ایران، ص۵۴۰.
۴۱. ↑ ابن عنبه، احمد بن علی، عمدة الطالب، ص۷۲.    


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «محمد بن علی عُمَری»، ج۳، ص۳۴۸.


رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 443 (قمری) | شخصیت‌های شیعه قرن 5 (قمری) | علمای شیعه قرن 5 (قمری) | مؤلفان شیعه قرن 5 (قمری) | نسب شناسان شیعه قرن 5 (قمری)
جعبه ابزار