|
| ||||||||||||||||||||||||||
خاتونبارگاه، کوه kūh-e xātūn-bārgāh، در شمالشرقی رودبار قصران قرار دارد و شامل کوه، گردنه و محوطهای وسیع در انتهای درهای است که از فشم آغاز شده و به دشت لار و مازندران میرسد. قله خاتونبارگاه با ارتفاع ۳۸۷۷ متر در شرق محوطه و شمال گردنه واقع شده و دارای مراتع غنی با پوشش گیاهی صنعتی و دارویی است. گردنه خاتونبارگاه، گذرگاه تاریخی شمیران به دشت لار و مازندران بوده و مسیرهای صعود شرقی و غربی برای کوهنوردان دارد. محوطه هموار با تپهماهورهای فراوان و دو کوه صخرهای در مرکز، آبریز رودخانه خاتونبارگاه و شاخههای رودخانه لار را تأمین میکند. این منطقه حفاظتشده و دسترسی به آن دشوار است و دارای غاری محدود با افسانههای محلی مرتبط با خاتون خواهر رستم است. از فراز قله خاتونبارگاه، چشمانداز وسیعی از دشتها و درههای پیرامون دیده میشود. کوه خاتون بارگاه کوه، گردنه و محوطهای در منتهاالیه شمالشرقی بخش رودبار قصران. این مجموعه در انتهای درهای واقع است که از فشم آغاز میشود و در جهت شرق به مزرعه فردآباد و سپس به روستاهای زایگان، آبنیک و گرمابدر میرسد و در ادامه مسیر خود به سوی شرق، از مزارع و مراتع پیرجبار، شیربرکش و محوطه خاتونبارگاه عبورکرده، به کوه خاتونبارگاه و گردنه خاتونبارگاه پایان میپذیرد. آبریز این دره و تنگه از شرق به غرب است و یکی از ۳ شاخه اصلی رودخانه جاجرود را تشکیل میدهد. آبریز سمت شرق و شمال کوه و گردنه خاتونبارگاه به دشت و رودخانه لار منتهی میشود. موقعیت کوه، گردنه و محوطه خاتونبارگاه بدین شرح است: کوه خاتونبارگاه در سمت شمالِ گردنه خاتونبارگاه و در سمت شرقِ محوطه خاتونبارگاه، در °۵۱ و ´۴۲ و ´´۳۰ طول شرقی و °۳۶ و ´۵۹ و ´´۳۰ عرض شمالی و در ارتفاع متوسط ۸۷۷‘ ۳ متری از سطح دریا جای دارد. گردنه خاتونبارگاه در سمت جنوب کوه خاتونبارگاه و در سمت جنوب شرقی محوطه خاتونبارگاه، در °۵۱ و ´۴۲ طول شرقی و °۳۵ و ´۵۸ و ´´۵۰ عرض شمالی و در ارتفاع متوسط ۳۵۰‘ ۳ متری از سطح دریا واقع است. محوطه خاتونبارگاه در سمت غرب کوه خاتونبارگاه و در جهت شمال غربی گردنه خاتونبارگاه، در °۵۱ و ´۴۰ و ´´۲۰ طول شرقی و °۳۶ و ´۵۹ و ´´۴۰ عرض شمالی و در ارتفاع ۸۱۵‘۲ متری از سطح دریا قرار دارد. قله خاتونبارگاه و چند قله فرعی دیگر که در شرق آن قرار دارند، آخرین قلهها بر روی خطالرأسی بلند و طولانیاند که از قله برج خلنو آغاز میشود و تا تنگه یونزار ادامه مییابد. قله خاتونبارگاه به سبب سختیِ راهِ دستیابی به آن و داشتنِ طبیعت زیبا مورد توجه کوهنوردان است. در شرق این قله رو به سمت جنوب، دیوارهای به همین نام وجود دارد که چندان مورد توجه کوهنوردان نیست. کوهنوردان برای صعود به این قله از دو مسیر شرقی و غربی استفاده میکنند: مسیر شرقی از طریق انتهای جاده خاکی گرمابدر به دشت لار و سپس از طریق گردنه یونزار به سمت چپ تغییر جهت داده، از طریق قلههای فرعی به قله خاتونبارگاه میرسد. مسیر غربی از طریق روستای آبنیک و گذر از دره