• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

محمد بن عمر بن یوسف قرطبی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: محمد بن عمر بن یوسف قرطبی


محمد بن عمر بن یوسف قرطبی (م ۴۱۹ هـ.ق) فقیه و حدیث‌شناس اهل قرطبه در اندلس بود.
وی پس از سفر به مکه و مدینه، در بلنسیه سکونت گزید.
او از ابومحمد باجی، ابومحمد اصیلی و دیگران فقه و حدیث آموخت و کتاب الموطأ را از ابوعیسی لیثی روایت کرد.
وی ابتدا شافعی مذهب داشت ولی بعدها به مالکی گرایش یافت.
از آثار او می‌توان به کتاب‌های التبصره، الرد علی العطار و تقید علی الجمل اشاره کرد.
ایشان در ربیع‌الاول در سال ۴۱۹ (هجری قمری) در بلنسیه وفات کرد.


ابوعبداللّه محمد بن عمر بن یوسف قرطبی مشهور به ابن فخار
[۱] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۹۷.    
[۲] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۹۷.    
[۳] مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۲۲۵.    
[۴] ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۴، ص۲۶۸.    
[۵] یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۲۷.    
[۶] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۴، ص۱۷۳.    
[۷] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۳۷۳.    
[۸] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۴۷۲.    
[۹] ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۴۸۳.    
اهل قرطبه (از شهرهای اندلس) بود.
[۱۰] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۹۷.    
[۱۱] ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۴، ص۲۶۸.    
[۱۲] یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۲۷.    
[۱۳] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۴، ص۱۷۳.    
[۱۴] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۳۷۲.    
[۱۵] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۴۷۱.    

در زمان هجوم قوم بربر به قرطبه، از آن‌جا گریخت.
[۱۶] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۴، ص۱۷۳.    
[۱۷] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۳۷۴.    
[۱۸] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۴۷۲.    

برای کسب دانش بیشتر و انجام اعمال حج به شهرهای مکه، مدینه و مصر سفر کرد و مدینه را برای سکونت انتخاب نمود.
[۱۹] مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۲۲۵.    
[۲۰] ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۴، ص۲۶۸.    
[۲۱] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۳۷۲.    
[۲۲] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۴۷۱.    

در آن‌جا مورد احترام و علاقه مردم قرار گرفت.
[۲۳] قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۸۷.    
[۲۴] مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۲۲۶.    
[۲۵] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۳۷۳.    
[۲۶] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۴۷۱.    

پس از مدتی اقامت در مدینه و سفر به بیت‌المقدس، به بلنسیه (از شهرهای اندلس) رفت و تا آخر عمر در آن‌جا سکنا گزید.
[۲۷] مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۲۲۶.    
[۲۸] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۳۷۳.    
[۲۹] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۴۷۱.    

اهل سنت وی را فاضل، ادیب، فقیه، زیرک، حافظ و راوی حدیث و شاعر توصیف کرده‌اند.
[۳۰] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۳۷۲.    
[۳۱] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۴، ص۱۷۳.    
[۳۲] یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۲۷.    
[۳۳] ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۴، ص۲۶۸.    
[۳۴] مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۲۲۶.    
[۳۵] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۹۷.    
[۳۶] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۹۷.    


محمد بن عمر مذهبش در ابتدا شافعی بود، ولی بعد به مذهب مالکی گرایش پیدا کرد و از پیشوایان آن مذهب به شمار می‌رفت.
[۳۷] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۴۷۱.    
[۳۸] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۳۷۲.    
[۳۹] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۴، ص۱۷۳.    
[۴۰] یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۲۷.    
[۴۱] ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۴، ص۲۶۸.    
[۴۲] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۹۷.    
[۴۳] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۹۷.    


ابوعبداللّه از استادان عصر خود چون ابومحمد باجی، ابومحمد اصیلی و دیگران علم فقه و حدیث آموخت.
[۴۴] ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۴۸۳.    
[۴۵] مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۲۲۵.    
[۴۶] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۳۷۲.    
[۴۷] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۴۷۱.    
وی کتاب الموّطأ را از ابوعیسی لیثی روایت کرد.
[۴۸] عطیه اندلسی، عبدالحق بن غالب، فهرسة ابن عطیه،ج۱، ص۸۰.    
[۴۹] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۹۷.    
[۵۰] مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۲۲۵.    
[۵۱] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۳۷۲.    
[۵۲] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۴۷۱.    


