|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
کوهنورد، مجسمه mojassame-ye kūh-navard ، مجسمهای واقع در میدان کوهنورد (سابقاً میدان سربند) تهران است. این مجسمه در (۱۳۳۹ هـ.ش) توسط رضا لعل ریاحی با مدلگیری از گروهبان امیر شاهقدمی ساخته شد و ابتدا از گچ ساخته شد. پس از آسیبدیدگی در زمستان همان سال، دکتر جهانگیر زاویه آن را با بتن آرمه ترمیم و بازسازی کرد و به رنگ طلایی درآمد تا ظاهری برنزی داشته باشد. ارتفاع مجسمه ۳ متر است و به نماد کوهنوردان ایران تبدیل شده است. نام میدان در (۱۳۵۰ هـ.ش) به میدان کوهنورد تغییر یافت و نمونهای مشابه در منطقه فشم بین میگون و شمشک قرار دارد. مجسمه کوهنورد مجسمهای واقع در میدان سربند (کوهنوردان). در (۱۳۳۹ هـ.ش)، سرهنگ بیات، رئیس فدراسیون کوهنوردی، به رضا لعل ریاحی ــ پیکرتراش و نقاش ایرانی ــ پیشنهاد ساخت مجسمه محمدرضا شاه را در میدان سربند به مناسبت جشن کوهنوردی داد؛ اما بنابر پیشنهاد لعل ریاحی و موافقت شاه، مقرر شد که مجسمه شخصی به جز شاه ساخته شود؛ از همینرو، سرپرست گروه کوهنوردی گروهبان امیر شاهقدمی را که جوانی خوشسیما و خوشقامت بود، به عنوان مدل مجسمه در نظر گرفت. بدین ترتیب، لعل ریاحی مجسمه وی را در مدت یک ماه ساخت و مهام، شهردار وقت تهران، بابت ساخت آن مبلغ ۰۰۰‘ ۱۰ تومان پرداخت کرد و مجسمه در قالب گچی، در میدان سربند نصب گردید. در زمستان (۱۳۳۹ هـ.ش)، بر اثر بارندگی و سرما، بخشی از مجسمه تخریب شد تا اینکه در (۱۳۴۱ هـ.ش)، با پیگیری استاد رفعتی، رئیس فدراسیون کوهنوردی و نیز شهرداری شمیرانات از دکتر جهانگیر زاویه، مجسمهساز برجسته، درخواست شد تا مجسمه را ترمیم کند. دکتر زاویه بار دیگر از آن قالب گرفت؛ اما اینبار مجسمه با بتون آرمه قالبگیری و در (۱۳۴۱ هـ.ش)، در میدان سربند نصب شد. پس از آن، رئیس وقت شهرداری با اصرار از زاویه خواست تا برای چشمهای مجسمه که مخصوصاً، برای تجسم بخشیدن به دوردستها بدون حدقه ساخته شده بود، حدقه بسازد. به این مجسمه رنگ طلایی زده بودند تا به نظر برنزی دیده شود. در (آبان ۱۳۵۰ هـ.ش)، بنابر پیشنهاد فدراسیون کوهنوردی و موافقت انجمن شهر و شهرداری تهران، نام میدان سربند (دربند) به میدان کوهنورد تغییر کرد. امروزه این مجسمه برنزیرنگ و به ارتفاع ۳ متر، نماد کوهنوردان شناخته میشود. در منطقه فشم میان دوراهی میگون و شمشک، نمونهای مشابه مجسمه مرد کوهنورد میدان سربند قرار دارد که اثری بدون نام و نشان است.
[۱]
تحقیقات میدانی مؤلف.
[۲]
لعل ریاحی، رضا (پیکرتراش و نقاش)، مصاحبه با مؤلف.
[۳]
محمدفر، داوود، فرهنگ کوهنوردی و غارنوردی ایران، تهران، ۱۳۸۶ ش.
• صائبیمقدم، سعیده، دانشنامه تهران بزرگ، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «مجسمه کوهنورد»، ص۱۳۴۲. ردههای این صفحه : دانشنامه تهران بزرگ | مجسمه های تهران
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
