آیه ۳۰ سوره بقره را "آیه استخلاف" نامیده‌اند: (واذ قال ربک للملائکة انی جاعل فی الارض خلیفة…)؛ "و چون پروردگار تو به فرشتگان گفت من در زمین جانشینی خواهم گماشت ".
"خلیفه" به معنای "جانشین" است؛ ولی در این که جانشینی از چه کسی منظور است، مفسران احتمالات گوناگونی داده‌اند. نظریه صحیح که بسیاری از محققان آن را پذیرفته‌اند این است که مراد، خلافت الهی و نمایندگی خدا در زمین است. اراده و خواست خداوند بر این بود که روی زمین موجودی را بیافریند که نماینده او باشد؛ صفاتش پرتوی از صفات پروردگار، و مقام و شخصیتش برتر از فرشتگان باشد. چنین موجودی باید سهم وافری از عقل و اندیشه و ادراک، و استعداد ویژه داشته باشد که بتواند رهبری و پیشوایی موجودات زمینی را بر عهده گیرد؛ به عبارت دیگر، آفریده و مخلوقی باشد که اوامر خداوند را اجرا کند.