ابن فخار حافظ دو کتاب مدّونه و نوادر تألیف شیخ ابومحمد بن ابی‌زید بود و مطلب آن دو را برای شاگردان خود املا می‌کرد.
[۵۳] ابن خاقان، فتح بن محمد، قلائد العقیان و محاسن الاعیان، ج۴، ص۹۰۸.
[۵۴] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۹۷.    
[۵۵] مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۲۲۶.    
[۵۶] یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۲۷.    
[۵۷] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۴، ص۱۷۳.    
[۵۸] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۳۷۲.    
[۵۹] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۴۷۱.    

او در دو شهر مدینه و بلنسیه به تدریس فقه و حدیث پرداخت.
حاتم بن محمد طرابلسی کتاب الموطّأ را از او روایت کرده است.
دانش‌پژوهان مدینه، بلنسیه و قرطبه از شاگردان وی به شمار می‌آمدند.
[۶۰] ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیة الملتمس، ص۱۱۲.    

او مدتی حکومت شهر سجلماسه (در صحرای مغرب) را عهده دار بوده است.
[۶۱] ابن خاقان، فتح بن محمد، قلائد العقیان و محاسن الاعیان، ج۴، ص۹۰۸.

در مدینه مرجع مردم در احکام شرعی بود و فتوا می‌داد. وی به موارد اتفاق و اختلاف فقیهان در احکام فقهی آگاهی کامل داشت.
[۶۲] مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۲۲۶.    
[۶۳] ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۴، ص۲۶۸.    
[۶۴] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۴۷۱.    


محمد کتاب‌هایی تألیف کرده که عبارتند از:
• التبصره؛
[۶۵] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۹۷.    

• مختصر کتاب النوادر تألیف شیخ ابومحمد بن ابی‌زید؛
[۶۶] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۴۷۱.    
[۶۷] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۳۷۲.    
[۶۸] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۴، ص۱۷۳.    
[۶۹] یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۲۷.    
[۷۰] مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۲۲۶.    
[۷۱] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۹۷.    

• تقید علی الجمل؛
• اختصار المبسوط لاسماعیل الدباس؛
• الرد علی العطار.


قرطبی در ماه ربیع الاول در سال ۴۱۸ یا ۴۱۹ (هجری قمری) در بلنسیه از دنیا رفت
[۷۲] اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق (علیه‌السلام)، موسوعه طبقات الفقهاء، ج۵، ص۳۲۵.    
[۷۳] قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۸۸.    
[۷۴] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۴۷۲.    
[۷۵] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۴، ص۱۷۳.    
[۷۶] یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۲۷.    
[۷۷] ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۴، ص۲۶۸.    
[۷۸] مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۲۲۶.    
[۷۹] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۹۷.    
[۸۰] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۹۷.    
و در همان‌جا به خاک سپرده شد.
(دیگر منابع:
[۸۱] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۹۷.    
[۸۲] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۹۷.    
[۸۳] مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۲۲۵.    
[۸۴] ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۴، ص۲۶۸.    
[۸۵] یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۲۷.    
[۸۶] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۴، ص۱۷۳.    
[۸۷] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۳۷۳.    
[۸۸] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۴۷۲.    
[۸۹] ذهبی، محمد بن احمد، دول الاسلام، صص۲۱۸ و ۲۱۹.
[۹۰] ذهبی، محمد بن احمد، الاعلام یوفیات الاعلام، ج۱، ص۲۸۳.
[۹۱] ذهبی، محمد بن احمد، العبر فی خبر من غبر، ج۲، ص۲۳۷.    
سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، تاریخ الخلفاء، ص۴۷۴.)


