• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

محمد بن یوسف کفرطابی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: محمد بن یوسف کفرطابی


محمد بن یوسف کفرطابی (م ۴۵۳ هـ.ق) از علمای برجسته قرن پنجم هجری بود.
وی منسوب به شهر کَفَرطاب، واقع میان مَعَرَّه و حلب در سوریه است، اما مدتی نیز در شیراز اقامت داشت.
او دانش حدیث را از ابوالسمح حنبلی و علم قرائت را از طلیطلی فرا گرفت.
ایشان در زمینه‌های نحو، ادبیات، لغت و شعر نیز مهارت داشت و به‌عنوان یکی از ادیبان و نحویون زمان خود شناخته می‌شد.
او چهل سال در جامع حلب تدریس و اقامه‌ی نماز کرد. از جمله شاگردان او می‌توان به ابوالثناء محمود بن نعمه بن ارسلان شیرازی اشاره کرد.
آثار برجسته وی شامل؛ نقد الشعر، غریب القرآن، بحر النحو می‌باشد.
ایشان در سال ۴۵۳ (هجری قمری) درگذشت، هرچند در مورد تاریخ دقیق وفات او اختلافاتی وجود دارد.



ابوعبداللّه محمد بن یوسف بن عمر بن کفرطابی معروف به ابن منیره
[۱] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۱۴۹.    
[۲] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۲۲۷.    
[۳] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۶۸۵.    
[۴] کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۱۳۲.    
[۵] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۸.    
[۶] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۲۸۵.    
[۷] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص ۱۹۷۳.    
[۸] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۵، ص۱۶۱.    
[۹] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۵، ص۶۶.    
منسوب به کَفَرطاب شهری در میانه معرّه و حلب در سوریه بوده،
[۱۰] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، ج۴، ص۴۷۰.    
[۱۱] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۱۴۹.    
ولی مدتی در شیراز می‌زیست.
[۱۲] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۵، ص۱۶۱.    
[۱۳] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۶۸۵.    
[۱۴] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۸.    
[۱۵] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۱۴۹.    
[۱۶] کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۱۳۲.    
[۱۷] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۲۸۵.    

وی از دانشمندان علم نحو،
[۱۸] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۶۸۵.    
[۱۹] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۸.    
[۲۰] کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۱۳۲.    
[۲۱] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۲۸۵.    
ادیب،
[۲۲] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۵، ص۶۶.    
[۲۳] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۱۴۹.    
[۲۴] کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۱۳۲.    
لغت‌شناس
[۲۵] کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۱۳۲.    
و شاعر بود.
[۲۶] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۵، ص۱۶۲.    

مدت چهل سال در جامع حلب به تدریس اشتغال داشت و اقامه نماز می‌کرد.
[۲۷] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۱۴۹.    


ابوعبداللّه دانش حدیث را از استادانی چون ابوالسمح حنبلی
[۲۸] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۶۸۵.    
[۲۹] کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۱۳۲.    
[۳۰] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۲۸۵.    
و علم قرائت را از طلیطلی آموخت.
[۳۱] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۵، ص۱۶۲.    


محمد بن یوسف شاگردانی داشت که از جمله شاگردان او؛ ابوالثناء محمود بن نعمه بن ارسلان شیرازی است.
[۳۲] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۵، ص۱۶۲.    



کفرطابی کتاب‌هایی تألیف کرده که عبارتند از:
• نقد الشعر؛
[۳۳] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۸.    
[۳۴] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص ۱۹۷۳.    
[۳۵] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۵، ص۶۶.    
[۳۶] زرکلی، خیرالدین، الاعلام،، ج۷، ص۱۴۹.    
[۳۷] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۶۸۵.    
[۳۸] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۵، ص۱۶۲.    
[۳۹] کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۱۳۲.    
[۴۰] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۲۸۵.    

• و غریب القرآن؛
[۴۱] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۸.    
[۴۲] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۵، ص۶۶.    
[۴۳] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۱۴۹.    
[۴۴] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۶۸۵.    
[۴۵] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۵، ص۱۶۲.    
[۴۶] کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۱۳۲.    

• بحر النحو؛
[۴۷] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۲۲۷.    
[۴۸] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۸.    
[۴۹] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۵، ص۶۶.    
[۵۰] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۱۴۹.    
[۵۱] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۶۸۵.    
[۵۲] کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۱۳۲.    
[۵۳] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۲۸۵.    
[۵۴] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۲۸۵.    

ایشان در کتاب اخیر بسیاری از اصول نحویون را نقض کرده است.
[۵۵] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۲۲۷.    
[۵۶] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۱۴۹.    
[۵۷] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۶۸۵.    
[۵۸] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۵، ص۱۶۲.    
[۵۹] کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۱۳۲.    
[۶۰] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۲۸۵.    


