• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

محمد سلیمان بن خلیفه انصاری

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





محمد سلیمان بن خلیفه انصاری (۴۱۷ ـ ۵۰۰ هـ.ق) فقیه، متکلم، شاعر و قاضی بزرگ مالقه بود.
وی از محضر بزرگان علم بهره برده و در جوانی به فراگیری علوم مختلف پرداخت.
ایشان در مالقه قاضی و در اشبیلیه سرپرست شورای شهر بود، اما بعداً از این مناصب برکنار شد.
از آثار مهم او المحلّی در شرح الموطّأ مالک و الفهرست است که توسط شاگردش ابن عطیه نقل شده است.
وی در ۵۰۰ (هجری قمری) درگذشت و در کنار کرسی قضاوت خود در مسجد دفن شد.




ابوعبداللّه محمد سلیمان بن خلیفه انصاری مالقی قاضی، فقیه، متکلم، ادیب، شاعر، زاهد و از علمای بزرگ مالقه بود. در سال ۴۱۷ (هجری قمری) متولد شد.
وی از همان اوان جوانی همت خویش را در طلب علم و استفاده از محضر بزرگان مصروف داشته و از هوش و ذکاوت بسیاری برخوردار بود.



انصاری از پدرش و برخی دیگر چون ابوعبداللّه محمد بن عتاب، محمد بن شماخ و ابوالولید سلیمان بن خلف باجی روایت کرده و فرزندش ابواسحاق ابراهیم و برخی دیگر نیز راوی از او بوده‌اند.



مالقی شاگردش ابن عطیه (م حدود ۵۴۱ هـ.ق) بود. ابن عطیه کتاب الفهرست را با تمام کتاب‌هایی که انصاری در فهرست مذکور از مشایخ خویش روایت کرده، از او روایت می‌کند. ابن عطیه همچنین از این‌که استاد او انصاری تألیفاتی در علم کلام داشته، خبر می‌دهد، ولی از آن‌ها نام نمی‌برد.



ابوعبداللّه در مالقه سمت قضاوت را برعهده داشت.
در اشبیلیه نیز سرپرست شورای این شهر بود که پس از مدتی از این سمت‌ها برکنار گردید.
[۲۳] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ص۳۷۱.



محمد سلیمان کتاب‌هایی تألیف کرده که عبارتند از:
المحلّی در شرح الموطّأ مالک است.
[۲۵] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۸، ص۸۷.
که با استقبال علمای معاصرش مواجه نشد و رواج نیافت.
[۲۹] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ص۳۷۱.

• اثر دیگر او الفهرست می‌باشد که شاگردش ابن عطیه آن را با تمام کتاب‌هایی که انصاری در فهرست مذکور از مشایخ خویش روایت کرده، از او روایت می‌کند.
• قطعه‌هایی از اشعار او نیز در بعضی کتب آمده است.



او در نهایت در ربیع الاول سال ۴۹۹ یا ۵۰۰ (هجری قمری) در مالقه درگذشت.
وی در قبری که از قبل در کنار کرسی قضاوت در مسجد برای خود آماده کرده بود، دفن شد.
(دیگر منابع:
[۳۸] باجی، سلیمان بن خلف، التعدیل و التجریح، ج۱، ص۱۱۵.
[۳۹] باجی، سلیمان بن خلف، التعدیل و التجریح، ج۱، ص۱۲۶.
[۴۰] باجی، سلیمان بن خلف، التعدیل و التجریح، ج۱، ص۱۶۷.
[۴۳] [https://lib.eshia.ir/۴۰۴۴۹/۱/۱۶۳/خلف تم جمعه من موقع الموسوعة الشعرية مرقم آلیا    ، معجم الشعراء العرب، ص۱۶۳.]
)



