• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

هاشم بن محمدهاشم

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: هاشم بن محمد‌هاشم

هاشم بن محمد‌هاشم (قرن ششم هـ.ق) از فضلا و محدثان بزرگ شیعی بود.
از جزئیات زندگی او اطلاعی در دست نیست.
مصباح الأنوار فی مناقب امام الأبرار عنوان اثر او است.
وی در این کتاب، فضایل و مناقب امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) را در دو مجلد و سی باب نوشته است.
درباره انتساب این کتاب به او بین علما اختلاف وجود دارد.
برخی این کتاب را به شیخ طوسی نسبت داده‌اند.
ابوالعلا حسن بن احمد عطار قرشی (م ۵۶۹ هـ.ق) و ابوالقاسم محمود بن عمر زمخشری (م ۵۳۸ هـ.ق) از استادان او بوده‌اند.
تاریخ درگذشت ایشان مشخص نیست.
چنان‌که از سال حیات و وفات استادان او برمی‌آید، از رجال قرن ششم (هجری قمری) بوده است.


هاشم بن محمد‌هاشم بن محمد از فضلا و محدثان بزرگ شیعی بوده است.
از جزئیات زندگی او اطلاعی در دست نیست.

هاشم از اساتید زیادی بهره علمی برد. ابومحمد عباس بن محمد بن ابی‌منصور عصاری طوسی، ابوالعلا حسن بن احمد عطار قرشی و ابوالقاسم محمود بن عمر زمخشری از استادان او بوده‌اند.
[۱] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، ج۲، ص۳۳۱.    

او در کتاب خود از ابومنصور شهردار بن شیرویه دیلمی (م ۵۵۸ هـ.ق) روایات بسیاری نقل کرده و می‌گوید از او اجازه روایت داشته است.
وی در این کتاب از شماری دیگر از استادان خود نام برده و می‌نویسد: از وجیه‌الدین ابوالحسن علی بن محمد بن احمد علوی هروی در ماه ذی‌الحجه سال ۵۵۲ (هجری قمری)، سدیدالدین شاذان بن جبرییل (حیات ۵۵۸ هـ.ق)، قاضی ابوطاهر ابراهیم بن حسن بن محمد فزاری در ماه ربیع‌الاول سال ۵۱۴ (هجری قمری) و ابوالفتح عبدالملک بن ابی‌القاسم بن ابی‌سهل کروحی هروی در ماه ذی‌الحجه سال ۵۴۸ (هجری قمری) روایت کرده است.
[۲] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۱، ص۱۰۳.    


هاشم بن محمد کتابی به نام مصباح الأنوار فی مناقب امام الأبرار دارد.
[۳] شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، امل الآمل، ج۲، ص۳۴۱.    

او در این کتاب، فضایل و مناقب امیرالمؤمنین علیه‌السلام را در دو مجلد و سی باب نوشته است.

علامه مجلسی درباره کتاب مصباح الأنوار می‌نویسد: این کتاب دارای اخبار ناب است و از محتوای آن چنین برمی‌آید که مؤلف آن فاضلی بزرگ بوده و از اصول معتبر خاصه و عامه بهره برده است.
[۴] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۱، ص۴۰.    

در جای دیگر می‌نویسد: گاهی به غلط این کتاب را به شیخ طوسی نسبت داده‌اند و حال آن‌که هاشم بن محمد در کتاب خود بسیار از شاذان بن جبرییل قمی که به مراتب از شیخ طوسی متأخر بوده، روایت کرده است.
[۵] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۱، ص۲۱.    

خوانساری صاحب روضات الجنات
[۶] موسوی خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، ج۸، ص۱۸۰.    
و کنتوری صاحب کشف الحجب نیز انتساب آن را به شیخ طوسی صحیح نمی‌دانند.
[۷] نیشابوری کنتوری، حسین، کشف الحجب و الاستار، ص۵۲۶.    

عبدالله افندی صاحب ریاض العلماء انتساب آن را به طوسی تقویت کرده و می‌نویسد: هاشم بن محمد از ابن عباس و او نیز از ابن قولویه روایت کرده و این تأییدی بر صحت این انتساب است؛ به دلیل این‌که ابن عباس از معاصران شیخ طوسی بوده است.
[۸] افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۵، ص۳۰۵.    


تاریخ درگذشت هاشم مشخص نیست.
چنان‌که از سال حیات و وفات استادان او برمی‌آید، از رجال قرن ششم (هجری قمری) بوده است.
[۹] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۱، ص۱۰۳.    

(دیگر منابع:
[۱۰] بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۲، ص۴۹۱.    
[۱۱] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۱۳۳.    
[۱۲] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۱، ص۲۲۲.    
)
۱. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، ج۲، ص۳۳۱.    
۲. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۱، ص۱۰۳.    
۳. ↑ شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، امل الآمل، ج۲، ص۳۴۱.    
۴. ↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۱، ص۴۰.    
۵. ↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۱، ص۲۱.    
۶. ↑ موسوی خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، ج۸، ص۱۸۰.    
۷. ↑ نیشابوری کنتوری، حسین، کشف الحجب و الاستار، ص۵۲۶.    
۸. ↑ افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۵، ص۳۰۵.    
۹. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۱، ص۱۰۳.    
۱۰. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۲، ص۴۹۱.    
۱۱. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۱۳۳.    
۱۲. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۱، ص۲۲۲.    


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلام، برگرفته از مقاله «هاشم بن محمد‌هاشم »، ج۴، ص۴۳۶.


رده‌های این صفحه : شخصیت‌های قرن 6 (قمری) | مؤلفان قرن 6 (قمری) | محدثان شیعه قرن 6 (قمری)
جعبه ابزار