محمد بن محمد بزاز
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
محمد بن محمد بزاز (
۳۲۹ ـ
۴۱۹ هـ.ق) از فقهای
حنفی، اهل علم و معرفت بود.
او از استادانی چون
اسماعیل بن محمد صفار،
محمد بن عمر بختری و
ابوبکر شافعی حدیث شنید و روایت کرد.
از جمله شاگردان او خطیب بغدادی، علی بن طاهر موصلی و عبداللّه لسمیع بن علی هاشمی بودند.
او تاجری ثروتمند بود اما در پی واقعه‌ای در بغداد و مصادره اموالش، فقیر شد.
اثر حدیثی او، نوشته‌ای بر اساس املای استادش ابوجعفری بختری است.
او در سال ۴۱۹ (هجری قمری) درگذشت و در باب حرب دفن شد.
ابوالحسن محمد بن محمد بن محمد بن ابراهیم بزاز بغدادی ملقب به
ابن مخلد در سال ۳۲۹ (هجری قمری) به دنیا آمد.
از فقهای حنفی مذهب
عراق، اهل علم و معرفت بود.
خطیب بغدادی او را فردی صادق و راستگو می‌داند.
وی فردی تاجر و بسیار ثروتمند بود.
ابوالحسن از کسانی چون اسماعیل بن محمد صفار، محمد بن عمر بختری رزاز و
عمر بن حسن شیبانی حدیث شنیده و آخرین کسی است که از آن‌ها روایت کرده است.
همچنین
ابوعمرو بن سماک احمد بن سلیمان نجاد،
جعفر بن محمد خلدی و ابوبکر شافعی از دیگر استادان وی به شمار می‌آیند که از آن‌ها حدیث شنیده و روایت کرده است.
بزاز افرادی چون
علی بن طاهر موصلی،
ابوالقاسم بن ابی‌العلاء مصیصی،
عبداللّه لعزیر کتابی،
حسین بن علی بن بسبری،
علی بن حسن ربعی،
عبداللّه لسمیع بن علی هاشمی، ابوتمام هبه الله بن محمد،
ابوالقاسم بن بیان رزاز،
ابوبکر احمد بن علی طریثیثی و محمد بن عبداللّه لکریم بن خشیش از شاگردان و راویان وی محسوب می‌شوند.
خطیب بغدادی نیز از شاگردان وی بوده است.
در سال
۴۱۸ (هجری قمری)
بهاءالدوله دیلمی، قصر باشکوه
معزالدوله، معروف به دار معزیه را تخریب کرد.
در پی این حادثه، معزالدوله برای آن هزار هزار دینار غرامت تعیین کرد.
بهاءالدوله نیز تمام این غرامت را از اهالی محله کرخ بغداد جمع‌آوری کرد.
به احتمال فراوان در این واقعه از وی خواسته شد تا در موضوعی شهادت بدهد، اما وی از ادای شهادت خودداری کرد، به همین دلیل از ترس مصادره اموالش به مصر رفت.
اما پس از یک سال دوباره به
بغداد بازگشت
و تمام اموال و دارایی‌اش در جریان جمع‌آوری غرامت مصادره شد. به حدی فقیر گشت که هنگام مرگش کفنی از مال خود نداشت و خلیفه القادر برای او کفن فرستاد.
اثر
محمد نوشته‌ای حدیثی است که املای استادش ابوجعفری بختری بوده است.
ابن مخلد در سال ۴۱۹ (هجری قمری) وفات یافت و در باب حرب مدفون گردید.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «محمد بن محمد بزاز»، ج۳، ص۲۹۳.
