آیات فوقیت الهی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آیات فوقیت خداوند
آیات صفت فوقیت
(آیات فوقیت خداوند)
(آیات بیانگر برترى خدا)
آیات بازگوکننده برترى مقامى و معنوى خداوند سبحان را آیات صفت فوقیت مى‌نامند.
واژه فوق ۳۲ بار در قرآن آمده است که از این تعداد چهار بار و در چهار آیه وصف فوقیت به خداوند نسبت داده شده است؛ مانند:
۱. آیه ۱۸ سوره انعام:((وَهُوَ الْقَاهِرُ فَوْقَ عِبَادِهِ وَهُوَ الْحَكِیمُ الْخَبِیرُ) ؛ )و اوست كه بر بندگان خویش چیره است و اوست‌حكیم آگاه.(انعام:۱۸)
۲. آیه ۶۱ سوره انعام:((وَهُوَ الْقَاهِرُ فَوْقَ عِبَادِهِ وَیرْسِلُ عَلَیكُم حَفَظَةً) ؛ )و اوست كه بر بندگانش قاهر
غالب است و نگهبانانى بر شما مى‌فرستد.(انعام:۶۱)
۳. آیه ۵۰ سوره نحل:((یخَافُونَ رَبَّهُم مِّن فَوْقِهِمْ وَیفْعَلُونَ مَا یؤْمَرُونَ) ؛ )از پروردگارشان كه حاكم بر آنهاست مى‌ترسند و آنچه را مامورند انجام مى‌دهند.(نحل:۵۰)
۴. آیه ۱۰ سوره فتح:((یدُ اللَّهِ فَوْقَ أَیدِیهِمْ) ؛ ) دست‌خدا بالاى دستهاى آنان است.(فتح:۱۰)
منظور از فوقیت خداوند در این آیات، علو و بالا بودن حسى و مکانى نیست؛ زیرا علو مکانى، از اوصاف اجسام، و خداوند سبحان از آن منزه است؛ بلکه مراد، علو و برترى مقامى و معنوى و احاطه علمى خداوند بر بندگان و قهر و تسلط و استیلاى او بر انسان‌ها است؛ از این رو، تمسک به این آیات براى جسمیت خداوند و علو مکانى، مردود است.
[۲] مصطفوی، حسن،۱۲۹۴-۱۳۸۴، التحقیق فى كلمات القرآن، ج۹، ص۱۵۸-۱۶۱.
[۳] مكارم شیرازی، ناصر، ۱۳۰۵، پیام قرآن، روش تازه اى درتفسیر موضوعى قرآن، ج۴، ص۲۴۷.
[۴] سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بكر، ۸۴۹ - ۹۱۱ق، الاتقان فى علوم القرآن، ج۳، ص۲۲.
[۵] معرفت، محمد هادی، ۱۳۰۹ -۱۳۸۵، التمهید فى علوم القرآن، ج۳، ص۱۰۹-۱۱۸.
[۶] طبرسی، فضل بن حسن، ۴۶۸ - ۵۴۸ق، مجمع البیان فى تفسیرالقرآن، ج۴، ص۲۱.
[۷] طباطبایی، محمد حسین، ۱۲۸۱ - ۱۳۶۰، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۷، ص۳۵-۳۶.
[۸] طباطبایی، محمد حسین، ۱۲۸۱ - ۱۳۶۰، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۸، ص۲۷۴-۲۷۵.
[۹] مكارم شیرازی، ناصر، ۱۳۰۵ ،تفسیر نمونه، ج۵، ص۲۷۳-۲۱؛ مكارم شیرازی، ناصر، ۱۳۰۵ ،تفسیر نمونه، ج۵، ص۱۷۴.