دشت جانستون و ادامه مسیر به سمت راست و صعود به قله خرسنگ و خرسنگ کوچک، سرانجام، به قله خاتونبارگاه میرسد. البته این مسیر از مسیر شرقی طولانیتر است. آبریز سمت غرب کـوه خاتونبارگاه به رودخانه خاتونبارگاه، آبریز سمت شمال آن به رودخانه لار (نواحی کلاردک، دره لار، در محل دوآب) و آبریز سمت جنوب آن به تنگ یونزار و سپس رود لار در نزدیکی سفیدآب منتهی میشود. دامنه شرقی کوه خاتونبارگاه حدود ۰۰۰‘۵ متر پیشروی دارد و به نزدیکی سفیدآب میرسد. دامنههای کوه خاتونبارگاه از مراتع بسیار غنی و با پوشش گیاهی انبوه از انواع گیاهان صنعتی و دارویی است و یکی از چراگاههای کمنظیر منطقه به شمار میرود. بخشهای زیادی از دامنههای جنوبی و شرقی این کوه از مناطقِ حفاظتشده به شمار میرود و ورود همگان به آنجا ممکن نیست. گردنه خاتونبارگاه یکی از گذرگاههای سبکرو شمیران به دشت لار و از آنجا به مازندران (نور، بلده، کُجور) است. در گذشته، مردم ری و تهران برای دسترسی به مازندران چند راه سبکرو داشتند که یکی از آنها گردنه خاتونبارگاه بود. (برای کسب آگاهیهای بیشتر در خصوص راههای یاد شده، نک : ه د، دشت لار) این راه از فشم به زایگان، آبنیک، گرمابدر و محوطه خاتونبارگاه و از آنجا به بعد، پس از پشت سر گذاشتن پیچوخمهای بسیار و طی دامنه کوه خاتونبارگاه به گردنه خاتونبارگاه میرسید؛ آنگاه از مسیر سرازیری عبور کرده، به کاروانسرا و چشمه دوبرار دشت لار میرسید و در جهت شمالشرقی، دره تنگ سفیدآب را طی میکرد و کاروانسراهای آبشار اول و دوم را پشت سر گذاشته، در مسیر سربالایی سخت و دشواری به کوه و گردنه و کاروانسرای پاکبود رسیده، وارد سراشیبی تنگه گوشلک میشد و به بلده و نور مازندران میرسید. محوطه خاتونبارگاه که در مرکز آن دو کوه بلند صخرهای به ارتفاع حدود ۸۱۵‘۲ متر قرار دارد، دشتی نسبتاً هموار با تپهماهورهای فراوان است و مردم روستاهای اطراف حکایتهای زیادی درباره آن نقل میکنند. آنان میگویند که خاتون خواهر رستم و اینجا محل فرمانروایی او بوده است. به گفته مردم آنجا، خاتون در غار این کوه گنجهای فراوانی ذخیرهکرده است که همچنان وجود دارد. در سمت شمالغربی محوطه خاتونبارگاه، دو صخره سنگی در امتداد شرق به غرب یکدیگر قرار دارند که از میان آن دو، رودخانه کوچکی به سمت جنوب و سپس غرب جریان دارد. در بدنه شرقی صخره غربی و به ارتفاع حدود ۱۰ متر از کف دره، دهانه غاری وجود دارد که حدود ۳۵ متر درازا دارد. (در حال حاضر تنها حدود ۱۰ متر به داخل غار میتوان پیش رفت و بعد از آن به سبب ریزش بخشی از سقف، غار مسدود شده است) در داخل غار حجم بسیار زیادی از خاک و سنگ، حاصل حفاریهای قاچاق، انباشته شده است؛ اما تاکنون آثاری که بر تاریخیبودن غار دلالت کند، یافت نشده است. • یاسینی و پازوکی طرودی، مجید و ناصر، دانشنامه تهران بزرگ، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «کوه خاتون بارگاه»، ص۷۹۷. ردههای این صفحه : دانشنامه تهران بزرگ | کوه های تهران
|
||||||||||||||||||||||||||
