• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

محمد بن یوسف قنطری

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: محمد بن یوسف قنطری


محمد بن یوسف قنطری (م حدود ۵۴۰ هـ.ق) فقیه حنفی‌مذهب و منسوب به محله رأس‌القنطره در نیشابور بود.
دو اثر فقهی از او به‌نام‌های الأوضح فی فروع الحنفیة و نظم المبانی فی الفروع باقی مانده است.
اثری دیگر به نام التصریح فی شرح قصیدة کثیر و ابن ذریح نیز گاه به او نسبت داده شده است.
اما به‌درستی آن تردید وجود دارد، چراکه منابعی مانند کحّاله و اسماعیل پاشا این کتاب را متعلق به محمد بن حسن راشدی دانسته‌اند.
همچنین، از فردی دیگر با نام مشابه ـ ابوالفتح محمد بن یوسف قنطری سُغدی ـ نیز یاد شده، که با یکی دانستن این دو، به‌سبب تفاوت زمانی و جغرافیایی، بعید می‌نماید.
وفات ایشان در حدود سال ۵۴۰ (هجری قمری) گزارش شده است.


ابوالقاسم محمد بن یوسف بن احمد قنطری نیشابوری
[۱] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۸۹.    
[۲] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۱۲۲.    
[۳] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۲۰۲.    
فقیه
[۴] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۱۲۲.    
حنفی مذهب
[۵] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۸۹.    
[۶] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۱۲۲.    
[۷] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۲۰۲.    
و منسوب به رأس القنطره، محله‌ای در نیشابور بود.
[۸] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۰، ص۴۹۸.    
[۹] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۸۹.    
[۱۰] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۱۲۲.    
[۱۱] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۲۰۲.    
از حیات فردی، علمی و اجتماعی او اطلاعات چندانی در دست نیست.

ابوالقاسم کتاب‌هایی تالیف کرده که عبارتند از:
• الأوضح فی فروع الحنفیه؛
[۱۲] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۸۹.    
[۱۳] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۲۰۲.    

• نظم المبانی فی الفروع.
[۱۴] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۸۹.    
[۱۵] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۹۶۴.    

کحّاله اثر دیگری را به نام التصریح فی شرح قصیدة کثیر و ابن ذریح به وی نسبت داده
[۱۶] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۱۲۲.    
که ظاهراً صحیح نیست.

زیرا خود کحّاله این اثر را در جای دیگر به ابوعبداللّه محمد بن حسن بن مخلوف راشدی مغربی نسبت داده است.
[۱۷] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۲۲۱.    

اسماعیل پاشا نیز این اثر را از آنِ محمد بن حسن بن مخلوف راشدی می‌داند.
[۱۸] بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ص۲۹۳.    


درباره محمد بن یوسف، شخص دیگری با همین نام وجود دارد که ابن ابی‌الوفاء از شخصی به نام ابوالفتح محمد بن یوسف بن احمد قنطری سُغْدی یاد کرده است.
که این شخص در حدود ۴۹۳ (هجری قمری) در رأس القنطره، یکی از روستاهای سمرقند به دنیا آمده است.
در سال پانصد، چهل و اندی به بغداد وارد شده است.
ابن ابی‌الوفاء، از تاریخ وفات او سخن نگفته و اثری را نیز برای وی معرفی نمی‌کند.
[۱۹] قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیئه، ج۲، ص۱۴۶.    
بنابراین با توجه به اختلافات موجود، احتمال اتحاد او با این فرد ضعیف است.


قنطری در مورد وفاتش به گفته اسماعیل پاشا حدود ۵۴۰ (هجری قمری) درگذشته است.
[۲۰] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۸۹.    
[۲۱] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۱۲۲.    
(دیگر منابع:
[۲۲] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۲۰۲.    
[۲۳] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۹۶۴.    
[۲۴] لکنوی، عبدالحی، الفوائد البهية في تراجم الحنفيه، ص۲۰۲.
)


۱. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۸۹.    
۲. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۱۲۲.    
۳. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۲۰۲.    
۴. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۱۲۲.    
۵. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۸۹.    
۶. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۱۲۲.    
۷. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۲۰۲.    
۸. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۰، ص۴۹۸.    
۹. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۸۹.    
۱۰. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۱۲۲.    
۱۱. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۲۰۲.    
۱۲. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۸۹.    
۱۳. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۲۰۲.    
۱۴. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۸۹.    
۱۵. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۹۶۴.    
۱۶. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۱۲۲.    
۱۷. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۲۲۱.    
۱۸. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ص۲۹۳.    
۱۹. ↑ قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیئه، ج۲، ص۱۴۶.    
۲۰. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۸۹.    
۲۱. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۱۲۲.    
۲۲. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۲۰۲.    
۲۳. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۹۶۴.    
۲۴. ↑ لکنوی، عبدالحی، الفوائد البهية في تراجم الحنفيه، ص۲۰۲.


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «محمد بن یوسف قنطری»، ج۴، ص۳۷۲.


رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 540 (قمری) | شخصیت‌های قرن 6 (قمری) | علمای حنفی قرن 6 (قمری) | فقیهان حنفی قرن 6 (قمری) | مؤلفان قرن 6 (قمری)
جعبه ابزار