حاکم شرع (فقه سیاسی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حاکم شرع به حاکمی گفته می‌شود که از جانب خداوند، چه به صورت مستقیم (مانند
پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم)) و چه با واسطه (مانند
امامان معصوم (علیهم‌السلام) و
فقیهان جامع‌الشرایط)، برای اداره امور جامعه و بندگان منصوب شده است.
در اصطلاح فقهی، بیشترین کاربرد این عنوان به فقیهی اطلاق می‌شود که دارای شرایط لازم برای رهبری و
قضاوت باشد.
اختیارات و قلمرو
ولایت حاکم شرع، به‌ویژه در حوزه تجارت، مورد بحث فقها قرار گرفته است.
حاكم شرع به حاكم منصوب از جانب خدا به‌طور مستقيم يا باواسطه اطلاق می شود.
به مجتهد جامع‌الشرايط حاكم شرع گفته مى‌شود.
حاكم شرع يا حاكم شرعى از جانب خدا براى نظم بخشى و ساماندهى امور بندگان و سرپرستى جامعه در قلمروى اختيارات و
ولایت تفویضی از سوى خداوند، گمارده می شود.
انتصاب حاکم شرع گاهی به طور مستقيم، همچون پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) گاه با واسطه، همچون امامان معصوم (علیهم‌السلام) كه توسط پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) به امامت نصب شده‌اند.
يا با واسطه واسطه مانند نايب خاص يا عام (فقيه جامع شرايط) كه توسط
امام معصوم (علیه‌السلام) (به نصب خاص يا عام) منصوب شده است.
بيشترين كاربرد عنوان حاكم شرع در كلمات فقها، فقيه جامع شرايط است.
از حدود ولايت حاكم شرع در باب تجارت سخن گفته‌اند.
•
عمید زنجانی، عباس‌علی، فقه سیاسی، برگرفته از مقاله حاکم شرع، ج۱، ص۶۶۵.
