مرح (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مرح:
(فِي الْأَرْضِ مَرَحًا) مرح: بر وزن فرح، به معنى «شدت خوشحالى در برابر يک موضوع باطل و بى‌اساس» و نيز به معنى «غرور و مستى ناشى از نعمت» است. در اين آيه، «لقمان» - همان برده سياه‌پوست كه يک سوره در قرآن به نام اوست - به پسرش سفارش مى‌كند كه هرگز با تكبر و غرور و سرمستى گام برمدار كه
خداوند اين‌گونه افراد را دوست ندارد. اين دستور حكمت‌آميز لقمان، درست در مورد كسانى كه امروز با ماشين مغرورانه و خودپسندانه در
آب و
خاک بسرعت عبور مى‌كنند و موجب آزار ديگران مى‌شوند كاملا مطابقت دارد.
به موردی از کاربرد
مرح در
قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ لَا تُصَعِّرْ خَدَّكَ لِلنَّاسِ وَ لَا تَمْشِ فِي الْأَرْضِ مَرَحًا إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ كُلَّ مُخْتَالٍ فَخُورٍ) (پسرم! با بى‌اعتنايى از مردم روى مگردان و با تكبر و غرور بر زمين راه مرو كه خداوند هيچ متكبّر فخر فروشى را دوست ندارد.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
راغب گفته كلمه صعر به معناى كج بودن گردن و كلمه تصعير به معناى گرداندن گردن از نظرها از روى تكبر است، هم چنان كه خداى تعالى فرمود:
(وَ لا تُصَعِّرْ خَدَّكَ لِلنَّاسِ) و نيز گفته: كلمه مرح به معناى شدت خوشحالى و زياده روى در آن است.
و بنا به گفته وى معنا چنين مى‌شود كه: روى خود از در تكبر از مردم بر مگردان و نيز در
زمین چون آنان كه بسيار خوشحالند راه مرو، كه خدا دوست نمى‌دارد كسانى را كه دستخوش خيلاء و كبرند و اگر كبر را خيلاء خوانده‌اند، بدين جهت است كه آدم متكبر خود را بزرگ خيال مى‌كند و چون فضيلت براى خود خيال مى‌كند، زياد فخر مى‌فروشد.
• شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «مرح»، ج۴، ص۲۷۴.
