منفعت عقلایی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
منفعت عقلایی به معنای منفعتی است که نزد عقلا دارای ارزش و اعتبار است و در ازای آن
مال پرداخت میشود، مانند سکونت در خانه.
این نوع منفعت به عنوان منفعت غالب شناخته میشود و وجود آن برای صحت
عقود و معاملات، از جمله
بیع و
اجاره، ضروری است.
همچنین، مالیت یک عین به
منفعت عقلایی آن بستگی دارد و در صورت عدم وجود چنین منفعتی، عین از نظر
شرع مقدس ارزش ندارد.
منفعت عقلایی منفعت درخور اعتنا نزد عقلا.
منفعت عقلایی منفعتی است که عقلا به آن اعتنا و در ازای آن، مال پرداخت میکنند،
مانند سکونت خانه.
این نوع منفعت، منفعت غالب نامیده میشود، در مقابل منفعت نادر.
بنابراین، مالیت و ارزش پیدا کردن یک عین، به لحاظ منفعت غالب آن است و چنان چه عینی فاقد منفعت غالب حلال باشد، از نظر شرع مقدس، ارزش و مالیت ندارد؛
لیکن برخی بر این مطلب که مالیت عینی دایر مدار منفعت داشتن آن باشد، اشکال کردهاند.
در عقود و قراردادهایی که قوام آنها به مال است، وجود
منفعت عقلایی برای عین مورد معامله از شرایط صحت آنها میباشد، مانند بیع،
رهن،
عاریه، اجاره،
جعاله،
وقف و
وصیت.
بــر شرط بودن آن در همه عقود ادعای
اجماع شده است.
از شرایط صحت شروط ضمن عقد، دارا بودن منفعت و فایده عقلایی است.
• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (علیهمالسّلام)، ج ۸، ص ۳۲۴.