۱. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۹۷.    
۲. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۹۷.    
۳. ↑ مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۲۲۵.    
۴. ↑ ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۴، ص۲۶۸.    
۵. ↑ یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۲۷.    
۶. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۴، ص۱۷۳.    
۷. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۳۷۳.    
۸. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۴۷۲.    
۹. ↑ ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۴۸۳.    
۱۰. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۹۷.    
۱۱. ↑ ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۴، ص۲۶۸.    
۱۲. ↑ یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۲۷.    
۱۳. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۴، ص۱۷۳.    
۱۴. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۳۷۲.    
۱۵. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۴۷۱.    
۱۶. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۴، ص۱۷۳.    
۱۷. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۳۷۴.    
۱۸. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۴۷۲.    
۱۹. ↑ مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۲۲۵.    
۲۰. ↑ ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۴، ص۲۶۸.    
۲۱. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۳۷۲.    
۲۲. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۴۷۱.    
۲۳. ↑ قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۸۷.    
۲۴. ↑ مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۲۲۶.    
۲۵. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۳۷۳.    
۲۶. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۴۷۱.    
۲۷. ↑ مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۲۲۶.    
۲۸. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۳۷۳.    
۲۹. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۴۷۱.    
۳۰. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۳۷۲.    
۳۱. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۴، ص۱۷۳.    
۳۲. ↑ یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۲۷.    
۳۳. ↑ ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۴، ص۲۶۸.    
۳۴. ↑ مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۲۲۶.    
۳۵. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۹۷.    
۳۶. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۹۷.    
۳۷. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۴۷۱.    
۳۸. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۳۷۲.    
۳۹. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۴، ص۱۷۳.    
۴۰. ↑ یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۲۷.    
۴۱. ↑ ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۴، ص۲۶۸.    
۴۲. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۹۷.    
۴۳. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۹۷.    
۴۴. ↑ ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۴۸۳.    
۴۵. ↑ مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۲۲۵.    
۴۶. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۳۷۲.    
۴۷. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۴۷۱.    
۴۸. ↑ عطیه اندلسی، عبدالحق بن غالب، فهرسة ابن عطیه،ج۱، ص۸۰.    
۴۹. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۹۷.    
۵۰. ↑ مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۲۲۵.    
۵۱. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۳۷۲.    
۵۲. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۴۷۱.    
۵۳. ↑ ابن خاقان، فتح بن محمد، قلائد العقیان و محاسن الاعیان، ج۴، ص۹۰۸.
۵۴. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۹۷.    
۵۵. ↑ مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۲۲۶.    
۵۶. ↑ یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۲۷.    
۵۷. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۴، ص۱۷۳.    
۵۸. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۳۷۲.    
۵۹. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۴۷۱.    
۶۰. ↑ ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیة الملتمس، ص۱۱۲.    
۶۱. ↑ ابن خاقان، فتح بن محمد، قلائد العقیان و محاسن الاعیان، ج۴، ص۹۰۸.
۶۲. ↑ مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۲۲۶.    
۶۳. ↑ ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۴، ص۲۶۸.    
۶۴. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۴۷۱.    
۶۵. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۹۷.    
۶۶. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۴۷۱.    
۶۷. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۳۷۲.    
۶۸. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۴، ص۱۷۳.    
۶۹. ↑ یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۲۷.    
۷۰. ↑ مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۲۲۶.    
۷۱. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۹۷.    
۷۲. ↑ اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق (علیه‌السلام)، موسوعه طبقات الفقهاء، ج۵، ص۳۲۵.    
۷۳. ↑ قاضی یحصبی، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۷، ص۲۸۸.    
۷۴. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۴۷۲.    
۷۵. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۴، ص۱۷۳.    
۷۶. ↑ یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۲۷.    
۷۷. ↑ ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۴، ص۲۶۸.    
۷۸. ↑ مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۲۲۶.    
۷۹. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۹۷.    
۸۰. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۹۷.    
۸۱. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۹۷.    
۸۲. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۹۷.    
۸۳. ↑ مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۲۲۵.    
۸۴. ↑ ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۴، ص۲۶۸.    
۸۵. ↑ یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۲۷.    
۸۶. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۴، ص۱۷۳.    
۸۷. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۳۷۳.    
۸۸. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۴۷۲.    
۸۹. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، دول الاسلام، صص۲۱۸ و ۲۱۹.
۹۰. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، الاعلام یوفیات الاعلام، ج۱، ص۲۸۳.
۹۱. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، العبر فی خبر من غبر، ج۲، ص۲۳۷.    


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «محمد بن عمر بن یوسف قرطبی»، ج۳، ص۳۵۴.


رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 419 (قمری) | شاعران مالکی قرن 5 (قمری) | شخصیت‌های مالکی قرن 5 (قمری) | فقهای مالکی قرن 5 (قمری) | مؤلفان مالکی قرن 5 (قمری) | محدثان مالکی قرن 5 (قمری)
جعبه ابزار