۱. ابن عطیه اندلسی، عبدالحق بن غالب، فهرسة ابن عطیه،ج۱، ص۱۳۳.    
۲. ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۳۵.    
۳. ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیة الملتمس، ص۷۸.    
۴. نباهی، علی بن عبدالله، المرقبه العلیا فیمن یستحق القضاء والفتیا تاریخ قضاه الاندلس، ص۱۰۰.    
۵. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ص۱۲۲.    
۶. ابن عطیه اندلسی، عبدالحق بن غالب، فهرسة ابن عطیه،ج۱، ص۱۳۳.    
۷. ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۳۵.    
۸. ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیة الملتمس، ص۷۸.    
۹. نباهی، علی بن عبدالله، المرقبه العلیا فیمن یستحق القضاء والفتیا تاریخ قضاه الاندلس، ص۱۰۰.    
۱۰. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ص۱۲۲.    
۱۱. ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۳۵.    
۱۲. ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۳۵.    
۱۳. ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۳۵.    
۱۴. ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۳۵.    
۱۵. نباهی، علی بن عبدالله، المرقبه العلیا فیمن یستحق القضاء والفتیا تاریخ قضاه الاندلس، ص۱۰۰.    
۱۶. ابن عطیه اندلسی، عبدالحق بن غالب، فهرسة ابن عطیه،ج۱، ص۱۳۶.    
۱۷. نباهی، علی بن عبدالله، المرقبه العلیا فیمن یستحق القضاء والفتیا تاریخ قضاه الاندلس، ص۱۰۰.    
۱۸. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ص۱۲۲.    
۱۹. ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۳۵.    
۲۰. ابن عطیه اندلسی، عبدالحق بن غالب، فهرسة ابن عطیه،ج۱، ص۱۳۳.    
۲۱. ابن عطیه اندلسی، عبدالحق بن غالب، فهرسة ابن عطیه،ج۱، ص۱۳۳.    
۲۲. نباهی، علی بن عبدالله، المرقبه العلیا فیمن یستحق القضاء والفتیا تاریخ قضاه الاندلس، ص۱۰۰.    
۲۳. ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ص۳۷۱.
۲۴. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۵۰.    
۲۵. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۸، ص۸۷.
۲۶. نباهی، علی بن عبدالله، المرقبه العلیا فیمن یستحق القضاء والفتیا تاریخ قضاه الاندلس، ص۱۰۰.    
۲۷. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ص۱۲۲.    
۲۸. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۵۰.    
۲۹. ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ص۳۷۱.
۳۰. نباهی، علی بن عبدالله، المرقبه العلیا فیمن یستحق القضاء والفتیا تاریخ قضاه الاندلس، ص۱۰۰.    
۳۱. ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیة الملتمس، ص۷۸.    
۳۲. ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۳۵.    
۳۳. نباهی، علی بن عبدالله، المرقبه العلیا فیمن یستحق القضاء والفتیا تاریخ قضاه الاندلس، ص۱۰۰.    
۳۴. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ص۱۲۲.    
۳۵. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۵۰.    
۳۶. نباهی، علی بن عبدالله، المرقبه العلیا فیمن یستحق القضاء والفتیا تاریخ قضاه الاندلس، ص۱۰۰.    
۳۷. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، تنویر الحوالک، ج۱، ص۴۰.    
۳۸. باجی، سلیمان بن خلف، التعدیل و التجریح، ج۱، ص۱۱۵.
۳۹. باجی، سلیمان بن خلف، التعدیل و التجریح، ج۱، ص۱۲۶.
۴۰. باجی، سلیمان بن خلف، التعدیل و التجریح، ج۱، ص۱۶۷.
۴۱. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ص۱۲۲.    
۴۲. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکمله لکتاب الصله، ج۴، ص۸۷.    
۴۳. [https://lib.eshia.ir/۴۰۴۴۹/۱/۱۶۳/خلف تم جمعه من موقع الموسوعة الشعرية مرقم آلیا    ، معجم الشعراء العرب، ص۱۶۳.]
۴۴. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۵۰.    



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «محمد سلیمان بن خلیفه انصاری»، ج۳، ص۲۹۱.






جعبه ابزار