|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
بهمن پهلوی، کاخ kāx-e bahman-e pahlavī، یکی از بناهای تاریخی مجموعه سعدآباد در تهران، در دوران محمدرضا شاه ساخته شد. پیش از انقلاب محل اقامت بهمن پهلوی، فرزند غلامرضا پهلوی بود. این کاخ دو طبقه و ۴۱۰ مترمربع زیربنا دارد و با سبک معماری سنتی خانه‌های شمیران، نمای آجری، سقف شیروانی فلزی و در و پنجره‌های چوبی طراحی شده است. کاخ در ضلع شمالی سعدآباد و نزدیک درِ دربند قرار دارد و با پل باریکی به خیابان اصلی مجموعه متصل است. پس از انقلاب، مدتی بلااستفاده ماند، سپس در سال (۱۳۷۱ هـ.ش) به مرکز آموزش سعدآباد و از سال (۱۳۸۲ هـ.ش) به دفتر یونسکو در ایران اختصاص یافت. ایوان‌ها و سقف شیروانی آن در سال (۱۳۸۱ هـ.ش) مرمت شدند. کاخ بهمن پهلوی از بناهای تاریخی در مجموعه‌ی فرهنگی ـ تاریخی سعدآباد است. این کاخ محل اقامت بهمن پهلوی و اکنون یکی از دفترهای یونسکو در ایران است. کاخ بهمن در میان مجموعه کاخ‌های سعدآباد دارای سبک معماری منحصر به فردی است. این بنا که تاریخ دقیق احداث آن مشخص نیست، از کاخ‌هایی است که در زمان سلطنت محمدرضا شاه به مجموعه‌ی سعدآباد اضافه شده است. کاخ بهمن در دو طبقه و ۴۱۰ مـ۲ زیربنا (هر طبقه ۲۰۵ مـ۲) و با معماری سنتی به سبک خانه‌های قدیمی شمیران ساخته شده است. نمای آجری، شیروانی فلزی، در و پنجره‌های چوبی و نیز ترکیب رنگ‌های به‌کاررفته در نما، آن را در هماهنگی کامل با محیط پیرامونی خود قرار داده است، به طوری که گویی بنا جزئی از طبیعت پیرامونی خود شده است. [۱]
تحقیقات میدانی مؤلف.
[۲]
اطلاعات موجود در پلان ساختمان.
کاخ بهمن در ضلع شمالی مجموعه‌ی سعدآباد و نزدیک درِ دربند واقع شده و دومین کاخی است که هنگام ورود از در شمالی باغ بر فراز تپه‌ای در حاشیه‌ی رودخانه‌ی دربند دیده می‌شود. این کاخ با پلی نه‌چندان عریض به خیابان اصلی کاخ متصل است و برای دسترسی به ورودی آن ۳۱ پله در ضلع شرقی ساختمان طراحی شده که بر زیبایی نمای خارجی بنا افزوده است. این کاخ از اطراف به کاخ‌هایی منتهی می‌شود که عبارتند از: • در شمال این کاخ، کاخ غلامرضا پهلوی؛ • در ضلع جنوبی‌اش کاخ شمس پهلوی (محل اقامت خواهر محمدرضا شاه و موزه‌ی مردم‌شناسی کنونی) قرار دارد. این کاخ پیش از انقلاب (۱۳۵۷ هـ.ش)، محل اقامت بهمن، پسر غلامرضا پهلوی (ششمین فرزند، سومین پسر و تنها فرزند رضا شاه پهلوی از دومین همسرش، توران امیرسلیمانی)، برادر ناتنی محمدرضا شاه بود. مدتی بدون استفاده ماند تا این‌که در سال (۱۳۷۱ هـ.ش) کاربری اداری پیدا کرد و به مرکز آموزش سعدآباد برای برگزاری دوره‌های آموزشی چون موسیقی، نقاشی، خوش‌نویسی و نگارگری بدل شد. از سال (۱۳۸۲ هـ.ش) به بعد، در اختیار سازمان علمی، فرهنگی و آموزشی ملل متحد، یونسکو قرار گرفت و ورود مردم و بازدیدکنندگان به آن محدود شد. [۳]
تحقیقات میدانی مؤلف.
[۴]
«معرفی یکی از بناهای مجموعه‌ی تاریخی سعدآباد: کاخ بهمن»، واحد پژوهش مجموعه‌ی تاریخی ـ فرهنگی سعدآباد.
[۵]
«مجموعه‌ی تاریخی ـ فرهنگی سعدآباد»، راسخون (بش).
ایوان‌ها و شیروانی این کاخ یک بار در سال (۱۳۸۱ هـ.ش) مرمت شد و عملیات رفع رطوبت در آن‌ها انجام گرفت. [۶]
قانعی، پیام، «مرمت شیروانی کاخ بهمن»، مجموعه‌ی فرهنگی ـ تاریخی سعدآباد (گزارش عملکرد سال ۱۳۸۱ ش)، دفتر فنـی مجموعه‌ی فرهنـگی ـ تاریخی سعدآباد، تهران، ۱۳۸۲ ش، ص۱۱۵-۱۱۶.
[۷]
Rasekhoon, www.rasekhoon.net/ article/ print-۴۱۰۵۶. aspx (acc. Nov. ۵, ۲۰۱۱).
• لالمی، شیده، دانشنامه تهران بزرگ، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «کاخ بهمن پهلوی»، ص۵۵۶. رده‌های این صفحه : دانشنامه تهران بزرگ | کاخ های تهران
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
