ابو الاسود الدوئلی (شعر عاشورایی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ظالم بن عمرو (ابوالاسود) از
تابعین و
محدثان بزرگ، از
طایفه دئل، همراه
امیرالمومنین (علیهالسلام) در جنگهای
جمل،
صفین و
نهروان بود؛
پس از شهادت حضرت علی (علیهالسلام)، در
بصره خطبهای سوزناک ایراد کرد، علم
نحو را از اوضاع علی (علیهالسلام) آموخت و آثار خود را منتشر کرد.
تا سال
۶۹ هجری در بصره در اثر طاعون درگذشت.
ظالم بن عمرو، از بزرگان فقها و محدثان تابعین و از اصحاب حضرت علی (علیهالسّلام) بود. وی از طایفهی «دئل» بود، که در نسبت به آن «دؤلی» گویند.
ابو الاسود در قبول
ولایت علی (علیهالسّلام) و در محبّت به آن حضرت و فرزندان او پابرجا بود.
وی در جنگهای جمل و صفین و نهروان در رکاب حضرت علی (علیهالسّلام) شرکت کرده است و در سال
چهلم هجرت از سوی آن حضرت والی بصره بود و چون خبر شهادت حضرت علی (علیهالسّلام) به بصره رسید، بالای منبر رفت و خطبهای سوزناک ایراد کرد.
ابو الاسود بعد از شهادت علی (علیهالسّلام) نیز در بصره میزیست و
زیاد بن عبید و پسرش
عبید اللّه بن زیاد والیان بصره بر او سخت میگرفتند.
گویند در ایام پیری به
فارس سفر کرده است.
ابو الاسود به سال
۶۹ هجری در سن ۸۵ سالگی در شهر بصره به علت بیماری طاعون درگذشته است.
ابو الاسود واضع علم نحو بوده است و خود او گفته است: «من حدود آن را از علی بن ابیطالب (علیهالسّلام) فرا گرفتم.»
وی پس از شهادت حضرت علی (علیهالسّلام) بر آن شد که نوشتههای خود را منتشر کند و کیفیت وضع «
اعراب و
اعجام» را به مردمان یاد دهد.
پس از او
نصر بن عاصم بصری کارش را ادامه داد.
ابوالاسود در شهادت امام حسین (علیهالسّلام) مرثیهای سرود و خواهان تقاص از قاتلان وی شد. | | |
| اقول و ذاک من جزع و وجدازال اللّه ملک بنی زیاد | | |
| و ابعدهم بما غدروا و خانواکما بعدت ثمود و قوم عاد | | |
| و لا رجعت رکائبهم الیهمالی یوم القیامة و التناد | | |
| | |
| | |
۱ - من در همه حال با هیجان و بیتابی میگویم: خدا ملک فرزندان زیاد را نابود کناد.
۲ - آنان مکر و حیله کردند. خدا آنان را همانند قوم
ثمود و
عاد براند.
۳ - و تا روز
قیامت و ندا در دادن، مقام و منصب به آنها برنگردد.
• دانشنامه شعر عاشورایی، ج۱، ص۶۱.