ابن منیره در سال ۴۵۳ (هجری قمری) درگذشت.
[۶۱] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۶۸۵.    
[۶۲] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۵، ص۶۶.    
[۶۳] کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۱۳۲.    
در تاریخ مرگ او اختلاف است.
[۶۴] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۲۸۵.    
[۶۵] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۵، ص۱۶۱.    
[۶۶] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۲۲۷.    
[۶۷] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۸.    
[۶۸] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص ۱۹۷۳.    
[۶۹] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۵، ص۶۶.    
[۷۰] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۱۴۹.    

(دیگر منابع:
[۷۱] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۸.    
[۷۲] تفضلی، آذر و مهین فضائلی جوان، فرهنگ بزرگان، ص۶۰۳.
[۷۳] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص ۱۹۷۳.    
[۷۴] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۵، ص۶۶.    
[۷۵] دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه دهخدا، ج۱۲، ص۱۸۰۴۴.
)


۱. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۱۴۹.    
۲. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۲۲۷.    
۳. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۶۸۵.    
۴. ↑ کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۱۳۲.    
۵. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۸.    
۶. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۲۸۵.    
۷. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص ۱۹۷۳.    
۸. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۵، ص۱۶۱.    
۹. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۵، ص۶۶.    
۱۰. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، ج۴، ص۴۷۰.    
۱۱. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۱۴۹.    
۱۲. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۵، ص۱۶۱.    
۱۳. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۶۸۵.    
۱۴. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۸.    
۱۵. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۱۴۹.    
۱۶. ↑ کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۱۳۲.    
۱۷. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۲۸۵.    
۱۸. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۶۸۵.    
۱۹. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۸.    
۲۰. ↑ کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۱۳۲.    
۲۱. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۲۸۵.    
۲۲. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۵، ص۶۶.    
۲۳. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۱۴۹.    
۲۴. ↑ کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۱۳۲.    
۲۵. ↑ کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۱۳۲.    
۲۶. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۵، ص۱۶۲.    
۲۷. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۱۴۹.    
۲۸. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۶۸۵.    
۲۹. ↑ کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۱۳۲.    
۳۰. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۲۸۵.    
۳۱. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۵، ص۱۶۲.    
۳۲. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۵، ص۱۶۲.    
۳۳. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۸.    
۳۴. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص ۱۹۷۳.    
۳۵. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۵، ص۶۶.    
۳۶. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام،، ج۷، ص۱۴۹.    
۳۷. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۶۸۵.    
۳۸. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۵، ص۱۶۲.    
۳۹. ↑ کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۱۳۲.    
۴۰. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۲۸۵.    
۴۱. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۸.    
۴۲. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۵، ص۶۶.    
۴۳. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۱۴۹.    
۴۴. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۶۸۵.    
۴۵. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۵، ص۱۶۲.    
۴۶. ↑ کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۱۳۲.    
۴۷. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۲۲۷.    
۴۸. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۸.    
۴۹. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۵، ص۶۶.    
۵۰. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۱۴۹.    
۵۱. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۶۸۵.    
۵۲. ↑ کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۱۳۲.    
۵۳. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۲۸۵.    
۵۴. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۲۸۵.    
۵۵. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۲۲۷.    
۵۶. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۱۴۹.    
۵۷. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۶۸۵.    
۵۸. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۵، ص۱۶۲.    
۵۹. ↑ کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۱۳۲.    
۶۰. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۲۸۵.    
۶۱. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۶۸۵.    
۶۲. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۵، ص۶۶.    
۶۳. ↑ کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۱۳۲.    
۶۴. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۲۸۵.    
۶۵. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۵، ص۱۶۱.    
۶۶. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۲۲۷.    
۶۷. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۸.    
۶۸. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص ۱۹۷۳.    
۶۹. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۵، ص۶۶.    
۷۰. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۱۴۹.    
۷۱. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۸.    
۷۲. ↑ تفضلی، آذر و مهین فضائلی جوان، فرهنگ بزرگان، ص۶۰۳.
۷۳. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص ۱۹۷۳.    
۷۴. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۵، ص۶۶.    
۷۵. ↑ دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه دهخدا، ج۱۲، ص۱۸۰۴۴.


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «محمد بن یوسف کفرطابی»، ج۳، ص۳۶۵.


رده‌های این صفحه : ادیبان قرن 5 (قمری) | درگذشتگان سال 453 (قمری) | شاعران قرن 5 (قمری) | شخصیت‌های قرن 5 (قمری) | علمای علم قرائت قرن 5 (قمری) | علمای قرن 5 (قمری) | لغویون قرن 5 (قمری) | مؤلفان قرن 5 (قمری) | نحویان قرن 5 (قمری)
جعبه ابزار